کد مطلب: 241494
راهنمای کتاب/ «نقد آثار علی‌اکبر دهخدا»؛ عبدالعلی دستغیب؛ نوید شیراز
مرد کارهای بزرگ
بخش فرهنگی الف، 22 شهریور 93
تاریخ انتشار : شنبه ۲۲ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۷:۳۸
نقد آثار علی‌اکبر دهخدا
نویسنده: عبدالعلی دستغیب
نشر نوید شیراز، چاپ اول ۱۳۹۰
شمارگان ۱۵۰۰ صفحه
۲۲۴ صفحه، ۵۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
*****
ادبیات در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد؛ اما سنتِ نقد ادبی، نه. نقد ادبی یا آن‌گونه که پیشگامانش در ایران، از آن یاد می‌کردند «کریتیکا»، قدمتی همپای جریان تجدد دارد. نقد ادبی در واقع حاصل آشنایی با فرهنگ و هنر غرب در صد و پنجاه سال اخیر است. چند دهه‌ای گذشت تا شناختی نسبت بدان حاصل آمد و رفته‌رفته چهره‌هایی که با ادبیات روز دنیا آشنا بودند، متناسب با ادبیات ایران، به‌نقد ادبی پرداخته و پایه‌های نوع کم‌وبیش بومی‌شده آن را گذاشتند. اکنون بیش از یک سده از حرکت‌های این جریان آغازین گذشته است.
عبدالعلی دستغیب از انگشت‌شمار کسانی که در طول سال‌های دور و نزدیک به شکلی متداوم و متمرکز، به‌نقد ادبی پرداخته است و از این‌رو به‌عنوان منتقد ادبی، چهره‌ای تثبیت شده است.
در میان آثار پرشمار و گوناگونی که از دستغیب برجای‌مانده، مجموعه کتاب‌های «نقد آثار» که به نویسندگان و شعرای ادبیات معاصر کشورمان پرداخته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. چون هم به لحاظ شأن تقدم و هم به لحاظ تعداد، در قیاس با دیگر نمونه‌ها. منحصربه‌فرد هستند. انتشار این مجموعه از اواخر دهه چهل آغاز شد و کم‌وبیش اغلب چهره‌های مهم ادبیات معاصر، در آن موردنقد و بررسی قرار گرفتند، نویسندگانی همچون صادق هدایت، محمدعلی جمال‌زاده، صادق چوبک، غلامحسین ساعدی، م.ا. به آذین، احمد شاملو و... این کتاب‌ها که عمدتاً از نوشته‌های ایام جوانی یا میان‌سالی دستغیب بوده‌اند که در سال‌های اخیر با بازنگری مجدد توسط نویسنده مجدداً تجدید چاپ‌شده‌اند.
در میان این دسته از آثارِ دستغیب، نقد و بررسی آثار علی‌اکبر دهخدا از نوشته‌های متأخرتر او محسوب می‌شود. خود علی‌اکبر دهخدا نیز از تفاوت‌هایی محسوس با دیگر چهره‌هایی که سوژه دستغیب بوده‌اند، برخوردار است.
دهخدا تنها یک ادیب و نویسنده نیست، بلکه از یک‌سو مؤلف اولین و سترگ‌ترین فرهنگ لغات فارسی در ایران است. اثری عظیم که انجام همین یک فقره، برای ماندگار شدن نام دهخدا در تاریخ فرهنگ و هنر و ادبیات کفایت می‌کند و نشان از این حقیقت دارد که به راستی مرد کارهای بزرگ بوده است.
دهخدا ازجمله چهره‌هایی است که در دوران مشروطه، به‌عنوان نویسنده روزنامه صوراسرافیل، همراه و همکار میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل بود که در دوران استبداد صغیر، به جرم آزادی‌خواهی توسط محمدعلی شاه قاجار کشته شد. دهخدا نیز مدتی از ایران رفت تا دوره استبداد محمدعلی شاهی، با فتح تهران توسط مشروطه‌چیان پایان یافت.
گذشته از فرهنگ دهخدا، و امثال و الحکم که جزو آثار مرجع او محسوب می‌شود، اثر معروف دیگری نیز دارد با عنوان چرند پرند؛ کتابی که درواقع دربرگیرنده نوشته‌های دهخدا در روزنامه صوراسرافیل ایام مشروطه است.
دستغیب به‌منظور اینکه مخاطب با پیش‌زمینه لازم وارد متن کتاب شود، ابتدا پیش‌درآمدی راجع به ایام مشروطه نوشته و کوشیده فضایی را که دهخدا در آن بالیده و به‌چهره تبدیل‌شده، برای خواننده ترسیم کند. او به‌درستی از نقش دهخدا در روزنامه صوراسرافیل به‌عنوان یکی از پایگاه‌های فکری و فرهنگی عصر مشروطه یادکرده و اشاراتی به همکاری نزدیکی با میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل اشاره می‌کند. در ادامه نیز به یادداشتهای کوتاه و معروف دهخدا، با نام چرند و پرند می‌پردازد که به‌صورت متداوم در روزنامه صوراسرافیل درباره مسائل سیاسی و اجتماعی آن روزگار منتشر می‌شد و نقش تعیین‌کننده در تحول نثر فارسی و نزدیک شدن آن به زبان توده مردم داشت.
دستغیب در این کتاب ابتدا به شکلی گذرا بارزترین وجوه زندگی و آثار دهخدا را مورد بررسی قرار داده است. او با به وجود آوردن پیش‌زمینه‌ای ذهنی، مخاطب را آماده می‌کند تا به‌طور دقیق‌تر وارد متن شود. سپس به سراغ زندگی و آثار دهخدا رفته و به بررسی جنبه‌های گوناگون فعالیت فرهنگی و ادبی او می‌پردازد.
کتاب حاضر علاوه بر پیش‌درآمد، از شش فصل تشکیل شده است: زندگی و آثار، ادبیات دوره روشنگری ایران، باورهای اجتماعی دهخدا، چرند و پرند و فرهنگ‌نامه دهخدا؛ پایان‌بخش کتاب نیز کتاب‌نامه و فهرست اعلام.
نویسنده: عبدالعلی دستغیب
نشر نوید شیراز، چاپ اول ۱۳۹۰
شمارگان ۱۵۰۰ صفحه
۲۲۴ صفحه، ۵۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
*****
ادبیات در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد؛ اما سنتِ نقد ادبی، نه. نقد ادبی یا آن‌گونه که پیشگامانش در ایران، از آن یاد می‌کردند «کریتیکا»، قدمتی همپای جریان تجدد دارد. نقد ادبی در واقع حاصل آشنایی با فرهنگ و هنر غرب در صد و پنجاه سال اخیر است. چند دهه‌ای گذشت تا شناختی نسبت بدان حاصل آمد و رفته‌رفته چهره‌هایی که با ادبیات روز دنیا آشنا بودند، متناسب با ادبیات ایران، به‌نقد ادبی پرداخته و پایه‌های نوع کم‌وبیش بومی‌شده آن را گذاشتند. اکنون بیش از یک سده از حرکت‌های این جریان آغازین گذشته است.
عبدالعلی دستغیب از انگشت‌شمار کسانی که در طول سال‌های دور و نزدیک به شکلی متداوم و متمرکز، به‌نقد ادبی پرداخته است و از این‌رو به‌عنوان منتقد ادبی، چهره‌ای تثبیت شده است.
در میان آثار پرشمار و گوناگونی که از دستغیب برجای‌مانده، مجموعه کتاب‌های «نقد آثار» که به نویسندگان و شعرای ادبیات معاصر کشورمان پرداخته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. چون هم به لحاظ شأن تقدم و هم به لحاظ تعداد، در قیاس با دیگر نمونه‌ها. منحصربه‌فرد هستند. انتشار این مجموعه از اواخر دهه چهل آغاز شد و کم‌وبیش اغلب چهره‌های مهم ادبیات معاصر، در آن موردنقد و بررسی قرار گرفتند، نویسندگانی همچون صادق هدایت، محمدعلی جمال‌زاده، صادق چوبک، غلامحسین ساعدی، م.ا. به آذین، احمد شاملو و... این کتاب‌ها که عمدتاً از نوشته‌های ایام جوانی یا میان‌سالی دستغیب بوده‌اند که در سال‌های اخیر با بازنگری مجدد توسط نویسنده مجدداً تجدید چاپ‌شده‌اند.
در میان این دسته از آثارِ دستغیب، نقد و بررسی آثار علی‌اکبر دهخدا از نوشته‌های متأخرتر او محسوب می‌شود. خود علی‌اکبر دهخدا نیز از تفاوت‌هایی محسوس با دیگر چهره‌هایی که سوژه دستغیب بوده‌اند، برخوردار است.
دهخدا تنها یک ادیب و نویسنده نیست، بلکه از یک‌سو مؤلف اولین و سترگ‌ترین فرهنگ لغات فارسی در ایران است. اثری عظیم که انجام همین یک فقره، برای ماندگار شدن نام دهخدا در تاریخ فرهنگ و هنر و ادبیات کفایت می‌کند و نشان از این حقیقت دارد که به راستی مرد کارهای بزرگ بوده است.
دهخدا ازجمله چهره‌هایی است که در دوران مشروطه، به‌عنوان نویسنده روزنامه صوراسرافیل، همراه و همکار میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل بود که در دوران استبداد صغیر، به جرم آزادی‌خواهی توسط محمدعلی شاه قاجار کشته شد. دهخدا نیز مدتی از ایران رفت تا دوره استبداد محمدعلی شاهی، با فتح تهران توسط مشروطه‌چیان پایان یافت.
گذشته از فرهنگ دهخدا، و امثال و الحکم که جزو آثار مرجع او محسوب می‌شود، اثر معروف دیگری نیز دارد با عنوان چرند پرند؛ کتابی که درواقع دربرگیرنده نوشته‌های دهخدا در روزنامه صوراسرافیل ایام مشروطه است.
دستغیب به‌منظور اینکه مخاطب با پیش‌زمینه لازم وارد متن کتاب شود، ابتدا پیش‌درآمدی راجع به ایام مشروطه نوشته و کوشیده فضایی را که دهخدا در آن بالیده و به‌چهره تبدیل‌شده، برای خواننده ترسیم کند. او به‌درستی از نقش دهخدا در روزنامه صوراسرافیل به‌عنوان یکی از پایگاه‌های فکری و فرهنگی عصر مشروطه یادکرده و اشاراتی به همکاری نزدیکی با میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل اشاره می‌کند. در ادامه نیز به یادداشتهای کوتاه و معروف دهخدا، با نام چرند و پرند می‌پردازد که به‌صورت متداوم در روزنامه صوراسرافیل درباره مسائل سیاسی و اجتماعی آن روزگار منتشر می‌شد و نقش تعیین‌کننده در تحول نثر فارسی و نزدیک شدن آن به زبان توده مردم داشت.
دستغیب در این کتاب ابتدا به شکلی گذرا بارزترین وجوه زندگی و آثار دهخدا را مورد بررسی قرار داده است. او با به وجود آوردن پیش‌زمینه‌ای ذهنی، مخاطب را آماده می‌کند تا به‌طور دقیق‌تر وارد متن شود. سپس به سراغ زندگی و آثار دهخدا رفته و به بررسی جنبه‌های گوناگون فعالیت فرهنگی و ادبی او می‌پردازد.
کتاب حاضر علاوه بر پیش‌درآمد، از شش فصل تشکیل شده است: زندگی و آثار، ادبیات دوره روشنگری ایران، باورهای اجتماعی دهخدا، چرند و پرند و فرهنگ‌نامه دهخدا؛ پایان‌بخش کتاب نیز کتاب‌نامه و فهرست اعلام.
کلمات کلیدی : نقد آثار علی‌اکبر دهخدا + علی‌اکبر دهخدا + چرند و پرند + نشر نوید شیراز + عبدالعلی دستغیب
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
