الف - تاکتیک رسانه‌های غربی برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران/ اضافه شدن وزرای خارجه کشورهای عضو ۱+۵ به مذاکرات/ خبرسازی رویترز تکذیب شد

تاکتیک رسانه‌های غربی برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران/ اضافه شدن وزرای خارجه کشورهای عضو ۱+۵ به مذاکرات/ خبرسازی رویترز تکذیب شد

البته این نوع گزارش‌دهی رسانه‌های غربی برای تحت فشار قرار دادن تیم مذاکره کننده ایرانی برای اعطای امتیازات نامعقول و تسلیم در برابر زیاده‌خواهی‌های غربی‌ها پدیده جدید نیست و در گذشته نیز بارها شاهد آن بوده‌ایم.

مقامات ارشد آمریکایی و دیپلمات‌های غربی از برخورد مذاکرات هسته‌ای به بن بست در روز شنبه خبر دادند. به باور آنها اصرار ایران بر چندین نکته مهم می‌تواند حصول توافق را تا ضرب‌الاجل روز سه‌شنبه در پرده‌ای از ابهام قرار دهد.

یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت: "ایرانی‌ها در خصوص دشوارترین مسائل، موضعی بسیار انعطاف‌ناپذیر دارند. در حال نزدیک شدن به ضرب‌الاجل هستیم و به نوعی انتظار این وضع را داریم؛ اما واقعاً نمی‌دانیم به توافق می‌رسیم یا خیر."

یک دیپلمات غربی حدس می‌زند تیم ایرانی پس از بازگشت به تهران تحت فشار قرار گرفته باشد و به همین دلیل نگرش انعطاف‌ناپذیر‌تری نسبت به مذاکرات اتخاذ کرده است. وی گفت: "ما تمام دیروز را برای به حرکت در آوردن ایرانی‌ها صرف کردیم. آنها حرکت نمی‌کنند. شرایط بسیار دشوار است. ما واقعاً در نقطه‌ای هستیم که ایرانی‌ها باید تصمیم بگیرند آیا این توافق را می‌خواهند یا نه."

البته این نوع گزارش‌دهی رسانه‌های غربی برای تحت فشار قرار دادن تیم مذاکره کننده ایرانی برای اعطای امتیازات نامعقول و تسلیم در برابر زیاده‌خواهی‌های غربی‌ها پدیده جدید نیست و در گذشته نیز بارها شاهد آن بوده‌ایم.

چند ساعت پیش لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه و همتای آلمانی برای پیوستن به مذاکرات ایران و ۵+۱ وارد هتل بوریواژ شد. فابیوس قرار است با جان کری همتای امریکایی خود دیدار و گفت و گو کند. وی قبل از ورود به هتل در جمع خبرنگاران گفت که آمدم اینجا که به سمت یک توافق قوی حرکت کنیم. وزیر خارجه فرانسه اظهار کرد که امیدوارم بتوانیم پیشرفت داشته باشیم.

فابیوس گفت: گفت‌وگوها طولانی و سخت بودند. ما در چند مورد پیشرفت کردیم اما نه به اندازه کافی. چیزی که مهم است محتوای تعهدات هستند. وی همچنین بر شفافیت مکانیسم و کنترل‌ اجرای تعهدات در طول اجرای توافق تاکید کرد. ‏فابیوس همچنین گفت: ایران مسلما حق دستیابی به انرژی هسته‌ای برای مصارف صلح‌آمیز را دارد و نه برای ساخت بمب اتمی.

در تحولی دیگر سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سوال که منابع غربی می گویند ۵+۱ با ایران پیش نویس ۲ تا ۳ صفحه ای را آماده کرده اند، این خبر را تکذیب کرد و گفت:« اصلا چنین چیزی نیست و تا به این لحظه چنین پیش نویسی تهیه نشده است.»

گفتنی است مذاکرات هسته ای در لوزان وارد مراحل حساس و پایانی شده است. در حالی‌که گفت‌وگوها میان وزیران خارجه ایران و آمریکا جریان دارد، منابع رسمی تایید کردند که وزیران خارجه عضو گروه ۱+۵ نیز به جمع مذاکره کنندگان خواهند پیوست.

در حال حاضر مذاکرات با حضور ظریف و کری در حال انجام است. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و حسین فریدون، دستیار ویژه رئیس جمهور به همراه ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا از جمله دیگر مقامات بلندپایه در این مذکرات هستند. عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان ظریف، وندی شرمن معاون وزیر خارجه امریکا و هلگا اشمید معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دیگر حاضران در این دور مذاکره هستند.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا، فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه این کشور ۲۸ مارس به مذاکرات اتمی می پیوندند. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز اعلام کرد که لورن فابیوس، وزیر خارجه این کشور نیز در روز شنبه در مذاکرات شرکت خواهد کرد.

سید عباس عراقچی نیز عنوان کرده،‌ احتمالا روز یکشنبه نشستی با حضور وزیران خارجه ایران و ۱+۵ برگزار می‌شود و در صورت رسیدن دو طرف به جمع‌بندی‌، وزیران به ژنو رفته و در مقر سازمان ملل آخرین نتایج به دست آمده را به طور رسمی اعلام می‌کنند.

به گفته برخی ناظران سیاسی حضور وزرای خارجه ۱+۵ سبب ایجاد خوش‌بینی برای دست‌یابی به یک توافق شده است. خبرگزاری فرانسه نیز عنوان کرده است که «مقامات آمریکایی گفته‌اند که پس از یک دهه گفتگوی هسته‌ای با ایران، حصول توافق تا ضرب‌الاجل ۳۱ مارس در دسترس است.»

این خبرگزاری روز پنجشنبه گزارش داد که یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که جان کری را در پرواز به سوی لوزان همراهی می‌کند، ابراز امیدواری کرده است: «ما کاملا معتقدیم که می‌توانیم تا ۳۱ مارس کار را به سرانجام برسانیم.» اما او افزوده است: «اگرچه مسیر دستیابی به توافق برای ما معلوم است، اما این به معنی آن نیست که حتما به هدف هم خواهیم رسید.»

رویترز نیز گزارش داده مقام های رسمی روز جمعه تاکید کردند که ایران و قدرت های جهانی برای دستیابی به یک پیمان ۲ تا ۳ صفحه ای با ارقام خاص که احتمالا پایه و اساس یک توافق بلندمدت برای حل و فصل مساله هسته ای خواهد بود، نزدیک شده اند. یک مقام ایرانی نزدیک به مذاکرات هسته‌ای که نامش فاش نشده در این باره به رویترز گفت: طرف ها بسیار بسیار به مرحله نهایی نزدیک شده اند و و این احتمال وجود دارد که این توافق امضا شود یا به صورت شفاهی اعلام شود. البته سایر مقام های رسمی نیز هشدار داده اند که این احتمال وجود دارد که مذاکرات طی روزهای آینده به شکست منجر شود.

اگر این سند مورد توافق دو طرف قرار گیرد، ارقام مهمی را مثل تعداد سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم که ایران اجازه استفاده از آن را خواهد داشت، اندازه ذخایر اورانیوم غنی شده که ایران می تواند در اختیار داشته باشد و انواع تحقیقات و توسعه هسته ای ایران را شامل خواهد شد. این سند شامل جزییات مربوط به لغو تحریم ها علیه ایران نیز خواهد شد.

این در حالی است که پنج شنبه خبرگزاری آسوشيتدپرس در گزارشی اختصاصی عنوان کرد که آمريکا احتمالاً به ايران اجازه خواهد داد صدها سانتريفيوژ فعال در فردو داشته باشد و در برابر، فعاليت سانتريفيوژهای آن در ديگر تأسيسات هسته‌اي محدود شود. اين سانتريفيوژها مجاز به غنی‌سازی اورانيوم نخواهند بود و تأسيسات فردو نيز تحت بازرسی‌های بين‌المللی قرار خواهد داشت. در مقابل، ايران بايد تعداد سانتريفيوژهای خود در تأسيسات نطنز را کاهش دهد و محدوديت‌های ديگری را بر روی فعاليت‌های مرتبط هسته‌ای بپذيرد.

به گزارش آسوشتیدپرس این مقام آمریکایی افزود که فعالیت فردو برای مصارف پزشکی و پژوهشی خواهد بود و با شمار محدود سانتریفیوژها در این مرکز، ایران قادر نخواهد بود که غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف نظامی به پیش برد.

البته بر اساس سخنان عراقچی دو موضوع تحقیق و توسعه و تحریم‌ها موضوعاتی هستند که هم‌چنان اختلاف ‌نظرها درباره آنها حل نشده است. ایران اصرار دارد که هر گونه توافقی باید به طور یکجا و در یک مرحله انجام شود و رفع تحریم‌ها «جزئی از موضوع مذاکره» ایران با کشورهای گروه ۵+۱ و بدون هیچ فاصله‌ای با توافق باشد.

گفتنی است ايران و گروه ۱+۵ پايان ماه مارس (یازدهم فروردین) را به عنوان ضرب‌الاجل خود برای رسيدن به توافقی کلی تعيين کرده‌اند تا بتوانند پس از آن، تا پايان ماه ژوئن (سه ماه ديگر) به توافقی نهايی برسند. اگر چه به نظر می رسد حتی اگر یک توافق اولیه حاصل شود، هیچ ضمانتی وجود ندارد که دو طرف تا پایان ژوئن به توافقی بر سر بسیاری از جزییات فنی دست یابند.

در همین حال، روزنامه نیویورک تایمز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت موانعی بر سر راه مذاکرات هسته ای ایران به چشم می خورد. این روزنامه در شماره امروز خود در اینترنت در گزارشی از لوزان سوئیس به قلم مایکل آر جوردن و متئو رزنبرگ نوشت:
یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا جمعه شب گفت مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران مشکل شده است و توافق اولیه ممکن نخواهد بود،‌ مگر اینکه رهبری ایران در چند روز آینده «تصمیمات سختی» بگیرد.

این مقام گفت :«مذاکرات دیروز (پنجشنبه) و امروز (جمعه) سخت و بسیار جدی بود. ما به نقطه ای از مذاکرات رسیده ایم که واقعا نیاز داریم ببینیم تصمیماتی گرفته می شود. ما در چند روز آینده خواهیم دید که آیا چنین چیزی واقعا امکان پذیر است یا خیر.»

این لحن جدی در ارزیابی این مقام آمریکایی با لحن ارزیابی چهارشنبه شب وی در گفتگو با خبرنگارانی که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا را در سفر به سوئیس همراهی می کردند کاملا در تضاد بود. وی آن زمان گفته بود دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا «مسیر رو به جلویی» را می بیند که می تواند مذاکره کنندگان را قادر سازد تا سه شنبه به توافقی دست یابند.

این مقام آمریکایی هم جمعه و هم چهارشنبه تاکید کرده بود که بر اساس پروتکل معمول در گفتگو با خبرنگاران ، هویت وی ناشناس بماند.

مقامات آمریکایی سرسختانه از تشریح مسائل مورد مناقشه باقیمانده خودداری کرده اند. اما بر سر سرعت لغو تحریم های اقتصادی ایران و محدودیت هایی که در زمینه تحقیق و توسعه انواع پیشرفته سانتریفوژهای غنی سازی اعمال خواهد شد ، اختلافات اساسی وجود داشته است.

مقامات ایرانی مذاکره کنندگان سرسختی هستند اما این احتمال وجود دارد که با نزدیک شدن زمان پایان مهلت تا روز سه شنبه شکاف ها از میان برداشته شود. شرکای آمریکا در این مذاکرات از کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان ، روسیه و چین هستند.

برخی همتایان کری در مذاکرات تایید کرده اند که هنوز اختلافات اساسی باقی است. فیلیپ هاموند ، وزیر امور خارجه انگلیس جمعه در سفر به واشنگتن به خبرنگاران گفت :«(حصول توافق) مستلزم اقدام مهم ایرانی هاست.»
ظریف پس از گفتگوهای روز جمعه اش با کری از پیش بینی اینکه آیا تا قبل از پایان مهلت روز سه شنبه توافقی به دست خواهد آمد یا خیر، خوداری کرد. وی گفت :«ما فکر می کنیم توافق هنوز ممکن است، اما اینکه چه زمانی، موضوع دیگری است.»

یکی از مسائل مورد اختلاف شکل توافق اولیه ای است که قرار است تا پایان این ماه به دست آید. ایرانی ها تصریح کرده اند ترجیح می دهند این توافق به شکل یک تفاهم نامه کلی باشد و توافقی که قرار است تا پایان ماه ژوئن به دست آید به شکل یک موافقت نامه رسمی و تفصیلی باشد. اما مقامات دولت آمریکا گفته اند توافقی که این ماه باید به دست آید باید دارای یک «بعد کمّی» باشد و محدودیت های معین باید اعلام شود تا کاخ سفید برای مقابله با هرگونه اقدام کنگره برای تصویب تحریم های جدید در موضع بهتری قرار بگیرد.

هاموند درباره این مسئله اذعان کرد توافقی که قرار است این ماه به دست آید ممکن است به شکل یک سند عمومی نباشد. وی گفت یک احتمال دیگر این است که ایران و شش قدرت جهان بیانیه های جداگانه ای منتشر کنند. هاموند خطاب به گروه کوچکی از خبرنگاران در سفارت انگلیس در واشنگتن گفت :«ما پیش بینی می کنیم که بتوانیم روایتی ارائه دهیم. اما اینکه آیا این روایت مکتوب خواهد بود یا خیر، از نظر من مسئله مهمی نیست.»
وی افزود :«من فکر می کنم مسئله اصلی نیروی محرک است. این توافق در واقع به شکل یک بیانیه سیاسی یا شاید هم بیانیه های سیاسی خواهد بود.»

حسن روحانی رئیس جمهور ایران روز پنجشنبه نامه ای خطاب به باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و دیگر سران جهان ارسال کرد که بعدا در یک رشته پیام های خود در توییتر گفت در آن برنامه هسته ای ایران را کاملا صلح آمیز توصیف کرده و خواستار لغو سریع «همه تحریم های ظالمانه» شده بود.

مقام وزارت امور خارجه آمریکا برای تاکید بر جنبه مثبت نامه روحانی گفت :«اینکه رئیس جمهور روحانی نامه نوشته است امیدواریم نشانه این باشد که ایران آماده است برخی تصمیمات سخت را بگیرد که در تلاش برای رسیدن به توافق جامع ضروری خواهد بود.»