راهنمای کتاب/ «جمال دولت محمود»؛ مصطفی دلشاد تهرانی؛ دریا
عدالت در مقابل قدرت
بخش فرهنگی الف؛ 7 مهر 1395
7 مهر 1395 ساعت 12:30
«جمال دولت محمود»
نویسنده: مصطفی دلشاد تهرانی
ناشر: دریا، ۱۳۸۷ چاپ دوم
۴۵۲ صفحه، ۱۵۰۰۰ تومان
شما میتوانید کتاب «جمال دولت محمود» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
***
سرتاسر تاریخ را که بنگریم پر است از حکومتها و سلسلههای جبار و خونریز. حکومتهایی خودکامه با حاکمان قدرتطلب و حریص؛ قدرتطلبانی که در مسیر خواسته و مطلوبشان هیچ حد و مرزی برای خود نمیدیدند و چونان رود خروشان هرچه سر راهشان بود را میشستند و میبردند، تنها برای آنکه به دریای پر موج قدرت خود باقی بمانند.
شاید چنین نگاهی به سرتاسر تاریخ، انسان را به ورطه ناامیدی از حکومت و بدبینی بسیار نسبت به قلمرو سیاست برساند؛ چرا که در نگاه اول همه چشمانتظار حکومتی مطلوب هستند که برای احقاق حق و تعیین هر چیز در جا و منزلت خودش متناسب با عملکرد و فعالیتش تشکیل شود. اما آن چه از حکام مختلف دیده میشود بر خلاف انتظاریست که از آنها میرود. ولی در کور سوی تاریخ چراغی برای همیشه روشن مانده است که شاهد و گواهی نه تنها برای تاریخ که برای انسان و انسانیت است و نشان میدهد حکومت و سیاست همیشه قدرت طلبی و زور گویی نیست. این چراغ امید و آرمان را برای همیشه در دل جویندگان حقیقت زنده نگه میدارد و آن دوران درخشان، حکومت شهسوار عدالت امام علی (علیه اسلام) است. دورانی که هر چند عمر درازی نداشت اما در همین مدت کوتاه درسهای بسیار به جهانیان داد.
امام علی(علیه السلام) در زمانی برخاست که عدالت به طرز عجیبی پنهان مانده بود. تقوا معنای اصیل خود را از دست داده بود و دیانت و انسانیت به گونهای دیگر تفسیر میشد. زمانهای که خلافت رنگ سلطنت به خود میگرفت و در این میان امتی سرگردان و آشفته در فضایی نابسامان قرار داشتند. فضایی که تنها شمشیر بهجای تدبیر راهکار و پاسخ مسائل بود. امام در حالی که به گفته خود دنیا و مناصب آن از بیارزشترین امور دنیوی برای او بیارزشتر است تنها و تنها در برابر عهد خداوند از افراد صالح که نباید در مقابل شکمبارگی ستمگران سکوت کرد، به خواست و اصرار مردم بر کرسی حکومت و خلافت نشست. حکومتی که از پایه و اساس هیچگونه میل به قدرت در آن بود. هیچ حب و بغضی در آن جریان نداشت و تنها مبنای آن وظیفه و تهعد بود. اینگونه بود که غایت این حکومت به سعادت و فضیلت ختم میشد. دوران چهارساله این حکومت انواع و اقسام اتفاقات را به خود دید. قدرتطلبان در لباس حقطلبی، خونخواهی و دینمداری به مقابله با این حکومت بهپا خواستند؛ چرا که عدالت دشمن سر سخت قدرت است و این چیزی بود که حریصان قادر به تحمل آن نبودند. اما امام در مقابل آنان نه تنها از آرمانهای خود دست نکشید که با همین ارزشها در مقابل اینان به تدبیر و مقابله پرداخت. این شیوه امام درسهای بسیار برای انسان دارد.
کتاب حاضر از زاویههای مختلف به این حکومت چهارساله میپردازد. و سعی بر تبیین پایهها و مبناهای آن میکند. همچنین نگاه و نظرات امام علی(علیه السلام) را در مورد حکومت و مسائل آن بررسی میکند. مولفههایی همچون آزادی و آزادیگرایی در تمام گونههای آن چه در مقام نظر و عقیده و چه در مقام بیان در نگاه امام قابل توجه و اهمیت بودند. عدالت روح این حکومت بود و انسانیت و انسانیتگرایی از اهداف و غایات آن بهشمار میآید. همچنین این حکومت توجه مهمی به مردمسالاری داشت و کاملا در مقابل هر نوع خودکامگی میایستاد. از دیگر آموزههای قابل توجه آن حضرت نفی خودکامگیپذیری بود. ایشان همواره تاکید میکردند که نه تنها باید از ظلمکردن دوری جست بلکه نباید ظلمپذیر هم بود و باید با تمام نیرو مقابل آن ایستاد. در این مسیر هیچ مانعی به خصوص ترس نباید به سراغ انسان بیاید؛ زیرا طبق آموزههای ایشان بزرگترین گناهان ترس است.
امام علی (علیه السلام) سعی بر آن داشت تا معیار مد نظر خویش در انتخاب کارگزاران و سیاستپیشگان را در عمل محقق سازد. لذا افرادی را برای این عرصه برگزید که در انجام اعمال خود به معنای واقعی کلمه صالح، با تقوا و وظیفهگرا بودند و این امر میتواند الگویی برای همه حکومتهای بعدی باشد. ایشان، همچنین، به قانون احترام و ارزش ویژه بخشید و تاکید بسیار بر حقوقمداری داشت که در این دایره حقوق مداری انواع و اقسام مردم با نژادها و ادیان مختلف حضور داشتند و دارای حقوق و احترام بودند. دیگر آنکه این حکومت عرصه تجلی اخلاق چه در زمینه فردی و چه در زمینه اجتماعی آن شد؛ چرا که غایتش متوجه سعادت فرد و جامعه بود.
نویسنده این کتاب مولفههای ذکر شده در حکومت امام علی (علیه السلام) را به تفصیل تبیین میکند و با توجه به اشرافی که به شخصیت امام و همچنین سخنان ایشان به خصوص کتاب گهربار نهجالبلاغه دارد از منظر و ابعاد مختلف، حکومت ایشان را به عنوان موفقترین حکومت تاریخ مورد بررسی قرار میدهد.
کد مطلب: 395223
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcb5sbffrhb95p.uiur.html?395223