داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

۵

مواضع اقتصادی مراجع تقلید در سانسور رسانه ای

بخش تعاملی الف - سعید ابراهیمی

عصر غیبت امام عصر، دوران فقاهت و مرجعیت است تا مردم بتوانند گره های کور زندگی خود را و سیاه چاله های عقاید زمان جاهلیت را بر آستان فقها و مراجع عظام بگشایند. تاریخ فقاهت شیعه دیوانی پر فراز و نشیب است. از مظلومیت ها و اقتدار ها، از شیخ فضل الله تا میرزای شیرازی، همگی ترجیع بندی از گریه ها و خنده هایی است که جماعت شیعه بر خود دیده است، گاهی اوقات با یک فتوا پوزه ی استعمار بر خاک مالیده شد و گاهی اوقات گوش استعمار پیر بر دیوار مراجع نهاده شد.

مرجعیت شیعه در طول تاریخ آنچه راکه بیش از همه چیز خود را ملزم به آن دید، قداست و مردمداری، همدردی و ساده زیستی است. انقلاب اسلامی ایران بارزترین و پررنگ ترین عرصه ی بروز و ظهور قدرت مرجعیت بود که نه تنها جنس فتوای مشهور تحریم تنباکو را در درون خود داشت بلکه در بسیاری امور عملکردی فراتر از آن را نیز بر خود می دید.

اقتدار و قدرت نفوذ بالا از جمله ی لوازم و ضروریات یک رهبر است و آنچه که در طول مرجعیت دینی در تشیع، سبب شد تا همیشه جلودار و میدان دار عرصه های پرمخاطره جامعه شود اقتدار مرجعیت بود، و دشمن به خوبی استراتژدی خود را بر کوبیدن و تخریب همین اقتدار قرار داد. آن زمانیکه همه غرق در سرور و شادی از قدرت فتوای یک مرجع بودند، میرزای شیرازی سر بر دیوار نهاده و از بابت اینکه "من بعد دشمن به قدرت مرجعیت پی برد"، زار زار گریه می کرد.

تا به امروز هر زمانی مرجعیت با اقتدار وارد صحنه می شد ظفرمندانه صحنه را بر می گرداند ولی زمانیکه مرجعیت دچار تشتت و تکثر بود عموما کمترین اثر را در جامعه نهاده است. فتوای حرمت سیگار در فضایی غبارآلود مغفول ماند، آنهم در موقعیتی که دولت و حاکمیت کمترین همکاری را با مرجعیت داشت، تکثر مرجعیت سبب تحلیل اقتدار آن شد. نه تنها اقتدار آن لطمه خورد بلکه گاها دچار تضادهای درونی نیز گشت. اما امروز در این طوفان و سونامی رسانه ای اقتدار مرجعیت بیشتر از سوی رسانه ها و دولت ها آسیب می بیند، حضور مرجعیت امروز در متن دردهای مردم خصوصا موضع گیری در جهت معیشت و اقتصاد کاملا ملموس است. ولی خلأی که بسیار احساس می شود نبود تیم رسانه ای متخصص و حرفه ای جهت انعکاس مواضع مراجع در بین اقشار جامعه است.

متاسفانه خفقان رسانه ای و فضای جناح بازی در بین رسانه ها سبب شده تا جایگاه مرجعیت در متن دردهای مردم احساس نشود، گاهی اوقات موضع گیری و انتقادات مراجع نسبت به سیستم بانکی به اندازه ی مدل موی یک بازیکن فوتبال در رسانه ها منعکس نمی شود، فتوای یک مرجع تقلید در فرهنگ شیعی و در ساختار فقهی اسلام بالاترین و معتبرترین جایگاه را دارا می باشد و حاکمیت و دولت های جمهوری اسلامی ایران موظف است کمال تلاش خود را در جهت اجرای صحیح فتاوایی که دارای اثر اجتماعی هستند اختصاص بدهد.

انتقاداتی که مراجع نسبت به سیستم ربوی بانک ها داشته اند، فتوای حرمت کارمزد بالای ۴ درصد، فتوای حرمت اخذ دیرکرد، چرا در رسانه های جمهوری اسلامی ایران منعکس نمی شود؟ چرا گفتگوهای ویژه ی رسانه ی ملی و تحلیل های رسانه های مکتوب هرگز دنبال برجسته کردن و پیگیری این فتاوا نبوده اند؟ آیا سانسور شدید رسانه ای که بر جایگاه و مواضع مراجع نسبت به دردهای جامعه صورت می گیرد از سیستم بانکی فاسد و آلوده ی کشور متأثر است؟ این مدل برخورد با فتاوای مراجع یقینا بر جایگاه مردمی مرجعیت اثرگذار بوده و از اقتدار مرجعیت خواهد کاست.

مردم اگر بدانند که مرجعیت دینی همراه و همگام آن ها هست و نسبت به دردهای جامعه سکوت اختیار نکرده است یقینا بر اقتدار آنها و نفوذ قدرت آن ها افزوده خواهد شد. مرجعیت شیعی در طول تاریخ ثابت کرده اند که پشتیبان و نگهبان جامعه ی اسلامی هستند و با تمام توان نسبت به رفع مشکلات مردم اقدام می کنند ولی رسانه ها هرگز در حد ضرورت هم در انعکاس آن اقدامات کوشا نبودند. در نظام اسلامی دولت باید همگام با مرجعیت، تمام توان خود را در جهت اسلامی کردن اقتصاد معطوف کرده تا بتوان شاهد یک جامعه ی اسلامی نیز بود. زیرا که اسلامی بودن جامعه مشروط به اسلامی بودن اقتصاد است.