23 تیرماه 94 یعنی 14 ژوئیه 2015 روزی بود که برجام امضاء شد و با وجود اینکه ایران به تعهدات خود عمل کرد اما غربی ها به قول های خود پایبند نبوده و تحریم ها علیه ایران باقی مانده است، در حال حاضر برخی از صاحبنظران برجام را موفق می دانند و برخی دیگر نیز مطرح می کنند که ایران در برجام شکست خورده و غربی ها به تعهدات خود عمل نکرده اند.
در همین راستا، خبرنگار الف، گفتگویی با دوتن از کارشناسان انجام داده که بدین شرح است:
ابوالفضل ظهرهوند، عضو سابق تیم هسته ای کشورمان در
گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی الف، در مورد دومین سالگرد برجام و دستاوردهای آن اظهار داشت: برجام را باید بر اساس داده ها و ستانده ها مورد ارزیابی قرار داد، اینکه با چه هدفی شروع کردیم و در چه وضعیتی قرار داریم. چراکه دو سال از عمر دولت یازدهم صرف این موضوع شده و همه امور موکول به نتیجه برجام شد. متاسفانه ما چهار سال دستاوردهای طلایی را که میتوانستیم داشته باشیم از دست دادیم.
وی تصریح کرد: برجام قرار بود برای ما دستاوردهای زیادی از جمله لغو تمامی تحریم ها، عبور از رکود و همچنین آغاز فاز جدیدی از روابط با غرب به همراه داشته باشد که نه تنها هیچ کدام از اینها را عملیاتی نکرد بلکه موجب افزایش بیکاری و تورم شد و فرصت چهارساله برای توسعه کشور را از ما گرفت. در بسیاری از کشورها ، ده تا بیست سال طول میکشد تا آنها متحول شده و به رشد اقتصادی دست پیدا کنند که چین نیز از جمله این کشورها است که در حال حاضر 14 درصد رشد اقتصاد جهانی را در دست گرفته است اما برجام نتوانست به هدف خود برسد و این چهار سال برای یک ملت بسیار زیاد است.
سفیر سابق ایران در ایتالیا به شروط نه گانه مقام معظم رهبری در مورد برجام اشاره کرد و گفت: متاسفانه شروط نه گانه رهبر انقلاب در مورد برجام نیز انجام نشد و زیر پا گذاشته شد که این بدین معنی است که برجام همانطور که گفته شد، نتیجه ای در بر نداشته است.
این کارشناس بین المللی تاکید کرد: در حال حاضر ما در موضع انفعال هستیم و شاید بتوان گفت که امضای توتال و بستن چنین قراردادی محصول وضعیت برجام است و حاکی از این است که ما نتوانستیم تحریم ها علیه ایران را لغو کنیم و به موفقیت برسیم.
ظهرهوند تاکید کرد: مسئله دیگر حفظ استقلال و خود کفایی در حوزه اقتصادی است که برجام در ترازی که می بایست این انتظارات را مرتفع کند اما نتوانست و در حال حاضر همه چیز موکول به تصمیم آمریکا شده است و نه کشورهایی که با ایران این قرارداد را امضاء کردند. چراکه آمریکا در هر صورت دشمن ایران است و توافق نامه ای که شکل گرفته است از سوی آنها است لذا قطعا هیچ وقت به نتیجه نخواهد رسید چراکه دشمن، دشمن است.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ادامه داد: واقعیت این است که در برجام پشت پرده نگاه آمریکا وجود دارد، برجام یک توافقی است که در یک محیط و فضای پارادایمی نمیتواند تکمیل شود. ما در پاراداریم که تفکر لیبرالستی است اگر قرار باشد کاری انجام شود باید تمام پروژه هایش اجرایی شود. هم اکنون آمریکایی ها می گویند که تحریم های دیگر مثل موشکی، حقوق بشر بر روی برجام تاثیرگذار است و تا موانع این تحریم ها رفع نشود، تحریم های برجام با مشکل روبرو خواهد بود این یعنی اینکه آنها به دنبال این هستند تا از همه طریق ایران را تسلیم خود کنند.
سفیر سابق ایران در ایتالیا تاکید کرد: نظام تحریمی یک ساختار داشته که چهارپایه دارد و برای اینکه بتوانیم یک پایه را برداریم باید پایه های دیگر را نیز برداریم که آوارش بر ایران و مردم فرو خواهد ریخت. لذا اگر قرار باشد واقع بینانه نسبت به منافع ملی عمل کنیم باید صورت مسئله را خوب ببینیم و راهکار خوبی ارائه بدهیم در غیر صورت باید در زمین دشمن بازی کنیم.
وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران در طول 38 سال هزاران شهید و جانباز در حوزه تفکر انقلابی داده است تا بتوانیم عزت و استقلال خود را حفظ کنیم لذا اینکه بخواهیم زیر سلطه آمریکا برویم و تمام شروط آنها را قبول کنیم همان خواهیم شد که ونزوئلا و عراق شدند و رسما ساده انگاری کرده و فرصت ها را از دست خواهیم داد.آمریکایی ها همواره به دنبال تجزیه منطقه و ایران هستند و آنچه تاکنون مانع شده است محور مقاومت در منطقه است.
*اگر برجام نبود در سال 91 با وضعیتی همچون عراق روبرو بودیم
علی خرم کارشناس مسایل هسته ای در گفتگو با
خبرنگار سیاست خارجی الف، در مورد دومین سالگرد برجام و اینکه تاکنون برای ما چه دستاوردهایی داشته است، گفت: سال 1391 ایران وضعیتی که در شورای امنیت داشت این بود که حدود 10 قطعنامه علیه ایران وجود داشت که در چارچوب فصل هفتم منشور ماده 41 قرار داشت که این ماده محاصره اقتصادی و تحریم های اقتصادی بود که قرار بود از 41 به 42 شیفت پیدا کند که اگر کشوری که نقض همکاری می کرد، شورای امنیت محاسبه ای دریایی و هوایی کرده و سپس دخالت نظامی میکند، ما در سال 91 در چنین وضعیتی قرار داشتیم و اگر چنین ابتکاری پیش نمی آمد همانطور که در عراق پیش آمد، برای ایران هم اتفاق می افتاد.
وی تصریح کرد: از طرف دیگر سال 91شورای امنیت طرح نفت در برابر غذا را تعریف کرده بود و نفت ایران که 800 هزار بشکه صادر میشد را با برنامه ریزی به 200 هزار بشکه رساندند و اینکه ایران چقدر غذا و دارو نیاز دارد و اجازه ندهد تا تکان بخوریم، با اینکه سعی نمیشد به مردم این موضوعات گفته شود اما شرایط امنیتی برای مردم بسیار شکننده بود.
این کارشناس مسایل سیاست خارجی ادامه داد: برخی ها مطرح می کنند که آمریکا می خواست داوطلبانه علیه ایران وارد جنگ شود در صورتیکه که کشورهای سازمان ملل با ائتلاف جمعی قرار بود علیه ایران وارد جنگ بشوند. اما مردم به پای صندوق های رای آمدند و خواسته های خود را مطرح کردند و در واقع با روی کار آمدن دولت یازدهم و بحث مذاکره تمام خطراتی که ایران را تهدید می کرد برطرف شد.
خرم تاکید کرد: ما در حال حاضر 200/4 میلیون بشکه نفت تولید می کنیم که 200/2 میلیون صادر میشود و با توتال و امضایی هم که صورت گرفت در سه سال آینده بیشتر خواهد شد. همچنین قطعنامه هایی که علیه ایران بود منتفی شد و تحریم های هسته ای شورای امنیت لغو شدند و از طرف دیگر صنعت هسته ای ایران مثل، نطنز، فردو و یو.سی.اف اصفهان به کار خود ادامه میدهند و تنها آب سنگین اراک نوع طراحی اش را تغییر دادند تا ایران به صعنت هسته ای خود ادامه دهد.
وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران چیزی از دست نداد بلکه عنوان کرد که میخواهد با جامعه بین المللی همکاری کند. این توافق هسته ای دو بازیگر اصلی به نام ایران و آمریکا دارد که نه آمریکا با ایران کنار می آید و نه ایران با آمریکا که این یک معضل اساسی است چراکه سرمایه دار خارجی وقتی این اوضاع را می بیند نگران سرمایه گذاری در ایران میشود و موضوع دیگری که وجود دارد این است که در داخل جناح مخالف دولت سعی می کنند تا فضای منفی بین المللی به وجود بیاورند و برجام را بد جلوه دهند لذا سرمایه گذاران خارجی جرات نمیکنند در ایران سرمایه گذاری کنند که این موضوعات موجب به نتیجه نرسیدن برخی از مفاد برجام خواهد شد.