داخلی صفحه اقتصادی آرشيو خبر

۱۲

نیمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکاراند

به گفته کارشناسان حوزه اشتغال وبازار کار ۵۰ درصد بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند که این موضوع به گفته وزیر کار بحران جدی در حوزه اشتغال است .

به گزارش تسنیم، افزایش میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان در رشته‌های مختلف صرف‌نظر از ابعاد و پیامدهای اجتماعی آن تا حد زیادی اقتصاد کشور را نیز تحت الشعاع قرار می دهد. اشتغال و بیکاری از مباحث کلان اقتصادی است به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی برای هر کشوری مطرح می‌شود از این رو آمارهای مربوط به ساختار نیروی کار مبنایی برای ارزیابی و تحلیل سیاست‌های اقتصادی جوامع مختلف محسوب می‌شود.

چندی پیش مرکز آمار ایران نتایج تفصیلی آمارگیری نیروی کار در پاییز سال گذشته را ارائه کرد که بر اساس آن نرخ بیکاری در این فصل معادل ۱۰.۳ درصد و تعداد بیکاران نیز بیش از ۲ میلیون و ۴۰۱ هزارنفر بوده است. بالاترین نرخ بیکاری در دوره مورد بررسی مربوط به زنان گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال با ۴۶.۸ درصد بوده است.

مقایسه نرخ بیکاری در گروه های سنی نشان می دهد که بیشترین نرخ بیکاری در گروه سنی ۲۴-۲۰ ساله با ۲۵.۸ درصد بوده است. بررسی این شاخص در بین مردان و زنان نشان می دهد، همین گروه سنی در بین مردان با ۲۱.۸ درصد و در بین زنان با ۴۶.۸ درصد بالاترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داده است.

گزارش مرکز آمار ایران در خصوص نرخ بیکاری جوانان نشان می دهد که جمعیت جوان کشور به حدود ۲۴ میلیون نفر رسیده است اما ۲۶ درصد از این جمعیت فاقد شغل هستند.

براساس این گزارش نرخ بیکاری از ۱۴.۸درصد در سال ۱۳۷۵ به ۲۴ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است که نشان دهنده افزایش بیکاری در این مدت زمانی بوده است. پیش از سال جاری بیشترین نرخ بیکاری مربوط به سال ۱۳۸۰ با نرخ ۲۹.۲درصد بوده است. از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۹۰ متوسط نرخ بیکاری برابر ۲۳.۳درصد بوده است. یعنی از هر ۱۰۰ نفرجمعیت فعال جوان حدود ۲۳ نفر بیکار بوده اند.

از طرف دیگر بررسی آمارهای بیکاری از سال ۸۴ تاکنون بیان می کند که نرخ بیکاری جوانان در فاصله سال های ۸۴ تا ۹۲ به جز سال ۸۶، روندی افزایشی داشته که اعلام خطری برای مسئولان و تصمیم گیران درباره وضعیت اشتغال جوانان است که باید درباره ارتقاء سطح مهارت نیروی متقاضی کار، سیاست های اثربخشی اتخاذ شود.در این میان بخش اعظمی از بیکاران مربوط به فارغ اتحصیلان دانشگاهی است .

براساس آخرین آمارهای اعلام شده چیزی حدود ۵۰ درصد از کل بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند که دست کم دو سال از عمر خود را در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور صرف کرده اند.

موضوع بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی طی چند سال اخیر به یکی از مهم ترین چالش های کشور در بخش بیکاری تبدیل شده و هم اکنون کشور در این خصوص دارای انباشت تقاضا برای کار است.

در حال حاضر، تعداد کل بیکاران مطلق کشور از سوی مرکز آمار ایران ۲ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر اعلام شده است. در این باره معاون وزیر کار می گوید: ۳۱ درصد از این تعداد یعنی ۷۷۵ هزارنفر دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.

وزارت کارهمچنین اعلام کرده بزودی ۴ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر دیگر نیز به این جمعیت افزوده می شوند. این در حالی است که بازار کار و اشتغال ایران حتی برای ۷۷۵ هزار تحصیل کرده دانشگاهی هم توان ایجاد پذیرش ندارد.

بیکاری در میان دانش‌آموختگان در سال ۹۲ رقمی حدود ۶/۱۵ درصد اعلام شده است. این در حالی است که نرخ بیکاری در سال گذشته ۵/۱۰ درصد اعلام شده و در بهار امسال نیز با رشد ۲/۰ درصدی به رقم ۷/۱۰درصد رسیده است. فاصله ۵ درصدی نرخ بیکاری دانش‌آموختگان با نرخ بیکاری کل، نشان دهنده افزایش نامتوازن تحصیلات عالی و اشتغال در کشور است.

براساس سرشماری سال ۹۰ بیش از ۹۲ درصد جمعیت کشور با سواد هستند و با توجه به روند پرشتاب تحصیلات عالی در چند سال اخیر، بیش از ۱۸ درصد از جمعیت کشور دارای تحصیلات عالی و حوزوی هستند.

طبق مطالعات سازمان همیاری اشتغال دانش‌آموختگان جهاد دانشگاهی، جمعیت فعال کشور تا سال ۱۴۰۰ به ۶۱ میلیون نفر خواهد رسید و به عبارتی دیگر ۲/۵ درصد رشد خواهد داشت و در نتیجه باید سطح اشتغال نیز از رشد ۲/۵ درصدی در سال برخوردار باشد تا وضعیت فعلی حفظ شود. به بیان دیگر تا سال ۱۴۰۰ باید ۲۹ میلیون فرصت شغلی در ایران ایجاد شود. اما نکته‌ای که در این میان مغفول مانده، نبود تناسب میان تعداد فرصت‌های شغلی تخصصی ایجاد شده در جامعه و شمار دانش‌آموختگان است.

با استناد به نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۹۰ مرکز آمار ایران، مجموعاً حدود ۷۶۸ هزار فارغ‌التحصیل دانشگاهی بیکار در کشور وجود دارد که از این تعداد ۲۰۷ هزار و ۳۱۰ نفر دارای مدرک فوق دیپلم، ۵۰۵ هزار و ۱۰ نفر دارای مدرک لیسانس، ۵۲ هزار و ۱۶۹ نفر فوق‌لیسانس و دکترای حرفه‌ای و ۳۳۸۸ نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.

به هر حال وجود خیل عظیمی از جمعیت تحصیلکرده های بیکار در کشور و اضافه شدن تعدادی زیاد دیگری تا چند سال آینده سبب نگرانی مقامات دولتی و کارشناسان حوزه اشتغال د رکشور شده است زیرا نبود بسترهای لازم برا ی ایجاد اشتغال و ساماندهی این دسته از بیکاران زیان های اجتماعی و اقتصادی بسیاری را به کشور تحمیل می کند .

محمود گلزاری معاون امور ساماندهی جوانان با اشاره وضعیت فعلی اشتغال جوانان کشور می گوید: طبق تعریف موجود و در سرشماری سال ۱۳۹۰، ۲۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر جوان در کشور وجود دارد که این میزان تقریبا یک سوم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد که با توجه به خصوصیات این قشر می‌توان شادابی، استقلال، سلامت و قدرت مقابله با بی عدالتی و تبعیض را از جمله خصوصیات این گروه عنوان کرد که در همه دوران‌ها به عنوان یک نیروی بزرگ برای کشورهای مختلف شناخته می‌شدند. حال آنکه این نقطه قوت به پاشنه آشیل جامعه امروز ما تبدیل شده جوانان در معرض شدیدترین آسیبهای اجتماعی قرار د ارند.

او ضمن تاکید بر تلاشهایی که برای مرتفع کردن این مشکلات در مجموعه دولت در حال انجام است، شیوع بیکاری در بین جوانان را نگران کننده توصیف کرد و می افزاید: میانگین بیکاری در جوانان ۱۵ درصد از سایر سنین بیشتر است و طبق آخرین تحقیقات نرخ بیکاری میانگین برای جوانان کشور ۲۶ درصد است که این نرخ در سالهای اخیر به تدریج افزایش داشته است.

عباس احمدی کارشناس حوزه اشتغال در این باره می گوید: بیکاری جوانان عوارض متعددی برای جامعه در پی خواهد داشت. اول آنکه کشور ما با داشتن حدود ۲۴ میلیون جوان دارای یک سرمایه بزرگ انسانی است که در کنار سرمایه های مادی می تواند در حوزه اقتصادی کشور نقش آفرین باشند و رشد و توسعه اقتصادی کشور به بازوی توانای انها متکی باشد.

او ادامه می دهد: این در حالی است که آمار منتشر شده از افزایش بیکاری در میان جوانان نشانه محروم شدن بازار کار و اقتصاد کشور از چنین نیرویی است.

احمدی می گوید: بزهکاری در جامعه ارتباط مستقیم با بیکاری دارد. وقتی جوانان نیازمند درآمد هستند و شغل مناسبی برای آنها وجود ندارد به ناچار به شکل غیررسمی به کسب درآمد روی می آورند که تحت عنوان مشاغل کاذب از آن نام برده می شود. روی آوردن جوانان به مشاغل کاذب سبب شکل گیری اقتصاد سیاه و بازار کار زیر زمینی می شود که نهایتا علاوه بر خروج جامعه از شرایط منطقی سبب می شود جوانان کشور به اینگونه مشاغل عادت کنند و از سوی دیگر ضربه بزرگی به اقتصاد کشور وارد شود.

به گفته وی در کنار همه این عوارض، بیکاری جوانان ،کاهش آمار ازدواج آنها و افزایش مشکلات اجتماعی و فرهنگی را به دنبال دارد و همه این مشکلات دست به دست هم می دهند و نهایتا مشکلات عدیده ای را به کانون خانواده وارد می کنند.

او تاکید می کند : ورود سالیانه دستکم یک و نیم میلیون نفر به دانشگاه ها و خروج آنها در یک دوره ۲ تا ۴ ساله به امید یافتن شغل از دانشگاه، مسئله ای است که به دلیل فراهم نبودن زمینه های اشتغال کارجویان جوان در حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین چالش های کشور شناخته می شود.

به هر حال طبق بر آورد کارشناسان حوزه اشتغال جمعیت فعال کشور تا سال ۱۴۰۰ به ۶۱ میلیون نفر خواهد رسید و به عبارتی دیگر ۵.۲ درصد رشد خواهد داشت، در نتیجه باید سطح اشتغال نیز از رشدی ۵.۲ درصد در سال برخوردار باشد. به بیان دیگر تا سال ۱۴۰۰ باید ۲۹ میلیون فرصت شغلی در ایران ایجاد شود تا از بحران بیکاری رهایی یابیم این در حالی است که هم اکنون ۵۰ درصد بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند اگر دولت یازدهم هم با رشد اقتصادی چهار درصد و ایجاد سالانه ۸۰۰ هزار فرصت شغلی سالهای آتی را سپری کند بازهم عقب ماندگی کشور در حوزه ایجاد اشتغال به راحتی قابل جبران نیست .این یعنی ناقوس بزرگ لشکر بیکاران دانشگاهی به صدا درآمده است .