تاملی در مورد آمارهای مختلف درباره صادرات نفت

صمد بهرامی، 1 بهمن 93

1 بهمن 1393 ساعت 9:34


در حالی که معاون وزیر نفت پیشتر گفته بود در ابتدای دولت یازدهم حجم صادرات نفت ایران ۷۰۰ هزار بشکه بود و با روی کار آمدن دولت یازدهم دو برابر شد؛ اما او اینک تایید می کند که گزارش بانک مرکزی مبنی بر کاهش صادرات نفت کشور پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، درست است.

آقای منصور معظمی معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت دولت یازدهم اوایل امسال درباره وضعیت صادرات نفت کشور گفته بود: زمانی که دولت یازدهم سر کار آمد صادرات نفت ما ۷۰۰ هزار بشکه در روز بود در حالی که در این مدت دو برابر شده و اکنون به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است که این رقم متشکل از نفت خام و میعانات گازی است.

این اظهارنظر معاون آقای زنگنه در حالی است که گزارش بانک مرکزی که به تازگی منتشر شده وضعیت صادرات نفت کشور را در مقطع زمانی مورد اشاره طور دیگری نشان می دهد. بر اساس گزارش بانک مرکزی، صادرات نفت و فرآورده های نفتی کشور در سه ماهه اول سال گذشته یک میلیون و ۸۰۸ هزار بشکه در روز و در سه ماهه دوم یعنی هم زمان با روی کار آمدن دولت یازدهم یک میلیون و ۸۰۴ هزار بشکه در روز بوده است. طبق این گزارش و بر خلاف اظهارات معاون وزیر نفت، اتفاقا صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی کشور از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ یعنی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم با نزول مواجه شده است.

بر اساس گزارش نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی، حجم صادرات نفت خام و خالص صادرات فرآورده‌های نفتی کشور در زمستان سال گذشته به یک میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه در روز رسید که حدود ۱۱۵ هزار بشکه کمتر از متوسط سال ۱۳۹۱ و ۲۳۴ هزار بشکه کمتر از رقم انتهای دولت دهم بوده است.

گفتنی است آنچه که در مباحث رسمی و محاسبات بودجه ای به عنوان صادرات نفت کشورمان مطرح می شود شامل صادرات نفت خام و میعانات گازی است. صادرات میعانات گازی کشور حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز و مابقی ارقام اعلامی صادرات نفت خام است.
آمار بانک مرکزی همچنین نشان می‌دهد در نیمه دوم سال گذشته تولید نفت کشورمان نیز کاهش بیش از ۴۰۰ هزار بشکه‌ای نسبت به نیمه اول همان سال داشته و از حدود ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در نیمه اول ۱۳۹۳ به کمتر از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در نیمه دوم سال رسیده است.

پس از انتشار گزارش بانک مرکزی، معظمی معاون وزیر نفت بدون توجه به اظهارات چند ماه پیش خود، کاهش صادرات نفت کشور در سال گذشته را پذیرفته و آن را به تشدید تحریم ها ربط داده است. وی با اشاره به تشدید تحریم‌های بین‌المللی بر علیه کشور، تاکید کرد که به همین دلیل، تولید درسال گذشته تقلیل یافته، بنابراین نمی‌توان به دلیل تحریم ها صادرات نفت خام را هم افزایش داد.

آقای منصور معظمی، احتمال داده که آمار بانک مرکزی دایر بر افت صادرات نفت خام کشور در سال گذشته واقعی باشد، اما علت آن را ناشی از تشدید و اعمال تحریم های بیشتر بین المللی بر علیه کشورمان ارزیابی کرد.

محک وعده های وزیر نفت
در این میان، نکته‌ای که بیش از پیش اهمیت دارد، این است که در حالی تولید و صادرات نفت در سال گذشته کاهش یافته است که بنا به وعده‌های شیخ‌الوزرای دولت یازدهم در هنگام گرفتن رأی اعتماد از مجلس، این ظرفیت باید به بیش از ۴ میلیون بشکه در روز افزایش می‌یافت.

در برنامه پیشنهادی بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت، احیای ظرفیت تولید نفت‌خام کشور به میزان سال ۱۳۸۴ دیده می‌شد. در سال ۱۳۸۴ بنا به آمارهای رسمی، به طور متوسط روزانه ۴ میلیون و ۱۰۶ هزار بشکه نفت تولید می‌شد؛ میزان صادرات نفت نیز روزانه ۲ میلیون و ۶۹۱ هزار بشکه در روز بود. البته گفتن این نکته هم خالی از لطف نیست که زنگنه در میان وعده‌های خود در طول یک‌سال و نیم اخیر، افزایش ۵.۷ میلیون بشکه‌ای نفت و میعانات را قابل تحقق دانسته است.

عاملی که در حال حاضر مقامات وزارت نفت دخیل در کاهش تولید و صادرات نفت در مدت اخیر می‌دانند، تشدید تحریم‌های بین‌المللی برعلیه کشور است. به گفته منصور معظمی، معاون وزیر نفت، «علت افت صادرات نفت‌خام در سال گذشته، تشدید و اعمال تحریم‌های بیشتر بین‌المللی برعلیه کشورمان بوده است.»

در حالی تحریم‌های بین‌المللی روی بزرگ‌ترین صنعت کشور اثر منفی گذاشته است که در طول یک سال و نیم اخیر، ژنرال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در رفت‌وآمد میان ایران و ژنو بود تا مذاکرات در حل کاهش تحریم‌ها باشد. حتی توافق ژنو هم صورت گرفت تا تحریم‌ها برداشته شود. اما به نظر می‌رسد مشکل بخش تولید نفت کشور و به دنبال آن صادرات، ورای تحریم‌ها بوده است.

به عبارتی، عدم توسعه‌یافتگی صنایع نفتی کشور این روزها منجر به این شده که روز به روز شاهد کاهش سطح تولید نفت باشیم و اگر چاره‌ای در این زمینه اندیشیده نشود، این روند منفی همچنان ادامه خواهد داشت؛ اگرچه به نظر می‌رسد کاهش درآمدها با افت قیمت نفت به کمتر از ۴۵ دلار، تغییر و اصلاح صنایع نفتی را سخت کند.

با این همه، مهمتر از کاهش تولید و صادرات نفت کشور، فقدان صداقت در اظهارات مقاماتی همچون آقای معظمی معاون زنگنه است که روزی از ۲ برابر شدن صادرات نفت کشور در دولت یازدهم سخن می گویند اما وقتی با آمارهای رسمی مبنی بر کاهش صادرات نفت مواجه می شوند، با فراموشی اظهارات قبلی خود، آمار بانک مرکزی را تایید می کنند.


کد مطلب: 257072

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdca00nuu49nmw1.k5k4.html?257072

الف
  http://alef.ir