کد مطلب: 463162
نمره منفی باغ وحش‌های ایران
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۲۳
باغ وحش‌داری علمی است که در ایران به درستی اجرا نشده است و نتیجه آن ایجاد محیط‌های نامناسب برای نگهداری حیوانات است.
به گزارش تسنیم، باغ وحش‌داری علمی است که در ایران به درستی اجرا نشده است و نتیجه آن ایجاد محیط‌های نامناسب برای نگهداری حیوانات است. به اعتقاد کارشناسان، محیط‌هایی که در ایران به نام باغ وحش می‌شناسیم، حداقل استانداردهای لازم در زمینه نگهداری حیات وحش را ندارند و برای رسیدن به استانداردهای لازم نیز به نظر نمی‌رسد، تلاش خاصی انجام شود. نتیجه عدم رعایت استانداردها آن است که باغ‌وحش به جای آنکه محلی برای آموزش و حتی نگهداری از گونه‌های با ارزش باشد، به شکنجه‌گاهی تبدیل می‌شود که حتی به توسعه قاچاق حیات وحش هم دامن می‌زند. از نگاه کارشناسان، بخش اعظم باغ‌وحش‌های ایران، نمره قبولی دریافت نمی‌کنند اما سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در برابر شرایط نامناسب باغ وحش‌ها، اقدام خاصی انجام نمی‌دهد.
بر اساس آمارها حدود 70 مرکز نگهداری حیوانات، باغ پرندگان و باغ وحش در 31 استان کشور وجود دارند. یعنی به طور میانگین در هر استان بیش از دو مرکز مربوط به نگهداری جانوران زنده وجود دارند؛ اما آیا در تمام مناطق جهان چنین وضعیتی مرسوم است؟ آقای شاهین سپنتا، دامپزشک و عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات اصفهان، در این رابطه می‌گوید: معمولاً در دو تا سه شهر از کشورهای بزرگ دنیا باغ وحش وجود دارد. اینکه هر شهر و استانی در ایران یک یا دو باغ وحش ایجاد کند در هیچ جای دنیا مرسوم نیست. تمام شهرهای کوچک و بزرگ ایران باغ وحش دارند. حتی برخی از باغ وحش‌های کشور به دلیل آنچه عدم رعایت استانداردها اعلام شده است، مدتی تعطیل بوده‌اند اما سپنتا معتقد است که اساساً در ایران دانش فنی ایجاد باغ وحش را نداریم که بخواهیم بر اساس آن به رعایت استانداردها توجه کنیم.
وی بیان می‌کند: جانمایی بسیاری از باغ وحش‌های ایران درست انجام نشده است. نقشه‌ای که برای ایجاد بخشی از باغ وحش استفاده شده یا بدون در نظر گرفتن الگوهای متداول ترسیم شده یا اینکه با استانداردهای روز دنیا همخوانی ندارد. در واقع ایران دانش فنی و تکنولوژی ایجاد باغ وحش را در اختیار ندارد.
به اعتقاد این عضو انجمن حمایت از حیوانات اصفهان، اداره یک باغ وحش نیازمند کادری ورزیده است که روی تغذیه، بهداشت، اصلاح نژاد، رفتارشناسی حیوانات، بیولوژی حیات وحش و غیره تسلط کافی داشته باشند. در حالی که در ایران برای یک فرد آموزش ندیده حکم فعالیت در باغ وحش صادر می‌شود که این مسأله سبب ورود آسیب به حیوانات و مرگ آنها می‌شود. وی همچنین با اشاره به عدم استقرار دائم دامپزشک در باغ وحش‌ها، جیره‌نویسی ناقص برای حیات وحش را عاملی در راستای بحرانی شدن وضعیت باغ وحش‌های کشور معرفی می‌کند. اگرچه سپنتا معتقد است که استانداردهای لازم برای ایجاد باغ وحش‌ها در ایران رعایت نمی‌شود اما آقای علی تیموری، مدیر کل دفتر شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: استانداردهای لازم درباره باغ وحش‌ها روی سایت سازمان حفاظت محیط زیست قرار داده شده است. وی به این پرسش که چرا این استانداردها در باغ وحش‌های ایران به درستی اجرا نمی‌شوند، به بهانه اینکه خبرنگار ما را نمی‌شناسد و برای مصاحبه حتماً باید با روابط عمومی هماهنگ شود، پاسخ نمی‌دهد!
باغ وحش‌هایی که کارا نیستند
باغ وحش‌هایی که از نگاه دوستداران حیات وحش شکنجه‌گاه حیوانات است، کارکردهای دیگری در جهان دارد. سپنتا در این رابطه عنوان می‌کند: باغ وحش‌ها در دنیا بیشتر با هدف آموزش و انس مردم، دانش آموزان و دانشجویان با طبیعت و آموزش مباحث و مقوله‌های زیست شناختی و غیره در دنیا احداث می‌شوند.
وی اضافه می‌کند: حتی گونه‌های در معرض خطر دنیا در باغ وحش‌ها نگهداری می‌شوند و جمعیت سر ریز آنها به طبیعت رها می‌شود. زیر از نظر علمی چنین امکانی وجود دارد اما در نیم قرن اخیر هر باغ وحشی که در کشور ما ایجاد شده، در نهایت به ورشکستگی و از کار افتادگی منجر و به پروژه‌های شکست خورده تبدیل شده است.
این دامپزشک ادامه می‌دهد: در ایران به جای آنکه جمعیت مازاد باغ وحش به طبیعت منتقل شود و باغ وحش‌داری به طبیعت خدمت کند، کفه ترازو به سمتی رفته که گونه‌های حیوانات قاچاق شده، برای باغ وحش‌ها خریداری و در نهایت با بدترین شرایط از آنها نگهداری می‌شود. حیوانات در باغ وحش‌ها دچار مرگ زودرس می‌شوند و صاحبان این اماکن، ناگزیرند تعداد دیگری حیوان خریداری کنند.
وی یادآور می‌شود: در باغ وحشی که حیوانات بیمار و افسرده در آن وجود دارند، کارکردهای تفریحی و آموزشی باغ وحش هم از دست می‌رود زیرا مردم با صحنه‌هایی مواجه می‌شوند که روز خانواده را خراب می‌کند.
به اعتقاد این عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات اصفهان، هیچ یک از باغ‌وحش‌های ایران استاندارد نبوده و در بهترین شرایط فقط برای 10 تا 15 نفر شغل ایجاد می‌کنند. درآمدهای حاصل از فروش بلیت باغ وحش‌ها هم کفاف هزینه‌های سرسام‌آور آنها را نمی‌دهد.
استانداردهای متنوع برای باغ وحش‌ها
آقای اصغر محمدی فاضل، عضو هیأت علمی دانشکده محیط زیست، که تقریباً تمام باغ وحش‌های ایران را بازدید کرده نسبت به شاهین سپنتا نگاه مثبت‌تری به وضعیت استاندارد باغ وحش‌ها دارد. وی که زمانی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست هم بوده، معتقد است که باغ وحش تهران اندکی به استانداردهای بین‌المللی نزدیک است اما هنوز هم ایراداتی دارد که باید رفع شود.
محمدی فاضل می‌گوید: برخی استانداردهای پذیرفته شده برای باغ وحش‌ها جهانی نیست. اتحادیه باغ وحش‌های اروپا، اتحادیه باغ وحش‌های آسیا و اقیانوسیه، انجمن بوم‌شناسی استرالیا یا انجمن حیات وحش آمریکا بعضاً استانداردهای متنوعی را برای استقرار باغ وحش‌ها معرفی می‌کنند اما باید به این نکته دقت داشت که باغ وحش تقاطع بین موجودات زنده، محل استقرار و تأسیس باغ وحش و مردمی است که قرار است از آنجا استفاده کنند. ضمناً یک ضلع مهم علمی، فنی و تخصصی محیط‌زیستی نیز در باغ وحش‌ها وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: در موضوع تأسیس باغ وحش‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست باید تمام مؤلفه‌ها را مورد توجه قرار دهد. بهترین استانداردی که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، استانداردهایی‌اند که به صورت بومی شده و تخصصی‌اند. محمدی فاضل تأکید می‌کند: باغ وحش یکی از حلقه‌های زنجیره حفاظت است. باغ وحش را نمی‌توان از حلقه حفاظت حذف کنیم. باید بپذیریم که در چند ده و چند صد ساله گذشته، باغ وحش‌ها در فرایندهای حفاظت علمی، تخصصی و مطالعاتی برای خودشان نقش‌هایی را ایفا کرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: گاهی در ایران الگوهای ایجاد باغ وحش از یک منطقه سردسیر گرفته شده و این الگو در وسط یکی از شهرهای کوچک ایران که از نظر اقلیم، فرهنگ و غیره هیچ شباهتی به مبدأ الگوبرداری ندارند، استفاده می‌شود. در حالی که باید در موضوع ایجاد باغ وحش، با یک استاندارد مطلوب و منطقی وارد عمل شویم. این استاد دانشگاه نیز مشابه سپنتا به تعداد زیاد باغ وحش‌های ایران انتقاد کرده و می‌گوید: من یک نقد شخصی هم به باغ وحش دارم و همیشه به این نکته توجه داشته‌ام. هیچ لزومی ندارد که در تمام شهرها و استان‌های ما یک باغ‌وحش وجود داشته باشد تا مردم با فاصله پنج تا 10 دقیقه‌ای به باغ وحش برسند. ما می‌توانیم در مناطق خاصی در کشور باغ وحش‌های استاندارد خاص داشته باشیم که توجیه فنی، زیست‌محیطی و اقتصادی داشته باشند زیرا باغ وحش باید مدل اقتصادی داشته باشد و خود را اداره کند.
به گزارش تسنیم، باغ وحش‌داری علمی است که در ایران به درستی اجرا نشده است و نتیجه آن ایجاد محیط‌های نامناسب برای نگهداری حیوانات است. به اعتقاد کارشناسان، محیط‌هایی که در ایران به نام باغ وحش می‌شناسیم، حداقل استانداردهای لازم در زمینه نگهداری حیات وحش را ندارند و برای رسیدن به استانداردهای لازم نیز به نظر نمی‌رسد، تلاش خاصی انجام شود. نتیجه عدم رعایت استانداردها آن است که باغ‌وحش به جای آنکه محلی برای آموزش و حتی نگهداری از گونه‌های با ارزش باشد، به شکنجه‌گاهی تبدیل می‌شود که حتی به توسعه قاچاق حیات وحش هم دامن می‌زند. از نگاه کارشناسان، بخش اعظم باغ‌وحش‌های ایران، نمره قبولی دریافت نمی‌کنند اما سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در برابر شرایط نامناسب باغ وحش‌ها، اقدام خاصی انجام نمی‌دهد.
بر اساس آمارها حدود 70 مرکز نگهداری حیوانات، باغ پرندگان و باغ وحش در 31 استان کشور وجود دارند. یعنی به طور میانگین در هر استان بیش از دو مرکز مربوط به نگهداری جانوران زنده وجود دارند؛ اما آیا در تمام مناطق جهان چنین وضعیتی مرسوم است؟ آقای شاهین سپنتا، دامپزشک و عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات اصفهان، در این رابطه می‌گوید: معمولاً در دو تا سه شهر از کشورهای بزرگ دنیا باغ وحش وجود دارد. اینکه هر شهر و استانی در ایران یک یا دو باغ وحش ایجاد کند در هیچ جای دنیا مرسوم نیست. تمام شهرهای کوچک و بزرگ ایران باغ وحش دارند. حتی برخی از باغ وحش‌های کشور به دلیل آنچه عدم رعایت استانداردها اعلام شده است، مدتی تعطیل بوده‌اند اما سپنتا معتقد است که اساساً در ایران دانش فنی ایجاد باغ وحش را نداریم که بخواهیم بر اساس آن به رعایت استانداردها توجه کنیم.
وی بیان می‌کند: جانمایی بسیاری از باغ وحش‌های ایران درست انجام نشده است. نقشه‌ای که برای ایجاد بخشی از باغ وحش استفاده شده یا بدون در نظر گرفتن الگوهای متداول ترسیم شده یا اینکه با استانداردهای روز دنیا همخوانی ندارد. در واقع ایران دانش فنی و تکنولوژی ایجاد باغ وحش را در اختیار ندارد.
به اعتقاد این عضو انجمن حمایت از حیوانات اصفهان، اداره یک باغ وحش نیازمند کادری ورزیده است که روی تغذیه، بهداشت، اصلاح نژاد، رفتارشناسی حیوانات، بیولوژی حیات وحش و غیره تسلط کافی داشته باشند. در حالی که در ایران برای یک فرد آموزش ندیده حکم فعالیت در باغ وحش صادر می‌شود که این مسأله سبب ورود آسیب به حیوانات و مرگ آنها می‌شود. وی همچنین با اشاره به عدم استقرار دائم دامپزشک در باغ وحش‌ها، جیره‌نویسی ناقص برای حیات وحش را عاملی در راستای بحرانی شدن وضعیت باغ وحش‌های کشور معرفی می‌کند. اگرچه سپنتا معتقد است که استانداردهای لازم برای ایجاد باغ وحش‌ها در ایران رعایت نمی‌شود اما آقای علی تیموری، مدیر کل دفتر شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: استانداردهای لازم درباره باغ وحش‌ها روی سایت سازمان حفاظت محیط زیست قرار داده شده است. وی به این پرسش که چرا این استانداردها در باغ وحش‌های ایران به درستی اجرا نمی‌شوند، به بهانه اینکه خبرنگار ما را نمی‌شناسد و برای مصاحبه حتماً باید با روابط عمومی هماهنگ شود، پاسخ نمی‌دهد!
باغ وحش‌هایی که کارا نیستند
باغ وحش‌هایی که از نگاه دوستداران حیات وحش شکنجه‌گاه حیوانات است، کارکردهای دیگری در جهان دارد. سپنتا در این رابطه عنوان می‌کند: باغ وحش‌ها در دنیا بیشتر با هدف آموزش و انس مردم، دانش آموزان و دانشجویان با طبیعت و آموزش مباحث و مقوله‌های زیست شناختی و غیره در دنیا احداث می‌شوند.
وی اضافه می‌کند: حتی گونه‌های در معرض خطر دنیا در باغ وحش‌ها نگهداری می‌شوند و جمعیت سر ریز آنها به طبیعت رها می‌شود. زیر از نظر علمی چنین امکانی وجود دارد اما در نیم قرن اخیر هر باغ وحشی که در کشور ما ایجاد شده، در نهایت به ورشکستگی و از کار افتادگی منجر و به پروژه‌های شکست خورده تبدیل شده است.
این دامپزشک ادامه می‌دهد: در ایران به جای آنکه جمعیت مازاد باغ وحش به طبیعت منتقل شود و باغ وحش‌داری به طبیعت خدمت کند، کفه ترازو به سمتی رفته که گونه‌های حیوانات قاچاق شده، برای باغ وحش‌ها خریداری و در نهایت با بدترین شرایط از آنها نگهداری می‌شود. حیوانات در باغ وحش‌ها دچار مرگ زودرس می‌شوند و صاحبان این اماکن، ناگزیرند تعداد دیگری حیوان خریداری کنند.
وی یادآور می‌شود: در باغ وحشی که حیوانات بیمار و افسرده در آن وجود دارند، کارکردهای تفریحی و آموزشی باغ وحش هم از دست می‌رود زیرا مردم با صحنه‌هایی مواجه می‌شوند که روز خانواده را خراب می‌کند.
به اعتقاد این عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات اصفهان، هیچ یک از باغ‌وحش‌های ایران استاندارد نبوده و در بهترین شرایط فقط برای 10 تا 15 نفر شغل ایجاد می‌کنند. درآمدهای حاصل از فروش بلیت باغ وحش‌ها هم کفاف هزینه‌های سرسام‌آور آنها را نمی‌دهد.
استانداردهای متنوع برای باغ وحش‌ها
آقای اصغر محمدی فاضل، عضو هیأت علمی دانشکده محیط زیست، که تقریباً تمام باغ وحش‌های ایران را بازدید کرده نسبت به شاهین سپنتا نگاه مثبت‌تری به وضعیت استاندارد باغ وحش‌ها دارد. وی که زمانی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست هم بوده، معتقد است که باغ وحش تهران اندکی به استانداردهای بین‌المللی نزدیک است اما هنوز هم ایراداتی دارد که باید رفع شود.
محمدی فاضل می‌گوید: برخی استانداردهای پذیرفته شده برای باغ وحش‌ها جهانی نیست. اتحادیه باغ وحش‌های اروپا، اتحادیه باغ وحش‌های آسیا و اقیانوسیه، انجمن بوم‌شناسی استرالیا یا انجمن حیات وحش آمریکا بعضاً استانداردهای متنوعی را برای استقرار باغ وحش‌ها معرفی می‌کنند اما باید به این نکته دقت داشت که باغ وحش تقاطع بین موجودات زنده، محل استقرار و تأسیس باغ وحش و مردمی است که قرار است از آنجا استفاده کنند. ضمناً یک ضلع مهم علمی، فنی و تخصصی محیط‌زیستی نیز در باغ وحش‌ها وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: در موضوع تأسیس باغ وحش‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست باید تمام مؤلفه‌ها را مورد توجه قرار دهد. بهترین استانداردی که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، استانداردهایی‌اند که به صورت بومی شده و تخصصی‌اند. محمدی فاضل تأکید می‌کند: باغ وحش یکی از حلقه‌های زنجیره حفاظت است. باغ وحش را نمی‌توان از حلقه حفاظت حذف کنیم. باید بپذیریم که در چند ده و چند صد ساله گذشته، باغ وحش‌ها در فرایندهای حفاظت علمی، تخصصی و مطالعاتی برای خودشان نقش‌هایی را ایفا کرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: گاهی در ایران الگوهای ایجاد باغ وحش از یک منطقه سردسیر گرفته شده و این الگو در وسط یکی از شهرهای کوچک ایران که از نظر اقلیم، فرهنگ و غیره هیچ شباهتی به مبدأ الگوبرداری ندارند، استفاده می‌شود. در حالی که باید در موضوع ایجاد باغ وحش، با یک استاندارد مطلوب و منطقی وارد عمل شویم. این استاد دانشگاه نیز مشابه سپنتا به تعداد زیاد باغ وحش‌های ایران انتقاد کرده و می‌گوید: من یک نقد شخصی هم به باغ وحش دارم و همیشه به این نکته توجه داشته‌ام. هیچ لزومی ندارد که در تمام شهرها و استان‌های ما یک باغ‌وحش وجود داشته باشد تا مردم با فاصله پنج تا 10 دقیقه‌ای به باغ وحش برسند. ما می‌توانیم در مناطق خاصی در کشور باغ وحش‌های استاندارد خاص داشته باشیم که توجیه فنی، زیست‌محیطی و اقتصادی داشته باشند زیرا باغ وحش باید مدل اقتصادی داشته باشد و خود را اداره کند.
کلمات کلیدی : حیات وحش + باغ وحش‌های ایران
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
