الف - آمریکا توانایی از بین بردن قابلیت هسته‌ای ایران را ندارد

تحلیل نیویورک تایمز از آخرین وضعیت مذاکرات؛

آمریکا توانایی از بین بردن قابلیت هسته‌ای ایران را ندارد

رابرت اینهورن، مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای و مشاور سابق وزارت خارجه امریکا در مسائل خلع سلاح در مطلبی که در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شده تاکید می کند که برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران دست‌نیافتنی است بنابراین واشنگتن هرگز نباید دنبال چنین گزینه ای باشد. در ادامه می توانید متن خلاصه شده این مقاله را مطالعه کنید.

زمانی که نخست وزیر اسرائیل در نشست مشترک کنگره آمریکا سخنرانی خواهد کرد می توان انتظار داشت که وی استدلال کند که هر گونه توافق هسته ای با ایران باید توانایی ایران را برای تولید سلاح های هسته ای از میان بردارد و نباید هدف آن توافقنامه صرفا جلوگیری از تولید این تسلیحات باشد. اما چنین توافقنامه ای نه قابل دسترسی است و نه الزاما امنیت آمریکا و دوستان آمریکا را در منطقه خاورمیانه تامین خواهد کرد.

برای نتانیاهو از میان برداشتن توانایی در بخش تولید تسلیحات هسته ای به این معنا است که از غنی سازی اورانیوم در ایران جلوگیری شود. همچنین فن آوری های با کاربرد دوگانه که می توانند هم برای تولید سوخت هسته ای مسالمت آمیز هم تولید اورانیوم مورد نیاز بمب هسته ای بکار گرفته شوند نباید در اختیار ایران قرار بگیرند. از دیدگاه نتانیاهو حتی امکان غنی سازی محدود اورانیوم هم باعث خواهد شد که ایران به آستانه تبدیل شدن به قدرتی هسته ای برسد در آن صورت می تواند توافق هسته ای امضا شده را نقض کند و در زمانی که خود انتخاب می کند سلاح هسته ای تولید کند.

این در حالی است که ممنوعیت غنی سازی اورانیوم و برچیدن تاسیسات غنی سازی اورانیوم در ایران می تواند بهترین دستاورد مورد انتظار از مذاکرات با این کشور باشد اما چنین توافقی غیرقابل دسترسی است. رهبران ایران مردم این کشور را متقاعد کرده اند که محروم سازی این کشور از حق غنی سازی اورانیوم به معنای محروم سازی از دستیابی به حق خود در بخش استفاده مسالمت آمیز از انرژی هسته ای و پیشرفت علمی است. جریان سیاسی حاکم در ایران ترجیح می دهد تحت تحریم های موجود به فعالیت های هسته ای خود ادامه دهد و توافقی را که بی احترامی ملی می داند نپذیرد.

علاوه بر این بر اساس دیدگاهی بنیادین، زمان برای حذف و نابودی کامل توانایی ایران در بخش غنی سازی اورانیوم بسیار دیر است. ایران از مدت ها قبل دانش تولید سانتریفیوژ و استفاده از آنها را کسب کرده است. حتی اگر تهران به شکلی وادار شود که برنامه کنونی غنی سازی اورانیوم خود را برچیند قادر خواهد بود بعد از مدت اندکی دوباره این توان را بازسازی کند.

با توجه به آن که ایران اعلام کرده مایل است بخش عمده ای از اورانیوم غنی سازی شده خود را به روسیه ارسال کند احتمالا ما در آستانه دستیابی به توافقی هستیم که مدت زمان دستیابی ایران را به نقطه فرار هسته ای تا یک سال افزایش خواهد داد. بنظر می رسد اکنون طرفین درباره مدت اعتبار پانزده ساله این توافقنامه با هم گفتگو می کنند و قرار است در سال پایانی اعتبار این توافقنامه بخش دیگری از محدودیت ها علیه ایران لغو شوند.

اعضای کنگره و دیگر نهادهای علاقمند به توافقنامه هسته ای با ایران در داخل و در خارج از آمریکا قضاوت خواهند کرد که آیا توافقنامه در نهایت از تصمیم ایران برای پیگیری تولید سلاح های هسته ای جلوگیری می کند یا خیر. در شکل گیری چنین قضاوت هایی مهم است که توافقنامه نهایی با توافقنامه ایده آل و غیرقابل دسترسی در این خصوص مقایسه نشود بلکه باید با گزینه های موجود دیگر در برابر راهکار مذاکره مورد مقایسه قرار بگیرد.

یکی از گزینه های موجود این است که تحریم ها با امید این که ایران مصالحه را بپذیرد علیه این کشور تشدید شوند. هر چند آمریکا می تواند دیگران را متقاعد کندکه تحریم های شدیدی علیه ایران اعمال کنند اما تردید وجود دارد که این تحریم ها بتوانند به اهداف مورد نظر دست بیابند. بویژه که رهبر معظم ایران تاکید کرده است این کشور می تواند بدون توافقنامه هسته ای هم از لحاظ اقتصادی به حرکت خود ادامه دهد.

گزینه دیگر برای مقابله با برنامه هسته ای ایران بکارگیری نیروی نظامی و زور است. حمله نظامی می تواند به تقویت برنامه هسته ای ایران منجر شود. بکارگیری نیروی نظامی علیه ایران به تسریع روند تصمیم گیری در ایران برای تولید تسلیحات هسته ای منجر خواهد شد. نهادهای اطلاعاتی آمریکا معتقدند ایران مدت ها است از این تصمیم صرفنظر کرده است. در عین حال انجام حمله نظامی باعث خواهد شد فعالیت نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاسیسات هسته ای ایران به اتمام برسد.

در نهایت این که کسانی مانند نتانیاهو که مخالف هر نوع توافقی درباره برنامه هسته ای ایران هستند نمی دانند که نمی توان به شکل تخیلی درباره موفقیت گزینه های دیگر به جز توافق در برابر ایران امیدوار بود. اگر ایران یک توافقنامه معقول و منطقی را نپذیرد آمریکا گزینه های بسیار اندکی در برابر ایران خواهد داشت. آمریکا پیش از هر گزینه دیگری باید درباره توافقنامه ای با ایران گفتگو کند که هدف آن تنها از میان بردن توانایی ایران در بخش تولید سلاح هسته ای نیست بلکه می تواند رهبران ایران را متقاعد کند که از بکارگیری این توانایی خودداری کنند.