کد مطلب: 230766
پیشنهادکتاب/ مجموعه چهار جلد از طنزهای ابوالفضل زرویی نصر آباد، نشر نیستان
قلم عبید و دهخدا بی صاحب نمانده
بخش فرهنگی الف، 26 خرداد 93
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۱۰
مجموعه چهار کتاب طنز:
غلاغه به خونه ش نرسید
حدیث قند
رفوزه ها
خاطرات حسنعلی خان مستوفی
نوشته: ابوالفضل زرویی نصرآباد
انتشارات نیستان
****
«...قلمی که عبید و دهخدا در دست داشتند، الان بی‌صاحب نیست... یکی از مشهورترین طنزنویسان امروز ما ـ ملانصرالدین ـ است...»
آنچه در بالا خواندید اوصاف احوال و آثار ابوالفضل زرویی نصر آباد است از زبان کیومرث صابری فومنی یا همان گل آقای معروفِ مرحوم؛ ملانصرالدین نیز یکی از تخلص های زرویی نصر آباد است که از آن در دورانی که فعالیت در در نشریه گل آقا در کار طنزپردازی بسیار استفاده کرده.
به نظر همین تایید، از سوی یکی از مهمترین چهره های طنز معاصر، برای اثبات توانایی های بالقوه و بالفعل زرویی نصر آباد کافی ست اما، اگر بدان شکی داشتید کافی ست سری به آثار گوناگون زرویی نصر آباد بزنید. چهار جلد از زبده آثار زرویی که توسط نشر نیستان منتشر شده و در این نوشته بدانها اشاره هایی خواهیم داشت برای منظور نمونه های خوب و قابل دسترسی محسوب می شوند.
ابوالفضل زرویی نصرآباد؛ شاعر، پژوهشگر و طنزپرداز، متولد سال ۱۳۴۸ در شهر تهران است. مدرک کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی دارد و از سال ۱۳۶۸ فعالیت مطبوعاتی و فرهنگی خود را آغاز کرده و در نشریاتی همچون: گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جستجو، عروس، تماشاگران و... قلم زده است. نوشته‌های او در نشریات با اسامی مستعار؛ ملانصرالدین، چغندر میرزا، ننه قمر، کلثوم ننه، آمیز ممتقی، میرزا یحیی، عبدل و... شناخته می‌شود.
«طنز بیان واقعیت‌های تلخ به زبانی شیرین، کنایی، نشاط‌آور و منصفانه است». این تعریف شاید دم دست ترین و ساده ترین تعریفی از طنز باشد که با آن روبه‌روییم. ابوالفضل زرویی نصرآباد با ارائه همین تعریف کوتاه، نشان می دهد که سهل و ممتنع می‌اندیشد و می‌نویسد. با این حال سالها تجربه، کار در تحریریه مؤسسه گل‌آقا با اسامی مستعار فراوان، پایه‌گذاری دفتر طنز حوزه هنری، تدریس، برگزاری و داوری ده‌ها جشنواره معتبر طنز کشوری و بسیاری از فعالیت‌های دیگر، از او یک متخصص ساخته است.
ابوالفضل زرویی نصرآباد از شاعران و طنزپردازان با قریحه و ایضا محبوب به شمار می رود، شکل و شمایل و هیبتش به گونه ای ست که از جمله پیشکسوتان سن و سال دار به نظر می رسد. این درست که پیشکسوت است و سالها در این عرصه فعالیت کرده، اما سن و سال دار نیست؛ شاید کشیدن بار طنز کمی او را زود شکسته کرده باشد، چرا که هنوز برای رسیدن به مرز پنجاه، پنج سال فرصت دارد.
از سن و سال بسیار پایین شروع کرده بیشتر عمرش را مشغول طنز بوده چه بسا اگر برای طنز نویسی او را بیمه کرده و سختی کارش هم محسوب می کردند، مدتی پیش باید به لحاظ اداری بازنشسته می شد!
نصر آباد طرفدار فراوان دارد، به خصوص در میان آنها که با خواندن طنز و یا نوشتن آن میانه دارند. از این سبب مجموعه طنزهایش که اغلب در شکل کتاب نیز منتشر شده و با اقبال نسبی روبه رو بوده اند.
انتشار مجموعه‌ای از آثار ابوالفضل زرویی نصرآباد در چهار جلد کتاب با یونیفرم و طراحی جلد و متن مشابه، در قالب یک مجموعه را باید فرصتی مغتنم برای علاقمندان آثار این شاعر و طنز پرداز دانست، به خصوص اینکه بعد از مدتی سکوت از سوی زرویی، این کتابها منتشر شده اند. «غلاغه به خونه‌ش نرسید»، «حدیث قند» و «رفوزه‌ها» و «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» عناوین این چهار کتاب خواندنی هستند.
کتاب «غلاغه به خونه‌ش نرسید» که چاپ دوم آن در ۲۵۹ صفحه و قیمت ۶۰۰۰ تومان به بازار آمده، دربردارنده مجموعه‌ای از افسانه‌های طنز‌آمیز است. زرویی سالها روی افسانه‌ها، فابل‌ها و مثل‌های فرهنگ‌ها و کشور‌های گوناگون جهان مطالعه کرده و با نگارش نقیضه‌هایی بر آنها تلاش کرده تا دغدغه‌ها، آرزو‌ها و اشتباهات انسان امروز را در قالب افسانه‌هایی مدرن به مخاطب عرضه کند.
در این کتاب، خوانندگان به فراخور قومیت یا حتی ملیت خود، می تواند ریشه‌های مشترک فرهنگی خویش را با دیگر ملل و اقوام ردیابی کند؛ زیرا زرویی در «غلاغه به خونه‌ش نرسید» به روایت های طنز‌آمیزِافسانه‌های تمام کشور‌های جهان پرداخته است. شخصیت های این طنزها که ابتدا در هفته نامه مهر منتشر شده بودند، اگرچه شکل و شمایل و اسامی قدیمی دارند، اما مدرن و امروزی‌اند.
کتاب «رفوزه‌ها» که چاپ دوم آن در ۴۳۴ صفحه و قیمت ۱۷۵۰۰ تومان منتشر شده در واقع مجموعه شعرهای زرویی نصرآباد در طول دو دهه اخیر به حساب می آید. در این مجموعه اکثریت قریب به اتفاق طنزسروده‌های زرویی در این مقطع زمانی گردآوری شده؛ از «بامعرفت‌ها» و «اصل مطلب» گرفته تا «اخوانیات»، «اشعار نو»، «خود‌مانی‌ها» و البته شعرهای این مجموعه فقط به بازنشر آنچه پیش از این در نشریات گوناگون آمده منحصر نمی شود بلکه پاره ای از اشعار که پیشتر در جایی منتشر نشده بودند نیز در این کتاب گرد آوری شده اند.
سومین کتاب از این مجموعه، به نام «حدیث قند» در برگیرنده مقاله‌‌هایی همچون «طنز و جهانی شدن»، «نگاهی گذرا به طنز در عصر مشروطیت»، «نگاهی گذرا به مفاهیم طنز و انواع شوخ‌طبعی»، «روحانیون شوخ‌طبع»، «طنز، انتقاد و رندی در غزلیات لسان‌الغیب حافظ شیرازی»، «مقدمه‌ای بر سبک‌شناسی دو کلمه حرف حساب»، «تأملی کوتاه در باب کمدی و روش‌های ایجاد فضای کمیک»، «هزار نکته باریک‌تر ز مو»، مقدمه کتاب «یک بغل کاکتوس» (صد شعر طنز امروز) را به انضمام «یادی از مرتضی فرجیان و محمد قاضی است.
کتاب چهارم اما کاری متفاوت در کارنامه طنز زرویی محسوب می شود،این کتاب که دربرگیرنده خاطرات یک شخصیت خیالی به نام سر پرفسور حسنعلی خان مستوفی است که توسط پیشکار او میرزا حسین خان روایت می‌شود و ماجراهای طنز شگفت آوری را نقل می‌کند؛ این روایت‌ها در عین طنز آمیز بودنبه قدری واقعی از کار در آمده اند که مخاطب وجود چنین شخصیتی را باور می‌کند!
در این کتاب خاطرات دیدار سر پرفسور حسنعلی خان مستوفی با شخصیت‌های بزرگ و مشهور ایران و جهان همچون برگمن، چاپلین و هایدگر و سفرهای او به اقصی نقاط عالم چون چین و حبشه و آمریکا روایت می‌شود.
البته برای اثبات سندیت این روایت ها مجموعه ای از عکس‌های یادگاری سر پروفسور حسنعلی خان مستوفی با شخصیت‌های مهم دنیا و عکس سفرهای او به نقاط مختلف دنیا نیز در پایان کتاب آمده است. البته این عکس‌ها همه به لطف نرم افزار فتوشاپ ساخته شده اند و برای آنکه این عکس ها به شکلی جذاب تر به مخاطب ارائه شود توضیحاتی نیز به طنز در حاشیه آنها نوشته شده است.
طنز از فاخرترین‌گونه های نقد در این روزگار محسوب می شود؛ اما باید دانست طنز همانقدر که به مذاق برخی شیرین می آید، برای آنها که به طنز نقد شده اند، می تواند تلخ و گزنده باشد. و همین مسئله شرایط دشوار و در عین حال پیچیده ای برای طنز نویسی در این دیار رقم زده است. اگر به ستونهای طنزی که مدام در نشریات باز و بسته می شوند توجه کنید، جریان برای شما روشن خواهد شد، از سوی دیگر اما بازار طنز از چهره های کم مایه ای که با سیاست زدگی و حاشیه سازی توجهی برای خود کسب کرده اند خالی نبوده و این نشان از بلبشوی حاکم برآن در نشریات و به خصوص فضای مجازی نیز دارد.
به هر حال زرویی به عنوان یکی از چهره های صاحب سبک و معتبر در این زمینه می تواند ستونی برای اتکای جوانان علاقمند در این حوزه باشد. ایجاد «فرهنگسرای طنز» که در واقع دپارتمانی برای پژوهش‌های آکادمیک در این حوزه باشد، یکی از ایده های زرویی برای کشف استعداد ها و پرورش آنها محسوب می شود. جایی که بتوان در آن جا برای ندارک دیدن دانشنامه ای برای طنز پارسی نیز کاری کرد.
به هر روی زرویی نصرآباد نیز همانند برخی از چهره ها که به دلیل نبود بسترهای مناسب مجبورند به تنهایی جور سختی و دشواری کار را بکشند در زمینه طنز زحمات فراوانی متحمل شده؛ مجموعه ۱۰ جلدی «تاریخ طنز ایران، از ابتدا تا امروز»، از این جمله محسوب می شود که زرویی وقت و زحمت بسیار پای آن گذاشته است.
غلاغه به خونه ش نرسید
حدیث قند
رفوزه ها
خاطرات حسنعلی خان مستوفی
نوشته: ابوالفضل زرویی نصرآباد
انتشارات نیستان
****
«...قلمی که عبید و دهخدا در دست داشتند، الان بی‌صاحب نیست... یکی از مشهورترین طنزنویسان امروز ما ـ ملانصرالدین ـ است...»
آنچه در بالا خواندید اوصاف احوال و آثار ابوالفضل زرویی نصر آباد است از زبان کیومرث صابری فومنی یا همان گل آقای معروفِ مرحوم؛ ملانصرالدین نیز یکی از تخلص های زرویی نصر آباد است که از آن در دورانی که فعالیت در در نشریه گل آقا در کار طنزپردازی بسیار استفاده کرده.
به نظر همین تایید، از سوی یکی از مهمترین چهره های طنز معاصر، برای اثبات توانایی های بالقوه و بالفعل زرویی نصر آباد کافی ست اما، اگر بدان شکی داشتید کافی ست سری به آثار گوناگون زرویی نصر آباد بزنید. چهار جلد از زبده آثار زرویی که توسط نشر نیستان منتشر شده و در این نوشته بدانها اشاره هایی خواهیم داشت برای منظور نمونه های خوب و قابل دسترسی محسوب می شوند.
ابوالفضل زرویی نصرآباد؛ شاعر، پژوهشگر و طنزپرداز، متولد سال ۱۳۴۸ در شهر تهران است. مدرک کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی دارد و از سال ۱۳۶۸ فعالیت مطبوعاتی و فرهنگی خود را آغاز کرده و در نشریاتی همچون: گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جستجو، عروس، تماشاگران و... قلم زده است. نوشته‌های او در نشریات با اسامی مستعار؛ ملانصرالدین، چغندر میرزا، ننه قمر، کلثوم ننه، آمیز ممتقی، میرزا یحیی، عبدل و... شناخته می‌شود.
«طنز بیان واقعیت‌های تلخ به زبانی شیرین، کنایی، نشاط‌آور و منصفانه است». این تعریف شاید دم دست ترین و ساده ترین تعریفی از طنز باشد که با آن روبه‌روییم. ابوالفضل زرویی نصرآباد با ارائه همین تعریف کوتاه، نشان می دهد که سهل و ممتنع می‌اندیشد و می‌نویسد. با این حال سالها تجربه، کار در تحریریه مؤسسه گل‌آقا با اسامی مستعار فراوان، پایه‌گذاری دفتر طنز حوزه هنری، تدریس، برگزاری و داوری ده‌ها جشنواره معتبر طنز کشوری و بسیاری از فعالیت‌های دیگر، از او یک متخصص ساخته است.
ابوالفضل زرویی نصرآباد از شاعران و طنزپردازان با قریحه و ایضا محبوب به شمار می رود، شکل و شمایل و هیبتش به گونه ای ست که از جمله پیشکسوتان سن و سال دار به نظر می رسد. این درست که پیشکسوت است و سالها در این عرصه فعالیت کرده، اما سن و سال دار نیست؛ شاید کشیدن بار طنز کمی او را زود شکسته کرده باشد، چرا که هنوز برای رسیدن به مرز پنجاه، پنج سال فرصت دارد.از سن و سال بسیار پایین شروع کرده بیشتر عمرش را مشغول طنز بوده چه بسا اگر برای طنز نویسی او را بیمه کرده و سختی کارش هم محسوب می کردند، مدتی پیش باید به لحاظ اداری بازنشسته می شد!
نصر آباد طرفدار فراوان دارد، به خصوص در میان آنها که با خواندن طنز و یا نوشتن آن میانه دارند. از این سبب مجموعه طنزهایش که اغلب در شکل کتاب نیز منتشر شده و با اقبال نسبی روبه رو بوده اند.
انتشار مجموعه‌ای از آثار ابوالفضل زرویی نصرآباد در چهار جلد کتاب با یونیفرم و طراحی جلد و متن مشابه، در قالب یک مجموعه را باید فرصتی مغتنم برای علاقمندان آثار این شاعر و طنز پرداز دانست، به خصوص اینکه بعد از مدتی سکوت از سوی زرویی، این کتابها منتشر شده اند. «غلاغه به خونه‌ش نرسید»، «حدیث قند» و «رفوزه‌ها» و «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» عناوین این چهار کتاب خواندنی هستند.
از زرویی نصرآباد پیش از این مجموعه‌های «تذکره‌المقامات»، «افسانه‌های امروزی»، «وقایع‌نامه طنز ایران» و «بامعرفت‌های عالم» (کتاب گویا)، خر پژوهی (خر در تاریخ طنز) و همچنین یک سلسله مطالب پراکنده در نشریات گوناگون منتشر شده است که جملگی حکایت از آن دارند که زرویی طنز پرداز پرکار اما بسیار خوبی ست.
کتاب «غلاغه به خونه‌ش نرسید» که چاپ دوم آن در ۲۵۹ صفحه و قیمت ۶۰۰۰ تومان به بازار آمده، دربردارنده مجموعه‌ای از افسانه‌های طنز‌آمیز است. زرویی سالها روی افسانه‌ها، فابل‌ها و مثل‌های فرهنگ‌ها و کشور‌های گوناگون جهان مطالعه کرده و با نگارش نقیضه‌هایی بر آنها تلاش کرده تا دغدغه‌ها، آرزو‌ها و اشتباهات انسان امروز را در قالب افسانه‌هایی مدرن به مخاطب عرضه کند.
در این کتاب، خوانندگان به فراخور قومیت یا حتی ملیت خود، می تواند ریشه‌های مشترک فرهنگی خویش را با دیگر ملل و اقوام ردیابی کند؛ زیرا زرویی در «غلاغه به خونه‌ش نرسید» به روایت های طنز‌آمیزِافسانه‌های تمام کشور‌های جهان پرداخته است. شخصیت های این طنزها که ابتدا در هفته نامه مهر منتشر شده بودند، اگرچه شکل و شمایل و اسامی قدیمی دارند، اما مدرن و امروزی‌اند.
کتاب «رفوزه‌ها» که چاپ دوم آن در ۴۳۴ صفحه و قیمت ۱۷۵۰۰ تومان منتشر شده در واقع مجموعه شعرهای زرویی نصرآباد در طول دو دهه اخیر به حساب می آید. در این مجموعه اکثریت قریب به اتفاق طنزسروده‌های زرویی در این مقطع زمانی گردآوری شده؛ از «بامعرفت‌ها» و «اصل مطلب» گرفته تا «اخوانیات»، «اشعار نو»، «خود‌مانی‌ها» و البته شعرهای این مجموعه فقط به بازنشر آنچه پیش از این در نشریات گوناگون آمده منحصر نمی شود بلکه پاره ای از اشعار که پیشتر در جایی منتشر نشده بودند نیز در این کتاب گرد آوری شده اند.
سومین کتاب از این مجموعه، به نام «حدیث قند» در برگیرنده مقاله‌‌هایی همچون «طنز و جهانی شدن»، «نگاهی گذرا به طنز در عصر مشروطیت»، «نگاهی گذرا به مفاهیم طنز و انواع شوخ‌طبعی»، «روحانیون شوخ‌طبع»، «طنز، انتقاد و رندی در غزلیات لسان‌الغیب حافظ شیرازی»، «مقدمه‌ای بر سبک‌شناسی دو کلمه حرف حساب»، «تأملی کوتاه در باب کمدی و روش‌های ایجاد فضای کمیک»، «هزار نکته باریک‌تر ز مو»، مقدمه کتاب «یک بغل کاکتوس» (صد شعر طنز امروز) را به انضمام «یادی از مرتضی فرجیان و محمد قاضی است.
کتاب چهارم اما کاری متفاوت در کارنامه طنز زرویی محسوب می شود،این کتاب که دربرگیرنده خاطرات یک شخصیت خیالی به نام سر پرفسور حسنعلی خان مستوفی است که توسط پیشکار او میرزا حسین خان روایت می‌شود و ماجراهای طنز شگفت آوری را نقل می‌کند؛ این روایت‌ها در عین طنز آمیز بودنبه قدری واقعی از کار در آمده اند که مخاطب وجود چنین شخصیتی را باور می‌کند!
در این کتاب خاطرات دیدار سر پرفسور حسنعلی خان مستوفی با شخصیت‌های بزرگ و مشهور ایران و جهان همچون برگمن، چاپلین و هایدگر و سفرهای او به اقصی نقاط عالم چون چین و حبشه و آمریکا روایت می‌شود.
البته برای اثبات سندیت این روایت ها مجموعه ای از عکس‌های یادگاری سر پروفسور حسنعلی خان مستوفی با شخصیت‌های مهم دنیا و عکس سفرهای او به نقاط مختلف دنیا نیز در پایان کتاب آمده است. البته این عکس‌ها همه به لطف نرم افزار فتوشاپ ساخته شده اند و برای آنکه این عکس ها به شکلی جذاب تر به مخاطب ارائه شود توضیحاتی نیز به طنز در حاشیه آنها نوشته شده است.
طنز از فاخرترین‌گونه های نقد در این روزگار محسوب می شود؛ اما باید دانست طنز همانقدر که به مذاق برخی شیرین می آید، برای آنها که به طنز نقد شده اند، می تواند تلخ و گزنده باشد. و همین مسئله شرایط دشوار و در عین حال پیچیده ای برای طنز نویسی در این دیار رقم زده است. اگر به ستونهای طنزی که مدام در نشریات باز و بسته می شوند توجه کنید، جریان برای شما روشن خواهد شد، از سوی دیگر اما بازار طنز از چهره های کم مایه ای که با سیاست زدگی و حاشیه سازی توجهی برای خود کسب کرده اند خالی نبوده و این نشان از بلبشوی حاکم برآن در نشریات و به خصوص فضای مجازی نیز دارد.
به هر حال زرویی به عنوان یکی از چهره های صاحب سبک و معتبر در این زمینه می تواند ستونی برای اتکای جوانان علاقمند در این حوزه باشد. ایجاد «فرهنگسرای طنز» که در واقع دپارتمانی برای پژوهش‌های آکادمیک در این حوزه باشد، یکی از ایده های زرویی برای کشف استعداد ها و پرورش آنها محسوب می شود. جایی که بتوان در آن جا برای ندارک دیدن دانشنامه ای برای طنز پارسی نیز کاری کرد.
به هر روی زرویی نصرآباد نیز همانند برخی از چهره ها که به دلیل نبود بسترهای مناسب مجبورند به تنهایی جور سختی و دشواری کار را بکشند در زمینه طنز زحمات فراوانی متحمل شده؛ مجموعه ۱۰ جلدی «تاریخ طنز ایران، از ابتدا تا امروز»، از این جمله محسوب می شود که زرویی وقت و زحمت بسیار پای آن گذاشته است.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
