راهنمای کتاب/ «از شکسپیر تا الیوت»؛ ترجمه سعید سعیدپور؛ نشر کتاب آمه

در قلمرو شعر انگلیسی‌زبان

بخش فرهنگی الف،17 آبان 1393

17 آبان 1393 ساعت 12:57


از شکسپیر تا الیوت
(گزیده دوزبانه شعر)
مترجم: سعید سعیدپور
ناشر: کتاب آمه، چاپ پنجم (چاپ دوم ناشر) زمستان ۱۳۹۲
۴۰۰ صفحه؛ ۱۸۰۰۰تومان

این کتاب را در تهران فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، و در شهرستانها پاتوق کتاب فردا  تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل در تهران اینجا و در شهرستانها اینجا کلیک کنید.

****

رابرت فراست معتقد بود ترجمه شعر ناممکن است: «شعر همان چیزی است که در ترجمه محو می‌شود». چنین نظری چندان بیراه نیست؛ وقتی یادآور شویم که ویژگی‌های موسیقایی شعر که در آواشناسی زبان مبدأ نهفته‌اند، صناعات ادبی که در زبان، تاریخ و فرهنگ ریشه دارند عموماً غیرقابل ترجمه‌اند و در برگردان شعر از زبان مبدأ به زبان مقصد اگر یکسره از میان نروند، به‌شدت رنگ می‌بازند.

برای جبران این مسئله دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. از کسانی که همانند شاملو به ترجمه‌های بسیار آزاد و حتی بازسرایی اعتقاد داشتند تا کسانی که در وفاداری به متن اصرار بسیار دارند. «استنلی برنشا» شاعر و مترجمی اهل آمریکاست که در این زمینه دیدگاه جالبی دارد. او معتقد است تنها راه ترجمه یک شعر از زبانی دیگر آن است که بتوانیم آن را به‌صورت متن اصلی بشنویم و بخوانیم و در حقیقت بتوانیم آن را آن‌گونه که هست تلفظ کنیم. برای دستیابی به چنین مسئله‌ای باید متن اصلی شعر را نیز در کنار آن بیاوریم و در واقع آن را به‌صورت دوزبانه منتشر بکنیم. با این تمهید خواننده ترجمه شعر می‌تواند، ویژگی‌های بصری و لفظی آن را هم در اختیار داشته باشد و از این طریق به درک کامل‌تری از آن شعر برسد. چنین درکی شاید که متضمن جبران کردن آن وجوه شعر که در ترجمه از بین می‌رود خواهد بود. برنشا در این روش به‌جای ترجمه شعر به نوعی تفسیر شعری اعتقاد دارد.

کتاب «از شکسپیر تا الیوت» برای اساس پذیرش چنین دیدگاهی در ترجمه‌ی شعر پی‌ریزی شده است. بنابراین با دوزبانه کردن اشعار منتشرشده در این کتاب سعی شده با پیروی از نظریه برنشا، زمینه‌ای برای بهره‌گیری از ویژگی‌های دیداری و شنیداری شعر‌ها برای مخاطب فراهم شود.

مترجم کتاب از چهره‌های شناخته‌شده در زمینه ترجمه شعر، به‌خصوص در حوزه زبان و ادبیات انگلیسی محسوب می‌شود. تجربه‌های او تنها به ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی محدود نمی‌شود بلکه او از شاعران بزرگ فارسی نیز به انگلیسی ترجمه کرده و حاصل آن سه کتاب است که به اشعار سعدی، حافظ، خیام و شاملو اختصاص دارد. ترجمه اشعار معاصر انگلیسی و مجموعه صدسال شعر انگلیسی و گزیده اشعار امیلی دیکینسون، سیلویا پلات به شکل دوزبانه از دیگر آثار او در این زمینه است. به نظر می‌رسد انتشار کتاب حاضر به این شکل از دل سال‌ها سروکله زدن با ترجمه شعر بیرون آمده است.

کتاب از شکسپیر تا الیوت دربرگیرنده گزیده‌هایی از اشعار انگلیسی است؛ صد و هفت شعر از شاعرانی که از زمان شکسپیر و تا میانه قرن بیستم در شعر انگلیسی‌زبان خودی نشان داده‌ و صاحب اعتباری بوده‌اند. این مجموعه دربرگیرنده انواع شعر انگلیسی از شعر کلاسیک و شعر رمانتیک گرفته تا شعر سمبولیک اشراقی تا شعر مدرن در میانه قرن بیستم است. بنابراین تقریباً گزیده‌ای از چهار سده از شعر انگلیسی را به‌صورت دوزبانه در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.


البته در این مجموعه چنان‌که در سرآغاز کتاب نیز بدان اشاره شده، بنا بر جامعیت نبوده، چرا که جای برخی از شاعران بزرگ همچون میلتون، بایرون، هاردی و... در این کتاب خالی ست. بخشی از این مسئله ناشی از رویکرد این مترجم در برگردان این اشعار است. چرا که سعیدپور کوشیده به سراغ اشعاری برود که بتوان در ترجمه فارسی تا حدی ویژگی‌های زبان اصلی را بازتاب داد. او کوشیده زبانی را برای ترجمه اشعار برگزیند که تا اندازه‌ای گویای احساسات نهفته در شعر باشد. از سوی دیگر اصل شعر را نیز بدان ضمیمه کرده تا خواننده بتواند قافیه‌های درونی و بیرونی، جناس‌های لفظی و هم‌آوایی مصوت‌ها را ببیند. او همچنین هر جا ضرورتی احساس کرده مشخصات کلامی شعر را نیز فراموش نکرده است. از سوی دیگر متنی کوتاه درباره زندگی و آثار هر شاعر نیز نوشته است که می‌تواند تا حد زیادی گویای چندوچون کار آن شاعر بوده و درنهایت کتاب را کم و بیش به مروری بر شعر انگلیسی‌زبان تبدیل کند. توفیق کتاب در ارتباط با مخاطب و استقبال از کتاب و انتشار آن در پنج نوبت نشان از توفیق مترجم در اتخاذ چنین رویکردی داشته است. به‌خصوص اینکه کتاب حاضر برای دانشجویان زبان و ادبیات انگلیسی منبعی خواندنی و کارآمد محسوب می‌شود.


کد مطلب: 248183

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcdjj0xsyt0of6.2a2y.html?248183

الف
  http://alef.ir