آیین‌های عزاداری محرم در عصر قاجار

14 مهر 1395 ساعت 19:49


مراسم‌های عزاداری در محرم یکی از سنت‌های مورد توجه شاهان قاجار به شمار می رفت و آنها از این فرصت برای نشان داد پایبندی خود به شرع و ارادتشان به اهل بیت(ع) استفاده می کردند.

 
به گزارش فرادید، در عصر قاجار با شروع ماه محرم خیابان ها و کوچه و شهر به پرچم های سیاه مزین می شد و در تهران نزدیک به دویست هیات مراسم عزاداری برقرار بود؛ در این میان شاهان نیز همراه با مردمی که رسوم و آداب عزاداری محرم را به جا می آوردند مراسم سوگواری برگزار می کردند.
 
ناصرالدین شاه که سخت خود را شیفته معصومین و بویژه امام حسین(ع) نشان می داد شاید بیش از دیگر شاهان قاجار خود را پایبند به عزاداری عاشورا می دانست. او در طول دوران سلطنت خود با ساخت تکیه دولت که گفته می شود بر اساس ساختمان "رویال البرت هال" در لندن طراحی شده بود هر شب مراسم روضه خوانی و سوگواری برگزار می کرد. در این میان مورخان علاقه زیاد شاه به اجرای نمایش تعزیه را دلیلی بر بنای تکیه دولت در دوره او می دانند.  
 
گفته می شود مراسم ویژه عزاداری در تکیه دولت از روز اول محرم و با حضور ده‌ها روضه‌خوان که برای گرم کردن مجلس یکی پس از دیگری به منبر می‌رفتند آغاز می شد و آنان اشعاری در رثای سیدالشهدا(ع) با صدایی خوش قرائت می کردند و در ادامه با حضور ناصرالدین شاه مراسم تعزیه خوانی آغاز می شد و تعزیه خوان ها در سکوی مرکزی تکیه به نقل و اجرای مصیبت عاشورا می‌پرداختند.
 
در کنار مراسم رسمی ای که شاه هر ساله برگزار می کرد آئین ها و سنت های ویژه دیگری نیز وجود داشت که مردم پایبند به انجام آن بودند که نذر کردن از مهمترین آنها بود. نقل است در آن روزها کسانی که توانایی اطعام نداشتند هم با ریختن مشتی برنج در پلوی نذری یا تکه گوشتی در خورش، در نذر شریک می‌شدند. حتی پخش لباس سیاه بین فقرایی که توانایی تهیه لباس عزا را نداشتند نیز یکی دیگر نذرهای رایج در تهران قدیم بود.
 
از رسوم دیگر عزاداری محرم مراسم قمه زنی بود که در روز عاشورا انجام می گرفت و عزاداران کفن پوش در دسته جات چند نفره اقدام به قمه زنی می کردند؛ در این میان رسومی مانند زخم زنی، سنگ زنی قفل آجین و شمع آجین کردن بدن وجود داشت که اکنون منسوخ شده است و سال‌های جز نامی از آن برجای نمانده است. عزادارن برای قفل آجین کردن، بدن خود را سوراخ کرده و به آن قفل می زدند که عملی بسیار دردناک بوده و گاه به عفونت و بیماری فرد منجر می شد.
 
در آن روزها عکاسان دربار و غیر دربار نیز بی کار نبوده و مراسم عزاداری و آئین های عزاداری را به ثبت تصویر می رساندند. عکس هایی که کسانی چون محمد حسن میرزا، آنتوان سوریوگین، عبدالله قاجار و تنی چند از دیگر عکاسان قاجار از آئین ها عزاداری گرفته‌اند امروز خود یکی از منابع مستند شناخت فرهنگ عزاداری محرم در یکصد سال گذشته است.
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
تنی چند از مقامات و درباریان در مراسم عزاداری در تکیه دولت 
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
نمایی از تکیه دولت محل برگزاری مراسم ویژه عزاداری با حضور شاه
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم عزاداری و اجرای تعزیه در تکیه دولت
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
دسته‌جات قمه زنی در روز عاشورا
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم قمه زنی در ظهر عاشورا در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم  قمه زنی روز عاشورا در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
دسته‌جات و هیات‌های عزاداری در روز عاشورا در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
روضه خوانی در ماه محرم
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم تعزیه خوانی در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
قفل آجین کردن عزاداران
 
(تصاویر) آیین‌های عزاداری محرم در عصر قاجار
 
عکس رنگی شده از قفل آجین کردن بدن در روز عاشورا
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
بازیگران نمایش تعزیه
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
یکی از بازیگران نمایش تعزیه
 
(تصاویر) آیین‌های عزاداری محرم در عصر قاجار
 
مراسم تعذیه خوانی در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
بازیگران نمایش تعزیه
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
نمایش تعزیه در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
اجرای نمایش تعزیه در تکیه نایب السطنه
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم عزاداری روز عاشورا در میدان توپخانه
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم قمه زنی در روز عاشورا
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم قمه زنی در روز عاشورا
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم روضه خوانی
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
مراسم عزاداری در مسجد جامع تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
دسته جات عزاداری عاشورا در تهران
 
(تصاویر) عزاداری محرم
 
دسته جات عزاداری عاشورا در خیابان های تهران
 


کد مطلب: 399489

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcjohethuqehxz.fsfu.html?399489

الف
  http://alef.ir