الف - اهداف ترکیه و عربستان از تشکیل شورای عالی همکاری راهبردی

اهداف ترکیه و عربستان از تشکیل شورای عالی همکاری راهبردی

سفر دو روزه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به عربستان و ملاقات با ملک سلمان، منجر به اعلام رسمی تشکیل شورای عالی همکاری راهبردی بین دو کشور شد.

عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی٬ گفته است که این شورا درباره موارد زیادی از جمله مسایل امنیتی٬ نظامی٬ سیاسی٬ اقتصادی و تجاری و سرمایه‌گذاری و انرژی٬ آموزش٬ پزشکی و امور فرهنگی فعالیت خواهد کرد.

شورای همکاری عربستان و ترکیه از طریق وزرای خارجه دو کشور اداره خواهد شد و قرار است جهش کیفی در روابط ترکیه و عربستان ایجاد کند تا در جهت تامین منافع دو کشور و ملت خدمت کند و به تامین امنیت٬ ثبات و رفاه در منطقه یاری رساند.

رهبران ترکیه و عربستان همچنین درباره سازوکار ائتلاف جدید ۳۴ کشور با عنوان «اتحاد نظامی سیاسی برای نبرد با تروریسم» که خبر شکل‌گیری آن دو هفته پیش از سوی ریاض اعلام شده بود نیز رایزنی کردند. ترکیه قصد دارد وارد این ائتلاف شود و گفته می‌شودیکی از دلایل سفر اردوغان به عربستان نیز همین بوده است. البته به عقیده برخی تحلیل گران این ائتلاف بیش از آن که در پی مبارزه با تروریسم و مخصوصا داعش باشد به منظور تحقق اهداف اعلام نشده مانند مقابله با ایران و محور مقاومت تشکیل شده است.

در این دیدار همچنین دو کشور از ترور زهران علوش، سرکرده گروه تروریستی جیش الاسلام، روسیه و ایران انتقاد کردند.

به نظر می رسد مهمترین مسئله ای که دو طرف درباره آن بحث و گفت و گو کرده اند جنگ سوریه و شکل گیری ائتلاف های بین المللی و منطقه ای در این باره می باشد. به خصوص این که دو کشور پیگیر یافتن چاره ای بدنبال ناکامی‌های پیاپی گروهک های تروریستی و هلاکت شمار زیادی از سران آنان در عملیات ارتش سوریه و بمباران جنگنده های روسی و پیشروی های ارتش در جبهه های حساس حلب و ادلب هستند.

به قول عبدالباری عطوان، دیدار اردوغان و سلمان، دیدار دو فرد نگران و به عبارت بهتر دو شخص «بحران زده» است، آن هم پس از ۵ سال صرف هزینه و اعطای سلاح به معارضین مسلح سوری کفه ترازو به طرف دولت دمشق و ائتلاف پشتیبان آن سنگین شده و مداخله نظامی روسیه نقشی بارز در این زمینه ایفا کرده است.

در باره این ائتلاف ها باید گفت که سوریه، ایران، حزب الله و روسیه در صحنه درگیری های سوریه در یک طرف قرار گرفته و ترکیه، عربستان، قطر و آمریکا در مقابل این کشورها صف بندی کرده اند.

همچنین دو کشور با مشکلات جدی دیگری نیز مواجه هستند که به نظر می رسد تلاش دارند تا با نزدیک شدن به هم راهی برای حل یا کاستن از آنها پیدا کنند.

در این باره می توان به فشارها به ترکیه بعد از ورود به عراق و علی الخصوص سرنگونی جنگنده روسیه و وضع تحریم های فزاینده مسکو علیه آنکارا اشاره کرد. عربستان نیز بعد از گذشت حدود ده ماه از آغاز جنگ یمن برای به قدرت رساندن منصور هادی، تا کنون موفق نبوده است.

حداقل این اقدام می تواند مانند دیگر فعالیت های نمایشی عربستان به مثابه سرپوش گذاشتن بر ناکامی های این کشور ارزیابی شود.

درباره مسائل اقتصادی شورای عالی همکاری نیز باید گفت که آنكارا تلاش دارد با پيدا كردن راهي براي تنوع بخشيدن به منابع واردات گاز طبيعي از تحريم‌های روسیه رهايي پيدا كند. تركيه در حدود ۵۰ درصد از گاز مصرفي خود را از روسيه تامين مي‌كند كه ممكن است عربستان به تركيه براي كاهش وابستگي منابع انرژي روسيه كمك كند.

احتمالا دو طرف در این دیدارها درباره فلسطين، ليبي، يمن و مصر نیز بحث و تبادل نظر کرده اند.

گفتنی است دیدار دو روزه اردوغان از عربستان سومین دیدار او از این کشور در یک سال اخیر است. وی یک بار در ماه ژانویه برای شرکت در مراسم تدفین عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه پیشین عربستان و یک بار هم در ماه مارس برای گفت‌وگوها دوجانبه با ملک عبدالله به این کشور سفر کرده بود. این دو در نشست سران گروه ۲۰ نیز که ماه گذشته در ترکیه برگزار شد با یکدیگر دیدار کردند.