کد مطلب: 343269
پیشنهاد کتاب/ «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، بیم ها و امیدها»؛ علی دارابی؛ امیرکبیر
آینده بر پایه ارزشها
هادی حق‌پرست*؛ 19 فروردین 1395
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۹ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۵۲
«آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، بیم ها و امیدها»
نویسنده: علی دارابی
ناشر: امیرکبیر، چاپ اول 1394
۳۶۸ صفحه، 20000 تومان
شما می توانید کتاب « آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی » را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خریداری کنید.
****
دکتر علی دارابی در کتاب آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی دغدغه شناخت و بررسی رویکرد دو نظریه مختلف از انقلاب اسلامی را دارد و در این راستا، آینده‌پژوهی فرصت‌ها و تهدیدهای انقلاب اسلامی در حوزه‌های تحولات رسانه‌ای، فرهنگی و جامعه‌شناسی و سیاسی را مورد توجه قرارمیدهد. او با ترسیم افق چند سال آینده در حوزه‌های نام‌برده شده به جایگاه انقلاب اسلامی در این حوزه‌ها پرداخته و بیم‌ها و امیدهای راه پیش روی انقلاب را به نگارش درمی‌آورد.
در این کتاب باید‌های مسائل جهان نیز از رهگذر تاثیرات متقابل بر جامعه ایران بررسی شده‌اند و لذا در کنار مسائل عمده و اصلی جامعه ایران، ضمن تبیین نقاط قوت و دستاوردها با هدف برطرف‌کردن نواقص و اشکالات، آسیب‌شناسی مسائل ایران در حوزه‌های فرهنگی- اجتماعی، سیاسی و رسانه‌ای مورد واکاوی می‌گیرد.
فصل اول کتاب به ادبیات و کلیات آینده‌نگری و آینده‌پژوهی اختصاص دارد. در این فصل نگارنده به چیستی «آینده‌پژوهی» و بازشناسی آن نسبت به «آینده‌شناسی» می‌پردازد و همچنین به لوازم و مفروضات آینده‌پژوهی و مروری نیز بر تاریخچه آینده‌پژوهی داشته و در این راستا از «افلاطون» تا «هارولد لاسول» و موسسات آینده‌پژوهی در دنیا و ایران را معرفی می‌کند.
در بخش بعدی فصل اول کتاب بر ضرورت و اهمیت آینده‌پژوهی تاکید کرده و می‌گوید: اگر با تغییرات همگام نشویم، زیر چرخ عظیم تغییر خرد خواهیم شد. او هدف از آینده‌پژوهی را حفظ و بهبود سطح آزادی و رفاه بشر می‌داند. سپس در بخش روش‌های آینده‌پژوهی، روش‌هایی چون طوفان فکری، روش دلفی، تجزیه و تحلیل روند، تجزیه و تحلیل پیش‌ران‌ها، دیده‌بانی آینده، شبیه‌سازی و بازی، چشم‌اندازسازی، نقشه راه، مدل‌سازی، سناریوپردازی، پس‌نگری، تحلیل تاریخی و ترکیب روش‌ها را معرفی و شرح می‌دهد.
در دومین فصل از کتاب اما، به موضوع آینده‌پژوهی در جهان‌بینی اسلام و انقلاب اسلامی با تاکید بر دیدگاه‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری می‌پردازد. نویسنده در ابتدا سعی می‌کند تا مبانی آینده‌پژوهی را از دل آیه‌های قرآنی و احادیث معصومین(ع) استخراج و مثال‌هایی بیاورد. همچنین در ادامه آینده‌پژوهی در عصر مهدویت را به بحث گذاشته و سوال می‌کند که اندیشه مهدویت تا چه میزان می‌تواند در تنظیم زندگی امروز جوامع به‌کار آید؟ در ادامه پژوهشگر به دغدغه اصلی و محوری خود در این پژوهش، یعنی ضرورت آینده‌پژوهی برای انقلاب اسلامی و روش خود در آینده‌پژوهی انقلاب می‌پردازد.
فصل سوم کتاب، اختصاص به آینده‌پژوهی جهان فرارو داشته و به آراء و آینده‌نگری‌های نظریه‌پردازان مختلف در مورد آینده جهان که از جمله آنها را فرانسیس فوکویاما، مارشال مک‌لوهان، آلوین تافلر، پال کندی، ساموئل هانگتینگتن و... می‌توان نام‌برد. دارابی در نتیجه‌گیری و برآیند آینده سیاسی جهان، دو گزینه را شرح می‌دهد: ۱. جهانی شدن سیاست و تشدید فعالیت جنبش‌های اجتماعی جدید.
۲. کم‌رنگ شدن احزاب سنتی و پیدایش جنبش‌های اجتماعی جدید
همین طور به علل بی‌ثباتی و تداوم آن در خاورمیانه پرداخته و نگاهی هم به روند و آینده اقتصادی جهان دارد و آمارهای قابل تاملی از آن ارائه می‌دهد. سپس آینده فرهنگی و زیست محیطی جهان را با وضعیت کنونی ایران با استفاده از آمارها و مستندات می‌سنجد.
در چهارمین فصل، دکتر دارابی علل پیدایش انقلاب و نظریه‌پردازان آن را به دو رهیافت تک‌عاملی و چندعاملی تقسیم کرده و در بخش بعدی ویژگی‌ها، دستاوردها و نتایج انقلاب اسلامی و در عین حال چالش‌های آن را نام برده و شرح می‌دهد.
از فصل پنجم کتاب، از مسائل کلی فارغ و به تفصیل مسائل را طرح می‌کند. موضوع اول نیز آینده‌پژوهی تحولات رسانه‌ای و انقلاب اسلامی است. علی دارابی در این فصل اهمیت و جایگاه صداوسیما را در کشور برای مخاطب ترسیم می‌کند و سپس با تشریح تحولات و ظرفیت‌های رسانه در جهان امروز و فردا بایسته‌هایی را در زمینه نسبت رسانه و صداوسیما با ماهواره‌ها، تحولات حقوقی و زنان و مخاطب مورد بررسی قرارمیدهد.
فصل ششم کتاب به حوزه فرهنگ و جامعه در انقلاب اسلامی می‌پردازد. نویسنده در آغاز این فصل معتقد است جهان از فلسفه «مدیریت بر پایه هدف» عبور کرده و به فلسفه «مدیریت بر پایه ارزشها» وارد شده است و در ادامه ورود فرهنگ را در عرصه مدیریت و پیشبرد جامعه، موج چهارم می‌داند.
بدیهی است انقلاب اسلامی نیز به نسبت سیاست، اقتصاد و... پدیده‌ای فرهنگی است تا سایر حوزه‌ها، که همین عامل باعث پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و بازسازی بعد از جنگ و هم چنین پیشرفت‌های مختلف کشور شده‌است، که به این ترتیب، فرهنگ برای انقلاب اسلامی یک فرصت محسوب میشود. اما در عین حال چالش‌هایی نیز وجود دارد، از جمله تهاجم فرهنگی، رشد عرفان‌های نوظهور، بحران ساختاری خانواده، مانند افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق و تمایل کمتر برای داشتن فرزند و... که در کتاب مفصل مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت راه‌کار علاج این آسیب‌ها، انقلاب فرهنگی پیشنهاد میشود.
به همین ترتیب در فصل هشتم مولف به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های انقلاب اسلامی در حوزه سیاست می‌پردازد. در ابتدای فصل معتقد است که انقلاب اسلامی با طرح پارادایم جدیدی تحت عنوان «اسلامیسم» نه تنها شکل جدیدی از حکومت، بلکه چهره‌ای از شهروند را عرضه می‌نماید که مفهوم شهروندی در نظام مطلوب توسعه‌گرا را به چالش می‌کشد. در ادامه ثبات سیاسی انقلاب اسلامی را حاصل مشروعیت سیاسی، مشارکت سیاسی، ساخت نظام و کارآمدی نسبی می‌داند و هر کدام از گزاره‌های نام‌برده را توضیح و شرح می‌دهد. در میانه فصل هشتم و بررسی حوزه سیاسی، قدرت نرم، جغرافیای سیاسی ظرفیت الگویی منحصربه‌فرد جمهوری اسلامی می‌داند.
و در آخرین بخش از این فصل به چالش‌ها و آسیب های حال و آینده انقلاب اسلامی می‌پردازد که در حوزه سیاست خارجی، حکمرانی خوب، فساد، وفاق عمومی مورد بررسی و آینده‌پژوهی قرار می‌گیرد.
خلاصه آنکه علی دارابی به سوالات اساسی نظیر آینده‌شناسی جهان چیست؟ و انقلاب اسلامی در این جهان چه جایگاهی دارد اندیشیده و قلم زده است. او آشکارا دغدغه ایران و انقلاب اسلامی را دارد و در سراسر اثر خود برای یافتن جایگاه آن در جهان تلاش می‌کند که حاصل‌اش کتاب «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی» است که به دانشجویان علوم سیاسی، اجتماعی و همه پژوهشگران این حوزه و هم چنین علاقه‌مندان آن توصیه می‌گردد.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
نویسنده: علی دارابی
ناشر: امیرکبیر، چاپ اول 1394
۳۶۸ صفحه، 20000 تومان
شما می توانید کتاب « آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی » را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خریداری کنید.
****
دکتر علی دارابی در کتاب آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی دغدغه شناخت و بررسی رویکرد دو نظریه مختلف از انقلاب اسلامی را دارد و در این راستا، آینده‌پژوهی فرصت‌ها و تهدیدهای انقلاب اسلامی در حوزه‌های تحولات رسانه‌ای، فرهنگی و جامعه‌شناسی و سیاسی را مورد توجه قرارمیدهد. او با ترسیم افق چند سال آینده در حوزه‌های نام‌برده شده به جایگاه انقلاب اسلامی در این حوزه‌ها پرداخته و بیم‌ها و امیدهای راه پیش روی انقلاب را به نگارش درمی‌آورد.
در این کتاب باید‌های مسائل جهان نیز از رهگذر تاثیرات متقابل بر جامعه ایران بررسی شده‌اند و لذا در کنار مسائل عمده و اصلی جامعه ایران، ضمن تبیین نقاط قوت و دستاوردها با هدف برطرف‌کردن نواقص و اشکالات، آسیب‌شناسی مسائل ایران در حوزه‌های فرهنگی- اجتماعی، سیاسی و رسانه‌ای مورد واکاوی می‌گیرد.
فصل اول کتاب به ادبیات و کلیات آینده‌نگری و آینده‌پژوهی اختصاص دارد. در این فصل نگارنده به چیستی «آینده‌پژوهی» و بازشناسی آن نسبت به «آینده‌شناسی» می‌پردازد و همچنین به لوازم و مفروضات آینده‌پژوهی و مروری نیز بر تاریخچه آینده‌پژوهی داشته و در این راستا از «افلاطون» تا «هارولد لاسول» و موسسات آینده‌پژوهی در دنیا و ایران را معرفی می‌کند.
در بخش بعدی فصل اول کتاب بر ضرورت و اهمیت آینده‌پژوهی تاکید کرده و می‌گوید: اگر با تغییرات همگام نشویم، زیر چرخ عظیم تغییر خرد خواهیم شد. او هدف از آینده‌پژوهی را حفظ و بهبود سطح آزادی و رفاه بشر می‌داند. سپس در بخش روش‌های آینده‌پژوهی، روش‌هایی چون طوفان فکری، روش دلفی، تجزیه و تحلیل روند، تجزیه و تحلیل پیش‌ران‌ها، دیده‌بانی آینده، شبیه‌سازی و بازی، چشم‌اندازسازی، نقشه راه، مدل‌سازی، سناریوپردازی، پس‌نگری، تحلیل تاریخی و ترکیب روش‌ها را معرفی و شرح می‌دهد.
در دومین فصل از کتاب اما، به موضوع آینده‌پژوهی در جهان‌بینی اسلام و انقلاب اسلامی با تاکید بر دیدگاه‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری می‌پردازد. نویسنده در ابتدا سعی می‌کند تا مبانی آینده‌پژوهی را از دل آیه‌های قرآنی و احادیث معصومین(ع) استخراج و مثال‌هایی بیاورد. همچنین در ادامه آینده‌پژوهی در عصر مهدویت را به بحث گذاشته و سوال می‌کند که اندیشه مهدویت تا چه میزان می‌تواند در تنظیم زندگی امروز جوامع به‌کار آید؟ در ادامه پژوهشگر به دغدغه اصلی و محوری خود در این پژوهش، یعنی ضرورت آینده‌پژوهی برای انقلاب اسلامی و روش خود در آینده‌پژوهی انقلاب می‌پردازد.
فصل سوم کتاب، اختصاص به آینده‌پژوهی جهان فرارو داشته و به آراء و آینده‌نگری‌های نظریه‌پردازان مختلف در مورد آینده جهان که از جمله آنها را فرانسیس فوکویاما، مارشال مک‌لوهان، آلوین تافلر، پال کندی، ساموئل هانگتینگتن و... می‌توان نام‌برد. دارابی در نتیجه‌گیری و برآیند آینده سیاسی جهان، دو گزینه را شرح می‌دهد: ۱. جهانی شدن سیاست و تشدید فعالیت جنبش‌های اجتماعی جدید.
۲. کم‌رنگ شدن احزاب سنتی و پیدایش جنبش‌های اجتماعی جدید
همین طور به علل بی‌ثباتی و تداوم آن در خاورمیانه پرداخته و نگاهی هم به روند و آینده اقتصادی جهان دارد و آمارهای قابل تاملی از آن ارائه می‌دهد. سپس آینده فرهنگی و زیست محیطی جهان را با وضعیت کنونی ایران با استفاده از آمارها و مستندات می‌سنجد.
در چهارمین فصل، دکتر دارابی علل پیدایش انقلاب و نظریه‌پردازان آن را به دو رهیافت تک‌عاملی و چندعاملی تقسیم کرده و در بخش بعدی ویژگی‌ها، دستاوردها و نتایج انقلاب اسلامی و در عین حال چالش‌های آن را نام برده و شرح می‌دهد.
از فصل پنجم کتاب، از مسائل کلی فارغ و به تفصیل مسائل را طرح می‌کند. موضوع اول نیز آینده‌پژوهی تحولات رسانه‌ای و انقلاب اسلامی است. علی دارابی در این فصل اهمیت و جایگاه صداوسیما را در کشور برای مخاطب ترسیم می‌کند و سپس با تشریح تحولات و ظرفیت‌های رسانه در جهان امروز و فردا بایسته‌هایی را در زمینه نسبت رسانه و صداوسیما با ماهواره‌ها، تحولات حقوقی و زنان و مخاطب مورد بررسی قرارمیدهد.
فصل ششم کتاب به حوزه فرهنگ و جامعه در انقلاب اسلامی می‌پردازد. نویسنده در آغاز این فصل معتقد است جهان از فلسفه «مدیریت بر پایه هدف» عبور کرده و به فلسفه «مدیریت بر پایه ارزشها» وارد شده است و در ادامه ورود فرهنگ را در عرصه مدیریت و پیشبرد جامعه، موج چهارم می‌داند.
بدیهی است انقلاب اسلامی نیز به نسبت سیاست، اقتصاد و... پدیده‌ای فرهنگی است تا سایر حوزه‌ها، که همین عامل باعث پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و بازسازی بعد از جنگ و هم چنین پیشرفت‌های مختلف کشور شده‌است، که به این ترتیب، فرهنگ برای انقلاب اسلامی یک فرصت محسوب میشود. اما در عین حال چالش‌هایی نیز وجود دارد، از جمله تهاجم فرهنگی، رشد عرفان‌های نوظهور، بحران ساختاری خانواده، مانند افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق و تمایل کمتر برای داشتن فرزند و... که در کتاب مفصل مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت راه‌کار علاج این آسیب‌ها، انقلاب فرهنگی پیشنهاد میشود.
به همین ترتیب در فصل هشتم مولف به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های انقلاب اسلامی در حوزه سیاست می‌پردازد. در ابتدای فصل معتقد است که انقلاب اسلامی با طرح پارادایم جدیدی تحت عنوان «اسلامیسم» نه تنها شکل جدیدی از حکومت، بلکه چهره‌ای از شهروند را عرضه می‌نماید که مفهوم شهروندی در نظام مطلوب توسعه‌گرا را به چالش می‌کشد. در ادامه ثبات سیاسی انقلاب اسلامی را حاصل مشروعیت سیاسی، مشارکت سیاسی، ساخت نظام و کارآمدی نسبی می‌داند و هر کدام از گزاره‌های نام‌برده را توضیح و شرح می‌دهد. در میانه فصل هشتم و بررسی حوزه سیاسی، قدرت نرم، جغرافیای سیاسی ظرفیت الگویی منحصربه‌فرد جمهوری اسلامی می‌داند.
و در آخرین بخش از این فصل به چالش‌ها و آسیب های حال و آینده انقلاب اسلامی می‌پردازد که در حوزه سیاست خارجی، حکمرانی خوب، فساد، وفاق عمومی مورد بررسی و آینده‌پژوهی قرار می‌گیرد.
خلاصه آنکه علی دارابی به سوالات اساسی نظیر آینده‌شناسی جهان چیست؟ و انقلاب اسلامی در این جهان چه جایگاهی دارد اندیشیده و قلم زده است. او آشکارا دغدغه ایران و انقلاب اسلامی را دارد و در سراسر اثر خود برای یافتن جایگاه آن در جهان تلاش می‌کند که حاصل‌اش کتاب «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی» است که به دانشجویان علوم سیاسی، اجتماعی و همه پژوهشگران این حوزه و هم چنین علاقه‌مندان آن توصیه می‌گردد.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
جواد
۱۳۹۵-۰۱-۱۹ ۱۳:۴۴:۰۷
سر فصلهای خوبی در این کتاب گنجانده شده است و لیکن همه این سر فصلها باضافه توضیحات مبسوط آن در داخل کتاب فقط در حد و اندازه یک کتاب باقی خواهند ماند . اکنون ما با واقعیتهای یک نظام نوپای اسلامی درگیر هستیم واقعیاتی که آرمانی نیستند و تصور اینکه ما در چه نقطه ای از پیدایش این نظام جدید هستیم واقعا تاسف بار است . ما نمیتوانیم همه روزه در مورد سیستمی از حکومت اسلامی و صدور آن به سابر ممالک دیگر حرف بزنیم که عملا خود نتوانسته ایم حداقلهای موجود در یک حکومت اسلامی را در این سیستم پیاده کنیم . این سیستم نه تنها نتوانسته آمار و شاخصهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی منطبق با یک نظام اسلامی را برای مردم بهبود سازد بلکه به گونه ای باور نکردنی در تمام زمینه های موجود اعم از اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و ... دچار مشکلات عدیده ای هستیم . در این سیستم اسلامی ما شاهد فساد تبعیض اعتیاد بیکاری فقر فحشا فاصله طبقاتی عمیق عدم امید و اطمینان به آینده بزهکاری طلاق خود کشی استرس افسردگی رانت رابطه به جای ضابطه فساد اداری بی کفایتی مدیران خیل عظیم بیکاران دانشگاهی مشکل مسکن تورم گرانی و ... هستیم . اینها موارد برجسته ای از مشکلاتی هستند که ما در یک سیستم اسلامی شاهد آن هستیم و واقعیاتی هستند که ما هر روز با آن زندگی می کنیم . خیلی از کشورها هستند که نظامی متفاوتر از آنچه که ما هر روز آنرا تبلیغ میکنیم دارند و عملا چنین مشکلاتی در آنها کم و حداقل است . ما چه چیزی از الگوی اسلامی را میخواهیم صادر کنیم ؟ تمام ادیان برای رفاه حال بشر آمده اند و حال آنکه ما حداقل در این سیستم نشانی از رفاه و آنچه مربوط به حقوق بشر باشد نمیبینیم . آیا این همه مشکلات در یک جامعه اسلامی زیبنده چنین جامعه ای هست ؟ اگر کسی از ما بپرسد شما که یک حکومت اسلامی دارید و با داشتن مدلی از جامعه اسلامی درگیر این همه موارد بالا هستید آن موقع از چه کسی دفاع کنیم ؟ اسلام یا مسئولین ؟ به راستی عیب کار در کجاست ؟ ما همه جوره مسلمان هستیم و این شده وضع جامعه ما و اما آنها همه جوره مسلمان نیستند و اسلامی آرمانی را پیاده کرده اند . آیا ما فقط از مسلمانی اسمش را یدک میکشیم و آنها آموزه هایش را ؟ قضاوت با شما ما چه چیزی را میخواهیم صادر کنیم ؟ آینده پژویی اسلامی در حالی که ما در ابتدایی ترین توصیه های اسلامی گیر کرده ایم چه معنی دارد . اینها حرفهای بزرگی همراه با عملهای کوچک هستند که فقط در حد و اندازه یک کتاب باقی خواهند ماند . (3634099) (alef-13)
۱۳۹۵-۰۱-۱۹ ۱۴:۵۶:۰۷
ارزشها در عمل با حرف یکی نیست
در حرف همه از تکریم مردم میگویند اما در عمل عکس ان را میبینیم (3634263) (alef-11)
در حرف همه از تکریم مردم میگویند اما در عمل عکس ان را میبینیم (3634263) (alef-11)
۱۳۹۵-۰۱-۱۹ ۱۵:۰۰:۱۹
در برخورد با ارزشها دوگانگی وجود دارد
وقتی ارزشها در جهت اهداف باشد متعالی میشود اما وقنی که ارزشها در جهت مخالف اهداف ما قرار گیرد به ضد ارزش تبدیل میشود
ارزشها در جامعه ما نسبی شده است. (3634272) (alef-11)
وقتی ارزشها در جهت اهداف باشد متعالی میشود اما وقنی که ارزشها در جهت مخالف اهداف ما قرار گیرد به ضد ارزش تبدیل میشود
ارزشها در جامعه ما نسبی شده است. (3634272) (alef-11)
سعید
۱۳۹۵-۰۱-۱۹ ۲۰:۱۱:۲۲
انشاالله آقای دارابی در مسئولیت های بعدی خود در حوزه عمل به اجرا بگذارند (3634679) (alef-13)
j
۱۳۹۵-۰۱-۱۹ ۲۰:۱۷:۲۲
ازحسن انتخاب الف ومدیر بخش کتاب برای معرفی چنین اثاری سپاسگزارم (3634689) (alef-13)
هادی
۱۳۹۵-۰۱-۲۰ ۰۹:۵۷:۴۰
آقای دارابی ، توضیح واضحاتی که قبلا توسط بزرگان از صدر اسلام تا حالا گفته ونوشته شده وآخرینش قانون اساسی جمهوری اسلامی است ، را ارائه داده اند .. چه خوب بود ایشان به مشکل اساسی امروز کشورمان که نظام اسلامی در آن مستقرشده می پرداخت ، که چرا مدیریت کشور نمی تواند فرهنگ و قوانین واحکام اولیه اسلام در نظام اداری که مد نظرش می باشد را پیاده کند ؟ (3635278) (alef-11)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
