الف - جنگ رسانه ای ایران و عربستان متوقف می شود

پایگاه خبری- تحلیلی المانیتور در مقاله ای به قلم "علی هاشم" به تحولات اخیر در رابطه ایران و عربستان سعودی پرداخته و مدعی شده است که با تایید رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله هاشمی رفسنجانی نقشه راهی را برای بهبود روابط با ریاض طراحی کرده است. آنچه که در زیر می خوانید متن کامل مقاله المانیتور است:

در میان ماه ها تنش، بمبگذاری و کشمکش، بیروت به نظر آرام و امن می رسد. تنها نکته جذاب برای روزنامه نگاران انتخابات ریاست جمهوری لبنان است که آن هم زیاد موضوع داغی نیست. تنها چند روز مانده تا میشل سلیمان کاخ ریاست جمهوری را ترک کند.

ناگهان توریست ها هجوم به پایتخت لبنان را آغاز کرده اند و به زودی ملیت های عرب خلیج فارس هتل های بیروت را پر خواهند کرد. گزارش ها نیز حاکی از آن است که دولت های سعودی و امارات در حال بررسی برداشتن ممنوعیت سفر اتباع خود به لبنان هستند. شاید برخی بپرسند که پشت پرده این تحولات سریع چیست. اما هر زمانی که تهران و ریاض با هم صحبت می کنند، بیروت باید به دقت گوش دهد.

در خاورمیانه جدید که بعد از بهار عربی شکل گرفته، اعتقاد بر آن است که ایران و عربستان سعودی که هم اکنون بیش از گذشته به بازیگران اصلی منطقه ای تبدیل شده اند، کشورهایی هستند که می توانند به ثبات منطقه کمک کرده یا بر تنش ها بیفزایند.

حالا خبرهای رسیده از ریاض و تهران نشان دهنده آن است که فصل جدیدی از روابط ایران - عربستان در حال آغاز است؛ اما مهم است که بدانیم چه چیزی تغییر کرده، چه چیزی تغییر خواهد کرد و چه کسی کمک کرده تا هر دو طرف به سمت هم بیایند.

حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه ایران در این رابطه به المانیتور گفت: ایران و عربستان قابلیت برقراری ثبات در منطقه را دارند. ما به دنبال آن هستیم تا هرگونه سوء تفاهم را برطرف کرده و روابط دو جانبه را گسترش دهیم.

امیرعبداللهیان که مسوول روابط کشورش با دنیای عرب است قرار بود دو ماه قبل به عربستان سعودی سفر کند. این دیدار به دلیل تفاوت های برنامه ای لغو شد. اما یک راه موازی پیش از آن از طریق عمان، همسایه مشترک دو کشور برقرار شد. در ماه های اخیر مسقط نقش پیشروی محترمانه را در سیاست خارجی ایران با دنیا بازی کرده است.

یک منبع ایرانی به المانیتور گفت: با تشکر از دوستان منطقه ای و اصل حسن نیت، روابط بین دو سوی سوی آب های خلیج فارس برقرار شده است. وی افزود: نقاط مشترک فراوانی بین منافع دو کشور وجود دارد و عدم ارتباط به تنش ها دامن می زند. چرا دیدار و گفت و گو نکنیم؟ برای شروع می توانیم آن را تلاش برای سر و سامان دادن به تفاوت ها بنامیم و سپس به سمت اقدامات مشترک حرکت کنیم.

به گفته این منبع، دولت عمان نقشی حیاتی در برقراری این رابطه ایفا کرده است. وی گفت: از طریق واسطه عمانی تبادل پیامی بین دو طرف صورت گرفته است. بعد چند دور گفت و گوی مستقیم رخ داد و هر دو طرف توافق کردند تا گفت و گوها وارد سطح بالاتری شود؛ این راه البته با تایید رهبران عالی هر دو کشور انتخاب شد.

یک منبع دیگر در تهران که به اکبر هاشمی رفسنجانی رییس جمهور اسبق نزدیک است، گفت که وی راهی جداگانه اما هماهنگ را برای پایان دادن به این فصل بد در روابط دو کشور انتخاب کرده است. وی به المانیتور گفت: رفسنجانی قبل از اینکه هرگامی بردارد، تاییدیه آیت الله سیدعلی خامنه ای رهبر معظم انقلاب ایران را می گیرد. رفسنجانی چندین پیام جدی از طرف ریاض دریافت کرده و پیام های مشابهی را نیز فرستاده است. اما از ابتدا توصیه کرده که رسیدن به یک زمینه مشترک نیاز به زمان درباره مسائل حساس دارد که مهم ترین آنها سوریه است. چرا سوریه؟ چون جایی است که هر دو طرف در آن کاملا در برابر یکدیگر قرار دارند.

براساس نقشه راه آیت الله رفسنجانی، ابتدا دو طرف درباره بحرین و لبنان و سپس درباره یمن گفت و گو می کنند و در مرحله آخر پس از رسیدن به توافق، درباره سوریه. این منبع افزود: در لبنان و بحرین درگیری ها راحت تر حل می شوند؛ چرا که جایی هستند که رسیدن به توافق امکان پذیرتر و خونریزی ها و اختلافات کمتر است. تشکیل دولت لبنان بعد از ماه ها تاخیر آزمونی ابتدایی در این زمینه بود. برخی مسائل نیز برای مدتی متوقف شد، زیرا معمای سوریه قبل از اینکه دو طرف بار دیگر گفت و گوها را از سربگیرند، به میانه راه پرید.

به گفته این منبع کمک به لبنانی ها برای انتخاب یک رییس جمهور جدید باید گام بعدی باشد. هم ایران و هم عربستان سعودی نیاز به ثبات در شرایط لبنان را درک می کنند. نامزدی که هر دو طرف آن را در لبنان بپذیرند نیازمند تلاش های منطقه ای است و بنابراین هر دو کشور باید درباره وی همکاری کنند.

در بحرین، هر دو کشور نیاز به رسیدن به توافقی که هم دولت و هم مخالفان آن را منصفانه بدانند، احساس می شود. این منبع خاطرنشان کرد: کابینه ای جدید که هر دو طرف نمایندگانی در آن داشته باشند می تواند به اختلافات و درگیری ها پایان دهد. این گام بعدی است، اما نیاز به صبر و آمادگی برای قربانی دادن دارد. ایران تلاش خواهد کرد تا مخالفان را متقاعد به از سرگیری ها گفت و گوها با دولت کند و سعودی ها نیز با نفوذ خود بر دولت چنین خواهند کرد. آنها می توانند خواستار اصلاحات شوند. اگر این مرحله با موفقیت پایان یابد، بعد می توان درباره پرونده سنگین تری مانند یمن مذاکره کرد.

برای سال ها عربستان سعودی یمن را بخشی از امنیت ملی خود دانسته است. کشوری که در مرزهای جنوبی این پادشاهی قرار دارد و چندین گروه مسلح در آن مشغول جنگ هستند. برخی از این گروه ها خواهان خودمختاری هستند، گروه دیگر متحد القاعده هستند. حوثی ها گروه سوم در حال قدرت گرفتن هستند که سهمی از دولت می خواهند. این گروه برای سال ها متهم بوده که متحد قوی ایران است و به همین دلیل نگرانی اصلی ریاض است. به گفته این منبع تاکنون ایران و عربستان در این رابطه مذاکره ای نکرده اند اما " هر زمانی که این مساله بر روی میز قرار بگیرد، نیاز به زمان دارد تا حل شود یا دست کم تنش ها خنثی شود."

خنثی کردن تنش ها اولویت هر دو کشور است و براساس نقشه راه آیت الله رفسنجانی، جنگ رسانه ای نیز باید متوقف شود. یکی از گام های بعدی نیز سفر آیت الله رفسنجانی به ریاض و دیدار با ملک عبدالله بن عبدالعزیز و ولیعهد او می باشد.

در روز ۲۲ آوریل، سفیر سعودی در تهران با آیت الله رفسنجانی دیدار و دعوت نامه پادشاه سعودی را برای سفر به این کشور تقدیم وی کرد. این دیدار در سر خط خبرهای روز با عکسی بود که سفیر میهمان، پیشانی میزبانش را می بوسید. آیا این بوسه زندگی روابط ایران و سعودی است؟