داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

۱

آمار رسمی - آمار سیاسی

بخش تعاملی الف - سعیدرضا قدرت

آمارهای رسمی، اطلاعات عددی است که توسط دستگاههای اجرایی به منظور استفاده در امور مدیریتی، سیاستگذاری، برنامه­ریزی، پژوهشی و اطلاع رسانی در مورد وضعیت عمومی کشور تولید و منتشر می ­شود. معمولاً سازمان ­های آماری هر کشور، متولی آمارهای رسمی در کشورها می باشند، در ایران متولی این امر، مرکز آمار ایران است. طبق وظایف مراکز آماری، آمارهای متنوع اقتصادی، اجتماعی و ...با انجام سرشماری­ها، طرح­های آمارگیری و آمارهای ثبتی تولید و منتشر می­شود؛ که از آن جمله جمعیت کشور بهمراه مشخصه­های دموگرافیکی آن، نرخ تورم، نرخ بیکاری و هزاران قلم آماری که شاید نام برخی به گوش عامه مردم هم نرسیده باشد.

آمار های رسمی باید پایه و اساس برنامه ریزی­ها قرار گیرد. ولی مسئله اساسی این است که همزمان با ارائه آمارهای کلیدی و معروفی مانند تورم، و نرخ بیکاری و...، برخی رسانه­ها و جریان­های سیاسی بجای استفاده درست از حقایقی که آمارها در خود ملحوظ دارند، مستمسکی جهت تثبیت یک گروه و سازمان و یا سیاه نمایی رقبا وحتی جدال بین مراکز ارائه دهنده یک قلم آماری می ­شود. آنچه در این میان مورد فراموشی قرار می­گیرد، بی اعتمادی به آمارهای رسمی توسط احاد مخاطبان است که حتی به برخی مقامات نیز سرایت می‌نماید. مسلماً نقد کارشناسانه جایگاه و اعتبار خود را داشته و دارد ولی تشکیک در اطلاعات و آمارهای تولیدی در رسانه­های غیر تخصصی با مخاطب عام برای کارشناسان آمارهای رسمی جای سئوال دارد.

اخیراً تشکیک در آمار و اطلاعات، تیترهای پرمخاطبی را به خود اختصاص داده­اند که مقبولیت به ظاهر خوشایندی برای برخی ایجاد می نماید، ولی فراتر از این قضیه، توجه به بی اعتمادی عمومی ایجاد شده فارغ از زمان حال و احزاب و گروه­های مسلط است که در بستر گذر زمان نوبت حزب،گروه یا سازمان رقیب می­رسد.

برای ارزیابی آمارهای رسمی، ابزارهای مختلفی وجود دارد، همچنین بکارگیری فناوری­های نوین بر کیفیت داده­های آماری افزوده است. کارشناسان آمارهای رسمی روش­های متنوعی برای راستی آزمایی و یا کیفیت آمارهای منتشره را مورد استفاده قرار می­دهند که در این بحث فرصت پرداختن به آن وجود ندارد ولی برای پی بردن به برخی زوایای آن پیشنهاد می­شود، سری ­های زمانی داده ­های کلیدی مانند نرخ تورم و نرخ بیکاری مورد مطالعه قرار گیرد که تغییرات ساختار سیاسی و چیدمان احزاب و ... هیچ اثری در سری ­های زمانی ندارد. نکته دیگر تعاریف و مفاهیم آماری و اقلام مختلف آمارهای منتشره است که از حوصله این بحث خارج است؛ فقط به ذکر یک مثال اکتفا می­شود که تغیییرات نرخ بیکاری در کنار اقلامی مانند نرخ مشارکت، تغییرات نرخ مشارکت زنان و دلایل عمده لحاظ شدن افراد در جمعیت غیر فعال مطالعه شده و همچنین با توجه به تفکیک گرو­ه­های سنی هر قلم می‌باشد. لازم به ذکر است اطلاعات تفصیلی طرح آمارگیری نیروی کار، نشریه­ای بالغ بر ۴۰۰ صفحه می‌باشد.درصورتیکه معمولاً بجز نرخ بیکاری و احتمالاً تفکیک استانی، سنی و جنسی آن، سایر اطلاعات نادیده انگاشته می­شود. اطلاعات ذیقیمتی که بالقوه می­تواند پایه تحقیقات متنوعی قرار گیرد.

مُثله کردن اطلاعات ذیقیمت آماری به­منظور توجیه غیر منطقی عملکردها و یا بر عکس زیر سئوال بردن عملکرد گروه یا سازمان مقابل، بدون اعتنا به پشتوانه علمی و تجربی مراکز آماری در هیچ کشوری مقبول نمی­باشد. پیشنهاد می­شود بجای تشکیک آماری، مهارت استفاده از ابزار گرانسنگ آمار و اطلاعات را همگانی نماییم.