رمزگشایی از رای اعتماد تحلیل چهره های سیاسی از آرای اعتماد نمایندگان به وزیران
پس از رأی اعتماد نمایندگان مجلس به وزیران پیشنهادی برخی از تحلیل گران به بررسی معنای رأی به وزیران پیشنهادی و وزن و جایگاه فراکسیون ها در خانه ملت پرداختند. در این میان انتقاد از فراکسیون امید مجلس موضوعی بود که برخی از اصلاح طلبان هم از آن گله داشتند.
بیانیه فراکسیون مستقلین درباره وزیران پیشنهادی
فراکسیون مستقلین مجلس پیش از رأی گیری به وزیران پیشنهادی دولت در بیانیه ای نظر خود را درباره وزیران منتشر کرد. در این بیانیه آمده است: پس از رایگیری مکتوب و مخفی در مورد هر یک از وزیران پیشنهادی اشخاصی که حد نصاب دو سوم آرا (66درصد) را کسب نمایند از پشتیبانی فراکسیون برخوردار می باشند. براساس درصدهای منتشر شده در این فهرست سه وزیری که حدنصاب لازم را به دست نیاورده اند عبارتند از: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات 52 درصد، وزیر جهاد کشاورزی 40 درصد و وزیر نیرو 40 درصد. در این فهرست وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی 66 درصد آرا را به دست آورده است. دو فراکسیون دیگر مجلس یعنی فراکسیون امید و فراکسیون ولایی مشخص نکردند که نظر قطعی آنان درباره وزیران پیشنهادی چه بوده تا بتوان براساس آن وزن هر کدام از فراکسیون ها در مجلس را محاسبه کرد. اما با این حال گله برخی از اعضای این فراکسیون نشان می دهد در برخی موارد اعضا به تصمیم اخذ شده در فراکسیون امید تمکین نکرده اند.
انتقاد زیباکلام از فراکسیون امید مجلس
دراین باره صادق زیباکلام تحلیل گر سیاسی اصلاح طلب گفت: این 150 تا 110 نماینده ای که به عنوان فراکسیون امید و نزدیک به اصلاح طلبان در مجلس دهم جمع شده اند، ظرف دو سال گذشته به هیچ وجه کارنامه خوبی به جا نگذاشتند، البته به جز چند نفر انگشت شمار. وی افزود: از این مسئله نمی توان غافل شد که در این مجلس با حضور پرشمار اصلاح طلبان که نماینده ملت هستند، وزیر اصلاح طلب رای نیاورد و در مقابل وزیران اصولگرا رای بیاورند.
عطریانفر: سر اصلاح طلبان در جریان کابینه کلاه نرفته است
محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران با بیان این که ما معتقدیم سر اصلاحطلبان در جریان کابینه کلاه نرفته است، افزود: ما میدانستیم که رئیسجمهور نمیتواند به سلیقه اصلاحطلبان و حتی خودش کابینه را تشکیل دهد چون با خیلی از محدودیت ها رو به رو بوده است.
ابطحی: فضای مجلس دهم کارشناسی بود
محمدعلی ابطحی فعال سیاسی اصلاح طلب هم در پاسخ به این سوال نامه نیوز که به نظر شما چرا نمایندگان اصولگرا مثل سال 92 در مواضع شان نسبت به وزیران پیشنهادی دولت دوازدهم تندروی سیاسی نداشتند؟ یادآور شد: اولا اصولگرایان افراطی در مجلس خیلی کمتر از دوره نهم هستند. ثانیا افراط های لازم را در حدلزوم بلکه بیشتر از حدلزوم در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 انجام دادند و نتیجه نگرفتند. ثالثا فضای مجلس دهم در این دوره کارشناسی بود و خیلی جایی برای مانورهای سیاسی و حزبی وجود نداشت.
امینی: مجلس دهم در یک کلمه مجلس «لاریجانی» است
پرویز امینی تحلیل گر سیاسی اصولگرا هم در یادداشتی پیرامون رأی اعتماد مجلس به کابینه دوازدهم گفت: جلسه رأی اعتماد به کابینه دوازدهم نشان داد مجلس دهم نه ذیل اصلاحطلبی و نه ذیل اصولگرایی و نه هیچ جریان سیاسی، قابل تعریف نیست. مجلس دهم در یک کلمه مجلس «لاریجانی»و البته «لابی» است. امینی تأکید کرد: در جریان جلسه رأی اعتماد و نیز آرای داده شده، باید به اصلاحطلبان نشان داده شده باشد که فهرست امید در این واقعه مهم مجلس، در وضعیت کالعدم بود. جریان منتقد روحانی در مجلس نیز وضعیت بهتری نداشت و تکرار همان ناتوانیها و نابلدیهای سیاسی این جریان بود.
مافی: فراکسیون امید تصمیم داشت به برخی وزیران رای ندهد
پروانه مافی عضو فراکسیون امید مجلس نیز درباره تاثیر فراکسیون امید در میزان آرای وزیران دولت دوازدهم، گفت: به هر حال فراکسیون ها اثرگذار و تعیین کننده بودند. وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره این که گفته می شود، تصمیم فراکسیون امید ندادن رای اعتماد به برخی وزیران و به ویژه جهرمی بوده است، گفت: درباره شخص آقای جهرمی نمی توانم بگویم اما فراکسیون امید تصمیم داشت به برخی وزیران رای ندهد. احمد مازنی دیگر عضو فراکسیون امید نیز با بیان این که رای به وزیران چندان در قالب تشکیلات نبود، افزود: موضع فراکسیون امید نسبت به برخی وزیران مثل آذری جهرمی مشخص بود و این انسجام در نتیجه آرا نیز به چشم می خورد البته نظر فراکسیون درباره وزیران را باید از سخنگوی فراکسیون جویا شد.
مورد عجیب وزیر نیرو!
در حالی که ۱۴۲ نفر از نمایندگان مجلس به عنوان نمایندگان موافق جهت دفاع از برنامههای بیطرف وزیر پیشنهادی نیرو ثبت نام کرده بودند، او در رای گیری تنها ۱۳۳ رای موافق آورد؛ این بدان معناست که برخی موافقانی که می خواستند در حمایت از وی صحبت کنند حتی به او رای هم ندادند!
نه به «بیطرف»؛ کم کاری «امید»، صدای پای آب یا لابی کمیسیونی؟!
به محض اعلام نتایج رأی گیری دیروز و شکست وزیر پیشنهادی نیرو در کسب اعتماد نمایندگان، تحلیل ها درباره این نتیجه غافل گیر کننده آغاز شد؛ برخی تحلیل ها موفق نبودن بیطرف را در کم کاری فراکسیون اصلی جریان اصلاحات دانسته و برخی دیگر مدیریت او را دارای چالش اعلام کردند. کاربران فضای مجازی هم از لابی برخی کمیسیون ها علیه بیطرف خبر دادند. به گزارش تسنیم هادی قوامی نماینده مردم اسفراین در مجلس عملکرد و کارنامه کاری وزیر پیشنهادی نیرو را مهم ترین عامل رای نیاوردن وی دانست و با بیان این که ایشان در دوره وزارت خود عملکرد چندان موفقی نداشت، افزود: نحوه عملکرد و مدیریت ایشان سبب افزایش تنشهای آبی در میان استانها و مناطق پایین دست شده بود. به گفته قوامی پروژه سد گتوند پاشنه آشیل وزیر پیشنهادی نیرو بوده است.
بیطرف پشت سد نگرانی های زیست محیطی یا لابی های سیاسی
رای نیاوردن حبیب ا... بیطرف گزینه پیشنهادی وزارت نیرو تحلیل ها و واکنش های مختلفی را برانگیخت، تحلیل ها و شنیده هایی که دلایل سیاسی تا زیست محیطی و حتی شیوه بد دفاع و پاسخ به منتقدان را از عوامل کسب نکردن نظر نمایندگان ذکر کرده است .آن چه از اولین روز های معرفی بیطرف به طور مشهودی در فضای مجازی به ویژه توئیتر به چشم می آمد مخالفت جدی فعالان محیط زیست با وی و سوابق سد سازی هایش بود. در این زمینه می توان به ایجاد هشتگی با عنوان « نه_به_بیطرف» و انتشارمستندی با نام مادر کشی که در بخشی از آن به نقش بیطرف در از بین بردن منابع آبی کشوراشاره کرد. کاربری در همین مورد نوشت :« بیطرف حتی استحقاق مطرح شدن به عنوان گزینه پیشنهادی #وزارت_نیرو رو نداره!اون هم در شرایطی که یکی از مسببین #بحران_آب با اصرار به سدسازی بوده.»
یکی از کاربران در صفحه توئیتر خود گزارش داده است که رای نیاوردن حبیب ا... بیطرف جدا از خط و خطوط سیاسی، نتیجه تصمیم سران دو کمیسیون پرتعداد مجلس بود.وی تصریح کرده است که نمایندگان استان های زاگرس نشین وروسای دوکمیسیون مربوط به انرژی،خواستار هماهنگی بیطرف با نمایندگان در عزل نصب مدیران حوزه آب و برق استان ها بودند اما چون ایشان(بیطرف) چنین شرطی را نپذیرفته است ، تصمیم به دادن رای عدم اعتماد گرفتند.
خبرنگار شرق نیز روز شنبه در توئیتی نوشته بود :«این یه هفته از سکوت تیم پایداری متعجب بودم. امشب شنیدم دارن چراغ خاموش برای انداختن بیطرف و آخوندی،لابی می کنن.فردا در مجلس روزجالبی خواهدبود.»
در عین حال پروانه مافی نماینده مردم تهران در گفتوگو با عصر ایران تاکید کرد :رای بیطرف سیاسی نبود. نمایندگان استانهای مختلف از جنوب تا شمال از عملکرد وزیر پیشنهادی نیرو گلایه داشتند. آن ها در زمینه آب نگرانیهایی داشتند و معتقد بودند که بیطرف نمیتواند آن ها را حل کند.
کاربر دیگری هم از زاویه ای دیگر به موضوع نگریسته و نوشته است :«افتادن بیطرف نشان دادفراکسیونهای سیاسی تاثیرگذارنیستند؛چه اصلاحطلب،چه اصولگرا!دور،دورِفراکسیونهای منطقهای وقومیتی و... است .»
آقای هدایت الله خادمی نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس درباره جلسه رأی اعتماد وزرا و ناکامی بی طرف در راهیابی به پاستور گفت: «بعد از معرفی بی طرف به عنوان وزیر نیرو، دولت و خود او پیش بینی میکرد با رأی بالایی به پاستور برود حتی فضای مجلس هم نسبت به وزارت بی طرف مثبت بود اما عملکرد گذشته او و بخشی نگری در دل نمایندگان خوزستان وحشت انداخت.
وی افزود: پس از آن بود که جلسهای همراه با نمایندگان آذربایجان، سیستان و بلوچستان، اصفهان و خوزستان برگزار و عملکردهای گذشته بی طرف به دور از جناح بندیهای سیاسی و بر اساس کار کارشناسی بررسی شد. همچنین جلساتی با وزیر پیشنهادی نیرو هم گذاشته شد تا درباره عملکرد گذشته و برنامههای آیندهاش توضیحاتی ارائه کند که متاسفانه نتوانست در این موارد توضیحاتی ارائه دهد.
نایب رییس کمیسیون انرژی خاطرنشان کرد: بعد از جلسات و بحث و رایزنی در مدت چهار روز گذشته و حتی به میدان آمدن جهانگیری، نمایندگان به خاطر منافع ملی و جلوگیری از ضررهای آینده و تکرار ماجرای سد گتوند و زیر آب رفتن سه روستا و کوچ اجباری 20 هزار نفر، با وزارت بی طرف مخالفت کردند. در واقع رأی اعتماد به وزرای دیگر سیاسی بود اما بی طرف به علت مسائل کارشناسی و فنی رأی نگرفت.
پورابراهیمی: رأی عدم اعتماد به وزیر پیشنهادی نیرو کاملا استانی و قومی بود
درعین حال محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم در این باره گفت: شاید وزیر نیرو در موضوع و مسائل منطقهای گرفتار شد. به گزارش ایرنا، احمد مازنی نماینده مردم تهران نیز درباره موفق نبودن بیطرف در جلب نظر مجلس گفت: رأی عدم اعتماد به وزیر پیشنهادی نیرو کاملا استانی و قومی بود و نمایندگان استانهای جنوبی و استان خوزستان در این خصوص به صورت جدی وارد عمل شدند.
وی با دفاع از عملکرد فراکسیون امید در مورد بیطرف، از «پنهان کاری ها و شفاف نبودن فراکسیون ها» در جلسه دیروز مجلس انتقاد کرد.
خبرگزاری ایرنا در یادداشتی به قلم معاون پژوهشی مرکز بررسیهای راهبردی ریاست جمهوری از زاویه ای دیگر به موضوع نگاه کرده؛ در این یادداشت با تیتر «صدای پای آب امروز در گوش سیاست پیچید» تأکید شده «مسئله محیط زیست و در راس آن، مدیریت منابع آب از حد مقولهای فنی، مهندسی و بوروکراتیک فراتر رفته و مسئله اجتماعی شده است و از مسیر جامعه بر عرصه سیاست تاثیر میگذارد.»
مهم ترین محورهای نمایندگان مخالف بیطرف
روز گذشته نمایندگان استان های جنوبی و غربی کشور به شدت مخالف وزیر پیشنهادی نیرو بودند. مختار نماینده آبادان در مجلس در نطق خود مدعی شد بیطرف از دیپلماسی حیاتی آب چیزی نمیداند. همچنین قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه به ستاد مرگ آذربایجان تبدیل شده است.
موسوی نماینده یزد هم در سخنانی به مخالفت با وزیر پیشنهادی نیرو پرداخت. در مقابل بیمقدار نماینده تبریز از مطابقت برنامههای پیشنهادی بیطرف با اسناد بالادستی تمجید کرد.
فیضی نماینده مردم اردبیل هم گفت: بیشترین سدسازیها در کشور در زمان آقای بیطرف انجام شد و در همین مقطع شاهد توسعه نیروگاههای سیکل ترکیبی و آبی بودیم. محسن علیجانی نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید هم در موافقت با بیطرف گفت: معتقدم که نگاه به آب نباید سیاسی، قومی، استانی یا منطقهای باشد، باید به آب نیز مانند سایر منابع انرژی نگاه ملی داشت.
در عین حال روز گذشته حبیب ا... بیطرف در دفاع از برنامه خود برای تصدی وزارت نیرو در دولت دوازدهم تعهد به مطالبات مردم، به کارگیری استعدادها و توانمندی در ایفای مسئولیت، داشتن روحیه انقلابی با انتقاد پذیری و بهره گیری از نظرات کارشناسان و پاسخگو کردن واحدهای زیر مجموعه در برابر مردم را از جمله تاکیدات خود در وزارت نیرو اعلام کرد و افزود: من طی ۱۲ سال اخیر هیچ سمتی در مدیریت وزارت نیرو و آب کشور نداشتم؛ لذا انتصاب تمام عملکرد گذشته به من درست نیست.
واکنش تند روزنامه جمهوری اسلامی به عدم رای اعتماد به حبیب الله بی طرف
نتیجه آراء نمایندگان مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی رئیسجمهور روحانی برای دولت دوازدهم نشان داد مستقلترین و بیطرفترین وزیر پیشنهادی در این مجلس رای ندارد و اینطور که معلوم است اهل تعامل بودن عامل مهمی برای به دست آوردن رای اعتماد است.
یکی از نمایندگان مجلس در اظهارنظری که در مورد علت رای نیاوردن وزیر پیشنهادی نیرو کرده، بر این نکته تاکید کرد که آقای بیطرف، به درخواستهای تعدادی از نمایندگان که از وی خواستههائی برای حوزههای نمایندگی خود داشتند حاضر نشد پاسخ مثبت بدهد و به آنها گفت انجام این خواستههای شما به دلایل فنی امکان پذیر نیست. این نمایندگان به وزیر پیشنهادی نیرو به همین دلیل رای ندادند ولی به هر وزیری که در پاسخ به خواسته هایشان پاسخ مثبت داد رای اعتماد دادند.
بدین ترتیب، معیار رای اعتماد دادن به وزرای پیشنهادی یا لااقل یکی از معیارها تمکین آنها در برابر خواستههای نمایندگان است و شاید به همین دلیل باشد که وزیری که رئیسجمهور او را «برند» کشور و نظام و دولت معرفی میکند در میان وزرای رای اعتماد گرفته نفر دهم میشود و وزیری که وعده جا به جائیهای مورد نظر نمایندگان را میدهد در ردههای بالاتر قرار میگیرد.
معیار اگر این باشد و تا وقتی که چنین است، مشکلی از کشور حل نخواهد شد و شایسته سالاری فقط یک آرمان خواهد بود که همه آرزوی آن را دارند ولی به آن نمیرسند. امروز افکار عمومی داخل کشور نسبت به انتخاب رئیسجمهور و آراء نمایندگان مجلس ارزیابی چندان مثبتی ندارد. مردم معتقدند هم رئیسجمهور میتوانست افراد قویتری به مجلس معرفی و پیشنهاد کند و هم مجلس میتوانست در اعلام نظر و رای در مورد وزرای پیشنهادی بهتر عمل نماید.
از این واقعیت مثبت هم غفلت نمیکنیم که ابقاء چند تن از وزرای دولت یازدهم توسط رئیسجمهور و رای اعتماد نمایندگان مجلس به آنها نقطه قوت دولت دوازدهم است. با اینحال نمیتوان انکار کرد که دولت دوازدهم از نظر توان و کارائی آن چیزی نیست که افکار عمومی به ویژه رای دهندگان به رئیسجمهور روحانی انتظارش را داشتند. تاکید رئیسجمهور روحانی بر ضرورت توجه به اشتغال در دولت دوازدهم، ایجاب میکرد این دولت با کارآمدی بیشتر به میدان میآمد که متاسفانه چنین نشد. اقتصاد، اکنون مشکل مهم کشور است و حل این مشکل فقط با گروه قدرتمندی از مجموعه اقتصادی در دولت میسر خواهد بود که چنین نیست. آموزش عالی از مشکلات مهم کشور است که متاسفانه وزارت علوم، فناوری و تحقیقات وزیر ندارد. اینها ضعفهای مهمی هستند که دولت دوازدهم را از سطحی که مورد انتظار بود پائینتر نشان میدهند و نگرانی این است که این دولت نتواند خواستهها و انتظارات مردم را برآورده کند.
رئیس جمهور روحانی میتوانست از نیروهای قویتری که خوشبختانه در جامعه وجود دارند استفاده کند و آنها را به مجلس معرفی نماید و دولت دوم خود را چنان قوی به میدان بیاورد که بتواند بسیاری از مشکلات را ریشه کن نماید. مجلس نیز میتوانست با دقت لازم و با کنار گذاشتن ملاحظات و گرایشهای شخصی و جناحی برای روی کار آمدن دولتی قوی به رئیسجمهور کمک کند. این، حق مردم است که برای پیروز شدن بر مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی، دولتی توانمندتر داشته باشند با وزرائی که بر چیزی غیر از قانون تکیه نکنند و از میان ضابطه و رابطه، بدون هیچ تردیدی ضابطه را ترجیح بدهند.
با اینکه دولت دوازدهم را در اندازهای که بتواند از عهده مشکلات موجود در عرصههای مختلف برآید نمیدانیم، از آنجا که انتخاب وزرا حق رئیسجمهور و رای اعتماد دادن یا ندادن به آنها حق نمایندگان مجلس است، برای دولت دوازدهم که از دیروز کار خود را آغاز کرده آرزوی توفیق داریم و امیدواریم رئیسجمهور روحانی در مورد دو وزارتخانه باقیمانده یعنی علوم و نیرو با انتخاب افرادی کارآمد و قوی تا حدودی ضعفهای موجود را جبران نماید. اگر همانطور که رئیسجمهور روحانی دیروز در مجلس اعلام کرد وزرای این دولت با هم هماهنگ و همدل باشند این امید وجود دارد که در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی و حل مشکلات موجود موفق شوند. همراهی سایر قوا و نهادها و ارگانها و البته نقد و نصیحت مشفقانه و منصفانه رسانهها نیز میتواند کمک خوبی برای تحقق اهداف و آرمانها به نفع مردم و کشور باشد که امیدواریم چنین شود.
دولت دوازدهم هر چند از داشتن وزیری همچون مهندس بیطرف محروم ماند ولی امید است این دولت در برابر وعدههائی که رئیسجمهور روحانی در تبلیغات انتخاباتی داد بیطرف نماند.