استیضاح دونالد ترامپ که تا یک ماه پیش در حد زمزمه میان برخی اعضای مجلس نمایندگان آمریکا و رسانههای مخالف او مطرح بود، اکنون با تهیه طرحی از سوی دمکراتها با هدف نظارت بر «سلامت روانی» رئیسجمهور و آغاز تجمعهای خیابانی در حمایت از برکناری او به مرحله جدیدی وارد شده است.
به گزارش همشهری، از ديروز هزاران نفر از مردم آمريكا در شهرهاي مختلف اين كشور براي نخستينبار به خيابانها آمدند تا درخواست خود را براي استيضاح چهلوپنجمين رئيسجمهور اين كشور اعلام كنند. كانون اعتراضها در شهر نيويورك بود؛ جايي كه دونالد ترامپ امپراتوري تجاري خود را از اساس در آن بنا كرد. مخالفان ترامپ با راهپيمايي در خيابانهاي نيويورك، در نهايت در مقابل ساختمان هتل 44طبقه بينالمللي ترامپ تجمع كردند.
آنجا البته هواداران ترامپ منتظر آنها بودند. دخالت نيروهاي پليس مانع از آن شد كه رويارويي تمامعيار 2طيف موافق و مخالف به خشونت كشيده شود. در ساحل غربي آمريكا، در لسآنجلس، مخالفان ترامپ به خيابانها آمدند و از نمايندگان مجلس خواستند روند استيضاح او را آغاز كنند. آنها تابوتي را حمل ميكردند كه روي آن نوشته شده بود «رياستجمهوري آمريكا؛ 2017-1789». در آستين تگزاس، راهپيمايي مخالفان دونالد ترامپ و رويارويي آنها با هواداران او براي لحظاتي به درگيري دو طرف منجر شد.
شهر آماريلو در تگزاس هم شاهد تظاهرات مشابه بود. در سانفرانسيسكو هم آمريكاييها براي اعلام حمايت از استيضاح ترامپ به خيابانها آمدند. در فيلادلفيا تظاهرات مردمي با درگيري همراه بود. در اين شهر نيروهاي پليس تعدادي از هواداران ترامپ را بهخاطر حمله به مخالفانش بازداشت كردند.
موضوع استيضاح ترامپ اندكي پس از ورود او به كاخ سفيد مطرح شد؛ يعني درست زماني كه رفته رفته مشخص شد درصورت حضور ترامپ در قدرت، آمريكاييها طي 4سال پيش رو دوران پرتنشي را شاهد خواهند بود. با اين حال، بحث بر سر استيضاح ترامپ هيچگاه بهعنوان خواسته عمومي حتي بخشي از مخالفان او درنيامده بود. اكنون با آغاز اعتراضها و تجمعهاي خياباني اين موضوع جديتر از گذشته مطرح شده است.
همزمان با اعتراضهاي مردمي، تعدادي از نمايندگان دمكرات در كنگره آمريكا اعلام كردند در حال آمادهكردن طرحي هستند كه براساس آن مسيري مشخص براي بركناري دونالد ترامپ از قدرت دنبال ميشود. اين طرح كه حمايت 25نماينده مجلس را دارد، درصورت تصويب «كميسيون نظارت سلامت رواني» را ايجاد خواهد كرد.
اين كميسيون متشكل از 11نفر است كه بيشتر آنها پزشك و روانشناس خواهند بود تا تعيين كنند كه آيا ترامپ صلاحيت لازم براي تصدي پست رياستجمهوري را دارد يا خير. تلاش دمكراتها براي بركناري ترامپ براساس بندي از قانون اساسي آمريكاست كه شرايط بركناري رئيسجمهوري كه توانايي جسمي و رواني لازم براي ادامه امور، نداشته باشد را مشخص ميكند.
سابقه استيضاح رؤساي جمهور در آمريكا
در تاريخ سياسي آمريكا، تنها 2بار كار رئيسجمهور به استيضاح كشيده است؛ 2 استيضاحي كه در مرحله اول در مجلس نمايندگان رأي آوردند اما در مرحله دوم در مجلس سنا رد شدند. قانون اساسي آمريكا استيضاح رئيسجمهور را تنها در شرايطي ممكن ميكند كه او جرمي بزرگ و خلاف قانون مرتكب شده باشد؛
سوءاستفاده از قدرت، دريافت رشوه، استفاده از زور و تهديد براي پيشبرد امور و تمام چيزهايي كه برخلاف سوگند رياستجمهوري است، جزو اينگونه جرايم دستهبندي شدهاند. اندرو جانسون و بيل كلينتون، 2رئيسجمهوري بودند كه تا پاي بركناري از قدرت رفتند و بازگشتند.
1- اندرو جانسون: جانسون هفدهمين رئيسجمهور آمريكا بود. جانسون متهم بود كه برخلاف قانون يكي از اعضاي كابينهاش را اخراج كرده است. طبق قانون در سال1867 ميلادي، سنا بايد بركناري اعضاي كابينه را تأييد ميكرد. مجلس نمايندگان در سال1868، 3روز پس از آنكه جانسون وزير دفاعش را بركنار كرد، استيضاح او را كليد زد. استيضاح اندرو جانسون در مجلس نمايندگان رأي آورد اما تنها با يك رأي كمتر، در مجـلس سنا رد شد.
2- بيل كلينتون: كلينتون چهل و دومين رئيسجمهور آمريكا بود. او در سال1998 بهخاطر ارتباطش با مونيكا لوينسكي و سپس فشار بر ديگران براي دروغ گفتن در مورد اين رابطه، استيضاح شد. استيضاح كلينتون در مجلس نمايندگان رأي آورد اما پس از برگزاري دادگاه و تبرئه شدن كلينتون، مجلس سنا به استيضاحش رأي نداد. او اشتباهش را در برقراري ارتباط با لوينسكي پذيرفت و از مردم آمريكا عذرخواهي كرد. بيل كلينتون در دوره بعدي نيز بهعنوان رئيسجمهور آمريكا انتخاب شد.