الف - بازگشت «چشم و گوش رئیس‌جمهور» از وین

«چشم‌ و گوش» یا «رئیس سایه»، هر که بود و با هر پیامی رفته بود، با یک گزارش دست اول از آنچه میان ظریف و کری پشت‌درهای بسته گذشته بود، به تهران بازگشت.

حسین فریدون که حضورش در وین گمانه زنی‌های بسیاری را سبب شده بود، دیروز سه‌شنبه وین را به مقصد تهران ترک کرد. خبرنگار المانیتور در وین گزارش داد حسین فریدون، دستیار ویژه ریاست جمهوری ایران، که به همراه تیم مذاکره کننده ایرانی در وین به سر می‌برد، به تهران بازمی‌گردد.

حسین فریدون اوایل هفته و در میانه مذاکرات هسته‌ای راهی وین شد. یک روز بعد تصاویر او در حالی منتشر شد که در کنار دست ظریف و مقابل جان کری نشسته بود. همان روز، جمهوری اسلامی در تحلیلی نوشت: «دستيار ويژه رئيس‌جمهور حامل راهكارهائي است كه آقاي روحاني براي برطرف شدن موانع موجود بر سر راه مذاكرات و رسيدن به توافق نهائي و جامع در نظر گرفته است.»

موانعی که روزنامه جمهوری اسلامی از آن نام می‌برد، همان چیزی بود که باعث شد تا کاترین اشتون از وزرای خارجه ۶ کشور بخواهد برای حل آن به وین سفر کنند. اما در همین حال بود که پایگاه خبری بلومبرگ تحلیلی متفاوت ارائه کرد و از او به عنوان «چشم و گوش رئیس‌جمهور» یاد کرد. به اعتقاد بلومبرگ این نشانه‌ای بود از «اهمیت مذاکرات». از سوی دیگر برخی از ناظران حضور فریدون را «حضور حسن روحانی در مذاکرات» ارزیابی کردند. تحلیلی که زیاد هم دور از واقع نبود. گذشته از اما به واقع چرا حسین فریدون به وین سفر کرد؟

پس از گمانه‌زنی‌ها متعدد، روایت‌های رسمی نیز از چرایی حضور حسین فریدون در وین منتشر شد. حساب کاربری حسن روحانی در توئیتر با ارسال پیامی توضیح داد: «برادر روحانی به وین سفر کرد تا گزارش مبسوطی درباره مذاکرات ایران در وین به رییس جمهوری ارائه دهد.»

یک منبع آگاه در وین نیز این موضوع را تایید کرد و گفت که او برای ارائه گزارش به رئیس‌جمهور به وین آمده؛ چرا که ظریف به علت مشغله کاری فرصت ارائه گزارش را نداشت. همین خط از سوی محمدرضا صادق مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور نیز دنبال شد. او در اظهارنظری گفت: «آقای فریدون به درخواست وزیر امور خارجه و برای انتقال اخبار مذاکرات به حجت‌الاسلام روحانی به وین سفر کرده است.»

در همین شرایط و در تحلیلی متفاوت سایت تابناک نوشت: «پس از انتشار خبر حضور برادر رئیس جمهور در مذاکرات رسمی بدون اعلام قبلی و اعلام استمرار این حضور، این پرسش پیش آمد که آیا قرار است رئیس جمهور ورود مستقیمی به مذاکرات هسته‌ای داشته باشد و تیم مذاکره کنندگان، رئیس سایه‌ای همچون برادر رئیس جمهور داشته باشد یا ملاحظات دیگری در میان است که از نگاه همه ناظران پوشیده است؟»

این پرسش بدون کم و کاست سر از رسانه برون مرزی آلمان (دویچه‌وله) در آورد. بر پایه تحلیل دویچه وله از حضور حسین فریدون در مذاکرات هسته‌ای که حساس‌ترین مرحله خود را می‌گذراند، می‌تواند از نظر تحلیلگران غربی به تضعیف تیم مذاکره‌کننده ایران و وجود یک «رئیس سایه» در کنار رئیس هیئت ایرانی (محمد جواد ظریف) تعبیر شود.

این تحلیل که فریدون با «دستوالعمل ویژه» و «برای حل موانع»، به وین رفته و «رئیس سایه» پنداشتن او اما از سوی برخی از جمله روزنامه اصلاح طلب اعتماد درست نبود. چراکه، آنها معتقد بودند حضور فریدون در واقع توان تیم مذاکره کننده را بالا می‌برد. به نوشته اعتماد حضور فریدون حام پیامی سیاسی بود. و به اعتقاد نویسنده «پیام آن می‌تواند این باشد که تیم ایرانی، هم دست‌بازتری برای رسیدن به توافق دارد و هم با عزمی جدی‌تر به وین آمده و تنها برای یک چیز؛ مذاکره برای توافق.»

در همین شرایط است که می‌بینیم روز گذشته نیویورک‌تایمز یک خبر ویژه را منتشر می کند. خبری که مدعی است، ایران پیشنهاد جدیدی را ارائه کرده که طرفین را راضی خواهد کرد. پیشنهادی که به نوشته این روزنامه «خارق‌العاده‌» بود و به سرعت به پایتخت‌ کشورهای 1+5 مخابره شد. جان‌کری که در بدو ورود به وین از «شکاف عمیق» سخن گفته بود، به فتوای رهبری اشاره می‌کند و می‌گوید که «آن را جدی گرفته‌اند».

«چشم و گوش رئیس‌جمهوری»، یا «رئیس سایه»، هرچه بود با گزارشی به تهران بازگشته است. گزارشی دست اول از‌ آنچه در وین و در اتاقی دربسته میان ظریف و کری رد و بدل شده است.