الف - آیا اوپک شکست خورده است؟

با نزدیکتر شدن به برگزاری اجلاس آتی اوپک، تحلیلگران بازار نفت و گاز ابراز نگرانی می کنند که اوپک شکست خورده است.

به گزارش خبرآنلاین،گمانه زنی ها برای تمدید توافق ماه ژانويه اوپک که منجر به کاهش تولید شد،ادامه دارد. هدف نخست از اتخاذ سياست كاهش توليد اين بود كه بازار بار ديگر متعادل شود و قيمت‌ها بالا برود.

اين راهبرد در ابتدا اثر مثبتي برجا گذاشت اما سنجش اثرگذاري نهايي آن با دشواري روبروست چرا كه مجودي ذخاير تدريجا كاهش يافته است اما محموله‌هاي نفت ارسالي در جاهن روندي افزايشي داشته است. توليد جديد خارج از اوپك به‌ويژه در ايالات‌متحده موجب بالا ماندن ذخاير جهاني شده است.

اين اعتقاد كلي وجود دارد كه اعضاي اوپك لزوم كاهش توليد را قبول دارند و برخي نيز آن را احتمالي صددرصدي مي‌دانند. برخي نيز بر اين باورند كه روسيه، كشوري خارج از اوپك كه همكاري‌اش براي موفقيت راهبرد اوپك از اهميت حياتي برخوردار است، هنگام طرح موضوع كاهش مجدد از آن سرپيچي كند. اما اين باور هفته گذشته كه رييس‌جمهور روسيه به رعايت تقريبا صددرصدي تصميم پيشين اذعان كرد، كمرنگ شد.

تا جايي كه توليدكنندگان عمده اوپك مانند عربستان، عراق و ايران اهميت مي‌دهند، تمديد راهبرد فعلي توجيه‌پذير است. رياض بيش از ديگران توليد خود را كاهش داده است و به منظور بالابردن ارزش سهام شركت سعودي آرامكو، خواستار بالارفتن بهاي نفت است. ايران و عراق هر دو تا حدي از كاهش توليد معاف شدند و ايران توليد خود را به 3.8 ميليون بشكه در روز رساند.

در حالي كه بعيد است ايران و عراق با كاهش توليد خود موافقت كنند، چندان مخالفتي با تمديد سياست فعلي نيز نخواهند داشت؛ به خصوص اينكه موفق شده‌اند سهم بازار عربستان سعودي را نيز در نتيجه كاهش توليد كسب كنند. ترس از سقوط بهاي نفت به زير 40 دلار در صورت عدم تمديد راهبرد فعلي، موجب فشار بر اوپك براي تمديد آن شده است.

نمي‌توان انكار كرد كه كاهش 1.2 ميليون بشكه‌اي توليد اوپك همراه با كاهش عرضه روسيه بر عرضه جهاني نفت اثر داشته و موجب كاهش حجم ذخاير شده است. همچنين آشكار است كه كاهش سرمايه‌گذاري از زمان سقوط بهاي نفت در سال 2014 موجب كاهش عرضه در آينده خواهد شد. نتيجه‌اي كه اوپك بي‌ترديد به آن نظر دارد و اميد دارد كه اعضاي آن به خصوص كشورهاي حاشيه خليج فارس با افزايش توليد خود از آن فرصت و بهاي بالاي نفت استفاده كنند.

اما در كوتاه‌مدت توافق اوپك به موفقيتي كه از آن انتظار مي‌رفت نرسيده است. توليد آمريكا پس از وقفه‌اي در سال 2016 به سطح قبل رسيده و نشانه‌هاي كمي از كاهش توليد دست‌كم تا پايان سال نشان مي‌دهد. تجديد توليد نفت شيل آمريكا با افزايش توليد در خليج مكزيك تقويت شده است. مطمئنا اوپك توليد خود را كاهش داده است اما به نظر نمي‌رسد راهبرد آن به كاهش واردات مشتريان اوپك به خصوص چين منجر شده باشد چرا كه علي‌رغم ادعاي كاهش، افزايش يافته‌اند. واردات نفت عربستان در آمريكا نيز افزايش يافته است. كل واردات از اوپك در ماه ژانويه رشد داشته است كه البته در ماه فوريه كاهش يافت.

آرامكو تخفيف‌هايي براي فروش نفت و محصولات خود در بازار آسيا اعطا كرده است. اين حركت نه تنها براي كسب سهم بيشتر از بازار انجام شده است، بلكه هدف ارتقاي عملكرد شركت آرامكو را نيز دنبال مي‌كند كه نخستين انتشار سهام خود را در سال آينده پيگيري مي‌كند و ترديدهايي درخصوص ارزش‌گذاري 2 تريليون دلاري آن به وجود آمده است.
با آغاز كاهش توليد، محموله‌هاي ارسالي اوپك كاهش كمي افزايش را نشان داد كه نشان‌دهنده يك عدم ارتباط ميان تئوري و عمل بود. پالايشگران غربي همچنان از بهاي نازل نفت خام بهره مي‌برند. كاهش ذخاير نفت آمريكا اثر كمي بر بهاي نفت داشت. در عين حال رقم حفاري در آمريكا رو به افزايش است و انتظار مي‌رود توليد اين كشور به بالاترين سطح ممكن پس از دهه 70 ميلادي برسد.

تصادفي نيست كه در دهه 70 اوپك موجوديت خود را در بازار اعلام كرد. اكنون كاملا روشن است كه اعضاي اوپك در اجلاس آتي، تصميم به تمديد سياست كاهش توليد خواهند گرفت. اما سوال اين است كه آيا اين كاهش توليد از طرف اوپك، اثرگذاري اين سازمان بر بازار را اثبات خواهد كرد يا خير.
منبع:اویل پرایس