حدود سه هفته از آغاز به کار ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده می گذرد. در طول حدوداً بیست روزی که از به قدرت رسیدن وی می گذرد ترامپ در پی عملیاتی کردن وعده ها و سیاست های انتخاباتی خود بوده است. سیاست ها و درخواست هایی که بواسطه عدم آشنایی ترامپ با واقعیات عرصه سیاسی و عدم اطلاع از نهادها و سازوکارهای اجرایی در کارزار انتخاباتی وعده داده شدند و در حال حاضر بعید است که به سادگی و بدون پرداخت هزینه سنگین نیز عملیاتی شوند.
در این راستا رسانه ها اخیراً عنوان کرده اند که مشکلات و چالش های فراوان و سیستم بوروکراسی پیچیده فراتر از حد انتظار دونالد ترامپ بوده و او بدلیل این مسائل ناامید و سرخورده شده است. در این باره پولتیکو می نویسد: بسیاری از افرادی که در طول سه هفته اخیر با رئیس جمهور آمریکا ملاقات و دیدار داشته اند رفتار ترامپ را توام با عصبانیت و خشم ارزیابی کرده اند. دلیل این عصبانیت نیز به تشکیل دیرهنگام کابینه و جنجال هایی که بر سر فرمان های اجرایی و دستورات ترامپ بوجود آمده می باشد. این موارد موجب شده که رئیس جمهور آمریکا مجبور به برخی عقب نشینی ها شود. از جمله در این باره می توان به انتقال پایتخت اسرائیل به بیت المقدس، عقب نشینی از بهبود سریع روابط با روسیه، ساخت دیوار مکزیک، حمایت از تایوان و عدم به رسمیت شناختن چین واحد و فرمان مهاجرتی منع ورود هفت کشور مسلمان به آمریکا اشاره کرد.
شهرک سازی و انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی
رئیس جمهور آمریکا ظاهرا از مواضع خود درباره شهرکسازی رژیم صهیونیستی و انتقال سفارت عقب نشینی کرده است.
دونالد ترامپ اخیراً در مصاحبه با روزنامه اسرائیل هیوم گفته شهرکسازیهای اسرائیل برای فرایند صلح غیرسازنده هستند.
وی که پیش از این مواضعی در حمایت از شهرک سازی رژیم صهیونیستی اتخاذ کرده بود افزود: از اسرائیل میخواهم در فرایند صلح معقول عمل کند. صلح سرانجام بعد از این همه سال اتفاق خواهد افتاد. ممکن است حتی امکان صلحی بزرگتر از اسرائیل و فلسطین وجود داشته باشد. من از هر دو طرف میخواهم که عقلانی رفتار کنند.
ترامپ همچنین گفت: من کسی نیستم که فکر کند پیشبرد شهرکسازی برای صلح مناسب است. اما ما در حال بررسی چند گزینه هستیم.
رئیس جمهور آمریکا در ادامه درباره موضوع جنجالی دیگری نیز اظهار نظر و تصریح کرد: در حال فکر درباره انتقال سفارت از تلآویو به بیتالمقدس هستم. تصمیم آسانی نیست. سالهای سال درباره این موضوع بحث شده است. هیچ کسی نمیخواهد این تصمیم را بگیرد و من هم در حال فکر کردن به آن هستم به صورت جدی هستم.
احداث دیوار مرزی با مکزیک
ترامپ در کارزار رقابت های انتخاباتی وعده کشیدن دیوار در مرز آمریکا و مکزیک را داده بود. او هزینه ساخت این دیوار را حدود 12 میلیارد دلار ارزیابی کرده بود. پل رایان، رئیس جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا و میچ مککانل، رهبر اکثریت سنای آمریکا نیز هزینه ساخت دیوار را حدود 15 میلیارد دلار عنوان کرده بوند.
احداث این دیوار در راستای مبارزه با ورود غیرقانونی مهاجران و قاچاق مواد مخدر می باشد. ترامپ بعد از روی کار آمدن در هفته اول فرمان ساخت دیوار مرزی را صادر کرد و گفت ساخت آن ظرف چند ماه آینده آغاز می شود و مکزیک صد در صد هزینه آن را پرداخت خواهد نمود. اما تا این جای کار مکزیک از پذیرش هزینه ساخت دیوار امتناع کرده و از سوی دیگر در خبری که به تازگی رویترز منتشر کرده عنوان شده وزارت امنیت داخلی آمریکا هزینه ساخت دیوار را حدود 21.6 میلیارد دلار برآورد کرده است و زمان مورد نیاز برای ساخت آن نیز سه سال می باشد.
با این توضیحات باید گفت اگر گزارش رویترز صحیح باشد در بهترین حالت با پایان دوره اول ریاست جمهوری، ساخت این دیوار به پایان خواهد رسید. ترامپ دیروز در یکی از آخرین توئیت های حساب توئیتری خود نوشت: در حال خواندن گزارشهایی هستم مبنی بر اینکه هزینه ساخت دیوار مرزی با مکزیک بیشتر از آن چیزی است که دولت فکر میکرد.
تعامل نزدیک با روسیه
ترامپ اگر چه در رقابت های انتخاباتی از پوتین تعریف و تمجید کرده بود و او را رهبری هوشمند و مقتدر توصیف کرده بود اما به نظر می رسد تنش زدایی و بهبود روابط با مسکو هم آن چنان که تصور می کرد به این سادگی نباشد. چرا که نه تنها برخی از اعضای کابینه بلکه در کنگره نیز مخالفانی سرسخت برای عدم نزدیک شدن دو کشور وجود دارند. در این باره می توان به نظرات و دیدگاه های مایکل پمپئو، رئیس سیا اشاره کرد. پمپئو روسیه را یکی از تهدیدهای جدی علیه واشنگتن می داند و بر این باور است که روسیه رویکردی تجاوزکارانه نسبت به اوکراین داشته و هیچ کمکی به ریشه کن کردن تروریسم و داعش در سوریه نداشته است.
نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز اخیراً عنوان کرد که تحریمهای روسیه را برنمیدارند مگر اینکه مسکو دست از دخالت در امور اوکراین بردارد و کریمه را نیز به این کشور بازگرداند. اما ویتالی چورکین نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل، با رد سخنان همتای آمریکایی خود اعلام کرد که ملاک و مبنا رای و خواسته مردم است.
مخالفان جدی نزدیکی روابط دو کشور نه تنها در بین دموکرات ها بلکه بین جمهورخواهان نیز وجود دارند. چنان چه دو نفر از سناتورهای ارشد جمهوری خواه یعنی جان مک کین و لیندسی گراهام در این زمینه به رئیس جمهور آمریکا هشدار داده اند.
اخیراً پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان نیز در مصاحبهای گفته است: «فکر نمی کنم که برنامه رئیس جمهوری جدید در قبال روسیه با برنامه های دو رئیس جمهوری قبلی تفاوت زیادی داشته باشد. برای اینکه برخورد دیگری با مسکو موثر نخواهد بود.»
درباره مخالفان نزدیکی دو کشور باید به کشورهای اروپایی و اعضای ناتو نیز اشاره کرد. با توجه به این شرایط به نظر می رسد ترامپ به سادگی نخواهد توانست روابط دو طرف را که در حالت جنگ سردی قرار دارد به سمت بهبود و آرامش سوق دهد.
پایبندی به سیاست چین واحد
یکی از وعده ها و شعارهای اصلی رئیس جمهور جدید آمریکا در مبارزات انتخاباتی تقابل با چین بود. ترامپ پکن را به عنوان بزرگترین رقیب اقتصادی کشورش و عامل عقب نشینی اقتصاد آمریکا معرفی کرده بود. ترامپ چند وقت پیش بعد از گفت و گوی با مقامات تایوانی موجبات عصبانیت چین را فراهم کرد. او همان موقع نیز عنوان کرده بود که الزامی به این که به سیاست چین واحد پایبند باشد ندارد. اما دو روز پیش در چرخشی آشکار رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با همتای چینی خود پذیرفت که به سیاست چین یکپارچه احترام بگذارد و از شدت لحن خصمانه خود نسبت به پکن کاست.
در این راستا سخنگوی رئیس جمهور تایوان در واکنش به موضع جدید ترامپ در بیانیه ای اعلام کرد: به نفع تایوان است که روابط خوب با آمریکا و چین را حفظ کند؛ چرا که چنین سیاستی در چارچوب منافع ملی است.
فرمان اجرایی منع مهاجرت مسلمانان
یکی از فرمان های جنجالی ترامپ صدور فرمان اجرایی منع ورود مسافران و مهاجران از ایران و شش کشور مسلمان بود که منجر به رویارویی آن با سیستم قضایی شد. در آخرین تحول روز جمعه قضات شعبه نهم دادگاه تجددنظر فدرال آمريكا مستقر در سانفرانسيسكو رأي خود را صادر و رأي دادگاه بدوي در مورد لغو اجراي فرمان مهاجرتي ترامپ را تأييد كردند.
دادگاه تجدید نظر آمریکا اعلام کرد دولت این کشور نتوانسته ثابت کند که ادامه تعلیق فرمان اجرایی، به امنیت آمریکا آسیب جدی وارد می کند. آنها عنوان کردند که دولت هیچ سندی ارائه نکرده مبنی بر این که فردی از کشورهایی که ترامپ قصد دارد ورود اتباع آنها را به آمریکا ممنوع کند، حمله ای در خاک آمریکا انجام داده است.
کنار گذاشتن برجام
یکی دیگر از شعارهای انتخاباتی ترامپ، کنار گذاشتن توافق هسته ای با ایران بوده است اما در آخرین دیداری که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اعضای کابیه دولت آمریکا داشته عنوان شد که آمریکا به برجام به طور کامل پایبند خواهد بود.
با توجه به این وضعیت است که روزنامه واشنگتن پست دیروز در مطلبی به بررسی اقدامات ترامپ از موقعی که در پست ریاست جمهوری قرار گرفته پرداخت و نوشت با این روند احتمال استیضاح او وجود دارد.
از نگاه واشنگتن پست فعالیت های نامناسب که شامل وعده های انتخاباتی غیرواقعی، امضای دستورات اجرایی اختلاف برانگیز و چالشی، توهین به قوه قضائیه و فعالیت های توئیتری ترامپ موجبات شگفتی و نگرانی های جدی را بوجود آورده است.