کد مطلب: 246240
«زرادخانه» ۲۱ ملیتی «داعش»
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۲۶
دهشت جنگ یقینا دامنگیر هرکس و هرچیزی میشود، جز صنعت اسلحه. جنگافروزی سیاه داعش در عراق و سوریه نیز در این بین استثنا نیست.
به گزارش شرق، خاورمیانه بحرانزده که طبق سنت همیشگی، مقصد سلاحهای تولیدی قدرتهای تسلیحاتی جهان است، اینبار در آتش جنگی میسوزد که نهتنها در جذب افراطگرایان در سطحی بینالمللی عمل میکند، بلکه دامنه گستردهای از تامینکنندگان بینالمللی و منطقهای مهمات و تسلیحات را نیز گردهم آورده است.
بنابر گزارش مرکز تحقیقاتی تسلیحات جنگ، تبهکاران داعش از مهمات تولیدی ۲۱ کشور جهان برای تحقق رویای خونین برپایی خلافت موردنظر خود بهره گرفتهاند. مرکز تحقیقاتی تسلیحات جنگ که نهادی خصوصی تحت پشتیبانی مالی اتحادیه اروپاست، از سال۲۰۱۱ تسلیحات بهکارگرفتهشده در میدانهای نبرد را جمعآوری کرده و زنجیره تامین آنان را بررسی میکند. دومین گزارش این مرکز که در ماه اکتبر و برپایه یکهزارو۷۳۰پوکه مهمات جنگی بهدستآمده از داعش در مناطق کردنشین شمال سوریه و اقلیم کردستان عراق تنظیم شده است، حاکی از آن است که جمهوری خلق چین، روسیه و ایالاتمتحده، با اختصاص ۷۰درصد از مهمات بهکاررفته توسط داعش، سردمدار تامینکنندگان تسلیحاتی این گروه تروریستی هستند.
تحقیقات صورتگرفته روی مهمات بهدستآمده که با همکاری یگانهای مدافع خلق و پیشمرگههای عراقی از میدانهای جنگ جمعآوری شدهاند، نهتنها تنوع جغرافیایی تولیدکنندگان را تایید میکند، بلکه نشان از آن دارد که حتی مهمات تولیدی ۷۰سال پیش نیز به کمک نیروهای داعش آمده است. اما این تنوع جغرافیایی بیش از هرچیز واجد پیامهایی هشدارآمیز برای قدرتهای جهانی است که هنوز سودای مداخله نظامی در سایر کشورها را از سر بیرون نکردهاند.
وسیله هدف را توجیه میکندسهم بالای مهمات تولیدی دهههای ۷۰ و ۸۰ میلادی در نمونههای بهدستآمده از مناطق جنگی کوبانی و سرکانی که عمدتا محصول اتحاد جماهیر شوروی و چین هستند، در کنار سهم بالای مهمات آمریکایی در نمونههای عراق، دال بر آن است که تجهیز دولتهای محلی برای تثبیت امنیت و مقابله با نیروهای شورشی، دستآخر گریبانگیر خود دولتهای تامینکننده میشود. به باور جیمز بوان، دبیر گروه تحقیقاتی تسلیحات جنگ، نیروهای امنیتی و دفاعی که توسط دولتهای خارجی تجهیز میشوند، درواقع توانایی حفاظت از مهمات تامینشده را ندارند.
او میگوید در صورت بیانگیزگی نیروهای امنیتی، تامین تسلیحاتی نیروهای نیابتی منطقهای میتواند بدل به تهدیدی بزرگ شود. که اطلاعات بهدستآمده از میدانهای جنگ این ادعا را تایید میکنند. فاصله هفتماهه بین تولید مهمات در روسیه و جمعآوری آن در میدانهای نبرد سوریه، ناتوانی ناامیدکننده دولتهای منطقهای در حفاظت از تسلیحات خریداریشده را به رخ میکشد. اما مساله آنجایی بغرنج میشود که این روند خیلی بیشتر از آنکه تهدیدی برای صنعت اسلحهسازی باشد، فرصتی برای نیروهای تروریستی است؛ فرصتی که به اعتراف تحلیلگران و فرماندهان شورشیان مخالف داعش، طی ماههای گذشته حتی تعیینکننده راهبردهای نظامی این گروه تروریستی نیز بوده است. فواد القریبی، یکی از فرماندهان شورشیان سوری، در گفتوگو با نیویورکتایمز اذعان کرد، نیروهای داعش هنگام مبارزه با ارتش سوریه، آن جبهههایی را برمیگزینند که در صورت پیروزی بتوانند غنایم فراوان به دست آورند. اسلحهخانههای بزرگ ارتش سوریه و عراق همان ملاکی هستند که در تعیین مکان و زمان حملات داعش به نیروهای دولتی نقش پررنگی ایفا میکنند.
سقوط موصل، دومین شهر بزرگ عراق و تصاحب تسلیحات ارتش عراق، سبب شد نیروهای داعش که تا آن هنگام تنها یک گروه شورشی افراطی بودند، در قدوقواره یک ارتش سنتی ظاهر شوند. به گفته آنتونی کوردزمن، تحلیلگر امنیتی مرکز مطالعات راهبردی و بینالملل واشنگتن، تسلیحاتی همارز سهلشکر نظامی و دستکم سه انبار تجهیزات که عموما توسط ایالاتمتحده تامین شده بود، ارمغان سقوط این شهر برای نیروهای داعش بوده است. این در حالی است که به گفته فرماندهان شبهنظامی، داعشیها برای انتقال تسلیحات بهدستآمده از یک پایگاه هوایی در نزدیکی حما، به کاروانی از کامیونها نیاز داشتهاند. اما قضیه به همینجا ختم نمیشود. به نظر میرسد غنایم جنگی برای تشکیل چنین ارتش وسیعی از افراطیون کافی نباشد. معامله با شورشیان سوری و مقامات فاسد امنیتی در عراق و سوریه از جمله دیگر راههای تقویت تسلیحاتی نیروهای داعش است؛ روشی که البته بسیار محتاطانه در پیش گرفته میشود.
شرکتهای تسلیحاتی؛ پیروز بلامنازع جنگبا تمام این اوصاف، نباید سوی دیگر جنگ را نیز نادیده گرفت. بازخواست قدرتهای تسلیحاتی جهان، هنگامی معنا مییابد که به درآمدزایی مستقیم صنعت اسلحه از رهگذر ائتلاف ضدداعش نیز توجه داشته باشیم. ارتش آمریکا که با برعهدهگرفتن بیش از ۹۰درصد از حملات هوایی علیه مواضع داعش، رهبری ائتلاف جهانی را برعهده گرفته است، بنابر گزارش مرکز فرماندهی آن کشور، تنها تا ابتدای ماه اکتبر حدود ۴/۶۲میلیوندلار صرف مهمات و تسلیحات جنگی کرده است. از طرف دیگر، رهبران نظامی ایالاتمتحده در پی آنند تا از کنگره درخواست افزایش بودجه نظامی داشته باشند.
گزارش مرکز برآورد بودجه راهبردی آمریکا حاکی از آن است که عملیات نظامی علیه داعش، بسته به پراکندگی حملات هوایی و گستردگی اعزام مستشاران نظامی به صحنه نبرد، از چهار تا هفتمیلیارددلار در سال هزینه بر دوش دولت اوباما میگذارد.
این تخمینها اگرچه در قیاس با دو جنگ پیشین آمریکا در عراق و افغانستان که بالغ بر ششتریلیوندلار میشد، ناچیز مینماید، اما با هرچه گستردهترشدن بحران در منطقه میتواند تنها بخشی از هزینههای واقعی جنگ، یا به بیان دیگر درآمد شرکتهای تسلیحاتی باشد. آنچه روشن است، اینکه تولیدکنندگان اسلحه در پایان هر منازعه، پیروز بلامنازع هر میدان هستند. مهم نیست طرفین جنگ چه کسانی باشند؛ تنها سلاح است که میماند و البته جیبهایی که هرروز بیش از روز پیش پر میشوند.