الف - جایگاه روسیه در طرح نظامی جدید ترامپ در سوریه

جایگاه روسیه در طرح نظامی جدید ترامپ در سوریه

ظاهرا در طرح نظامی جدید پنتاگون برای اقدام در سوریه، تکیه بر توان نظامی آمریکا و حمایت تسلیحاتی از نیروهای کُرد، حرف اول را می‌زند و همکاری با روسیه در درجه نخست اهمیت قرار نداشته و مسلما ترکیه نیز به حساب آورده نشده است.

به گزارش تسنیم، روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» در تحلیلی می نویسد: گفتگوی تلفنی ولادیمیر پوتین و ترامپ، علاقه مندی رهبران روسیه و آمریکا برای نابودی گروه تروریستی داعش را نشان داد. ولی تقریبا همزمان با این مذاکرات، رئیس جمهوری آمریکا سندی را امضاء کرد که بر اساس آن ستاد کل نیروهای مسلح این کشور موظف شده است تا ظرف 30 روز پیش نویس طرح جدید آمریکا برای مبارزه با داعش را ارائه دهد. ترامپ در نظر دارد که قواعد عملیات نظامی آمریکا در سوریه را تغییر دهد و از فرماندهان نظامی خواسته است تا متحدان تازه ای برای وارد شدن به ائتلاف ضدتروریستی پیشنهاد دهند.

روسیه انتخاب نخست ترامپ برای مبارزه با داعش نیست
به نوشته این روزنامه، هنوز مشخص نیست که در این طرح ترامپ چه نقشی برای روسیه در نظر گرفته است. هرچند تمایل روسای جمهوری دو کشور برای افزایش همکاریهای نظامی در مبارزه با تروریسم، وجود دارد. برخی کارشناسان بسیار سریع ایجاد ائتلاف روسیه-آمریکا برای عملیات نظامی مشترک در سوریه را پیش بینی کرده اند، البته این مسئله دور از انتظار هم نیست، ولی با توجه به دستورات جدید ترامپ، به احتمال زیاد اصلی ترین وظیفه وزارت دفاع آمریکا نخواهد بود.

جمعه گذشته ترامپ از پنتاگون بازدید کرده و در آنجا بود که طرح جدید اقدامات نظامی در سوریه شکل گرفت. بر اساس گفته های وی، آمریکا ومتحدانش در ناتو برای نابودی داعش در سوریه قبل از هر چیز روی توان نظامی خود حساب می کنند.

کردها نقش مهمی در طرح جدید نظامی دارند
البته نظامیان آمریکایی از هم اکنون نیز با برخی شرکای مورد اعتماد خویش در این زمینه، و در وهله نخست گروههای مبارز مسلح کرد، همکاری دارند. رادیو «صدای آمریکا» به نقل از منابع خبری خود خبر داده است که این نیروها مورد حمایت بیشتری قرار گرفته و تقویت خواهند شد، از جمله انتظار می رود که بالگردهای تهاجمی برای حمایت از عملیات نظامی در رقه به آنها تحویل داده شود.

ضمن اینکه آنطور که مشخص شده است، پنتاگون عمدا از همکاری فعال با ترکیه خوددداری می کند، برای اینکه قصد دارد سلاح و تجهیزات نظامی جدیدی در اختیار برخی گروههای کرد مسلح قرار دهد. اکنون در وزارت دفاع آمریکا، برخلاف دوران اوباما، مشارکت با کردها بعنوان «مهمترین بخش راهکار نظامی جدید در سوریه» مطرح است و گفته می شود دقیقا این نیروهای مسلح کرد هستند که موثربودن اقداماتشان در مبارزه با داعش را در حمله به رقه به اثبات رسانده اند. این در حالی است که ترکیه آنها را گروههای تروریستی تلقی می کند. بنابراین تصمیم دولت جدید آمریکا برای حمایت بیشتر از کردها، قطعا واکنش مقامات آنکارا را به همراه خواهد داشت و معلوم نیست روابط دو کشور تحت تاثیر این مسئله به چه سمت صوق پیدا کند.

«نیزاویسیمایا گازیتا» می افزاید: این در حالی است که این اواخر روسیه و ترکیه شروع به عملیات نظامی مشترک در سوریه نموده اند. البته ابعاد مختلف این مشارکت هم چندان مشخص نیست، برای اینکه بر اساس اظهارات مقامات نظامی ترکیه، هدف اصلی نیروهای این کشور نه تروریستهای داعشی، بلکه نیروهای کرد هستند که خواستار تشکیل دولتی مستقل هستند.

موضوع اعطای خودمختاری به کردها
این در حالی است که ظاهرا مسکو بعد از مذاکرات آستانه و در پیش نویس قانون اساسی که برای سوریه تهیه کرده است، مسئله حق اعطای خودمختاری به کردها را نیز در نظر گرفته است. هرچند ترکیه هنوز به این مسئله واکنشی نشان نداده، ولی مواضع ترکیه و ایران در این زمینه هنوز مشخص نیست.

بعید نیست که مسکو از آن جهت از اعطای خودمختاری به کردهای سوریه حمایت کرده است تا در تعیین خط مشی دولت آینده در سوریه، به اصطلاح، بتوانند با آمریکا و اسرائیل هماهنگی بیشتری داشته باشند. حال باید دید متحدان روسیه در حل و فصل مناقشه در سوریه، یعنی ایران و ترکیه با این موضوع چه برخوردی خواهند داشت؟

ظاهرا برای روسیه فعلا مسئله مهم مبارزه با داعش است، ولی مقامات آنکارا و دمشق نگران این موضوع هستند که سلاحهایی که به دست نیروهای کرد می افتد، علیه آنها بکار گرفته شوند. بدین ترتیب دیر یا زود چنین اختلاف نظری نه تنها بین آمریکا و ترکیه، بلکه بین دمشق، مسکو و آنکارا مشکل آفرین خواهد شد. حتی اگر مقامات دمشق با نظریه اعطای خودمختاری به کردها موافقت کنند، آنکارا بعید است که به این آسانی از شمال سوریه خارج شده و کردها را به حال خود بگذارد.

ترامپ نمی‌تواند از نفت سوریه بگذرد
این روزنامه یادآور شده که واقعیت این است که تغییر دولت آمریکا تغییری در منافع سیاسی و ژئوپلیتیکی واشنگتن نمی دهد. پنتاگون حتی در زمان باراک اوباما هم طرح آزادسازی شهر موصل عراق و رقه در سوریه را در نظر داشت. و اکنون نیز بر اساس دستورات جدید ترامپ به نظامیان آمریکا، مشخص است که وی هدف افزایش توان نظامی در خاورمیانه را در پیش گرفته است و نقش روسیه یا دیگر کشورها، صرفا نقش مضاعفی دارد. دیدگاه ترامپ نسبت به روند تحولات جهانی با منافع اقتصادی مربوط می شود. در همین راستا سوریه نیز چیزی دارد که به پول می انجامد و آن نفت است.

اگر نیروهای دولتی سوریه با حمایت روسیه مناطق نفت خیز این کشور را آزاد کنند، آمریکا نمی تواند از این مسئله به نفع خود استفاده کند. به همین دلیل دولت جدید آمریکا علاقه دارد که به تنهایی داعش را نابود کند تا مناطق آزاد شده تحت کنترل خودش قرار بگیرد. در این بین نگرانی بابت کمک نیروهای مسلح کرد در این عملیات هم نخواهد داشت و می تواند با آنها کنار آید.

در زمانی که روسیه طی سالهای 2016-2015 در مبارزه با گروه‌های میانه رو مخالف سوری به بشار اسد کمک می کرد تا مناطق مرکزی و غربی سوریه را تحت تسلط خود درآورد، ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا به همراه نیروهای کرد به نابودسازی تروریستها در مناطق نفت خیز در شرق و شمال سوریه مشغول بود. همین مسئله باعث شده بود تا نیروهای داعشی که از عراق به سوریه وارد شده بودند، به مناطق تدمر، حلب و دیرالزور سرازیر شوند و بسیاری از مشکلات نظامی در این مناطق را تشدید کنند.

اکنون وضعیت جبهه های نبرد در سوریه گویای آن است که نیروهای دولتی عملیات نظامی موفقیت آمیزی را در نابودی گروههای تروریستی انجام می دهند. آنها توانسته اند حومه شهر دمشق را از دست تروریستها خارج سازنند. عملیات تهاجمی در مناطق تدمر، حلب و دیرالزور هم با موفقیتهای خوبی همراه بوده است. البته هنوز معلوم نیست آیا نیروهای بشار اسد و نیروهای هوایی-فضایی روسیه در حمله تهاجمی برای آزادسازی شهر رقه، بتوانند از آمریکایی ها پیشی بگیرند؟