ضرورت توجه به آرمان فراموش شده دولت رفاه
بخش اجتماعی الف، 11 خرداد 94
11 خرداد 1394 ساعت 13:50
دولت رفاه (Welfare state) دولتی است که در آن تامین و بهبود رفاه عمومی وظیفه قانونی نهادهای قدرت است. در این نظام اقتصادی دولت به همه کسانی که به هر دلیل نتوانند هزینه‌های خود را تامین کنند یاری‌رسانی می‌کند. این کار از طریق پرداخت مستمری (حداقل درآمد) و یا کمک‌های نقدی دیگر انجام می‌شود.
این تعریف احتمالا یادآور کشورهای اسکاندیناوی می باشد، در حالی که جالب است بدانید در قانون اساسی کشورمان به صراحت به دولت رفاه تاکید شده است:
۱- تامین نیازهای اساسی: بند یک اصل۴۳ قانون اساسی، اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را براساس ضوابطی استوار می‌سازد که یکی از آنها تامین نیازهای اساسی مردم مانند مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده برای همه‌است. از اصول اولیه و مبانی دولت رفاه این است که حداقل امکانات رفاهی برای شهروندان فراهم گردد و نیازهای اساسی آنها تامین شود تا بتوانند با همین حداقلها گذران زندگی بکنند، بند یک اصل ۴۳ قانون اساسی به خوبی به این موضوع اشاره داشته و اصل سی و یکم نیز بر همین نکته تکیه دارد.
۲-آموزش و پرورش رایگان: بند دوم اصل سوم قانون اساسی، آموزش و پرورش رایگان در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی را از اهداف دولت جمهوری اسلامی ایران میداند. همچنین در اصل سی ام قانون اساسی تاکید شده‌است که دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان برای همه ملت تاپایان دوره متوسطه فراهم آورد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
۳- اصل بیست و نهم قانون اساسی مقرر می‌دارد: «برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی است همگانی، دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تامین کند.
بندهایی که می توانست در صورت اجرایی شدن، کشورمان را مبدل به یک الگوی بی بدیل دولت رفاه در دنیا نماید. موضوعی که هم ریشه در دین دارد و هم از اهداف اساسی انقلاب بود.
امام علی (ع): امروز در شهر کوفه همه در رفاه زندگی می کنند؛ پایین ترین افراد نان گندم می خورند، خانه دارند و آب آشامیدنی سالم می نوشند. فضائل الصحابه جناب احمدحنبل به نقل از بحار، ۳۲۷/۴۰
ولی متاسفانه به دلیل جنگ و پس از آن، بی توجهی دولت ها و مهمتر از آن بی توجهی مردم و جریان های سیاسی، این اصول مهم به دست فراموشی سپرده شد.
شاید تنها بتوان از بحث آموزش رایگان تا دوره متوسطه به عنوان تنها بند اجرایی شده یاد کرد. با این وجود وزارت بهداشت دولت یازدهم با طرح بیمه درمانی همگانی، عدالت دوستان را به زنده کردن اساسی ترین اهداف انقلاب امیدوار نمود. حالا که بحث اصلاح پرداخت یارانه نقدی داغ می باشد، شاید فشار جریان های سیاسی اجتماعی بتواند دولت را مجاب به حرکت به سمت اجرایی نمودن این بندهای مهم قانون اساسی نماید. اگر می توان منابع لازم برای اختصاص یارانه نقدی به ۷۵ میلیون ایرانی را پیدا کرد، بی شک می توان همین منابع را به حمایت از پنج تا ده میلیون ایرانی مستضعف، از کار افتاده یا بیکار به صورت سیستماتیک اختصاص داد.
... و به له شدگان فراموش شده قدرت میدهم، تا حقوق آنان را بگیرم و به دستشان برسانم (نه در خزانه دولت بریزم). نهج البلاغه خطبه ۳۷، ترجمه محمدرضا حکیمی، کتاب منهای فقر
با پیاده سازی یک سیستم رفاهی قوی و بهبود مستمر آن، میتوان از موازی کاری ارگان های مختلف که بعضا از رسالت خود هم دور افتاده اند جلوگیری نمود. اما این مهم به خودی خود تحقق نمیابد، بلکه این مسئله بایستی به یک مطالبه عمومی در بین اقشار مختلف مردم، جریان های سیاسی، دانشگاهیان و علما مبدل گردد.
خداوند، وظیفه قطعی عالمان قرار داده است که در برابر سیری و پرخوری ظالم و گرسنگی خوردن مظلوم آرام و قرار نداشته باشند. نهج البلاغه . ۵۲، فیض الاسلام، چاپ اخیر
الف در بخش دوم این مطلب به ابعاد اقتصادی، اجتماعی و دینی ضرورت ایجاد دولت رفاه خواهد پرداخت.
کد مطلب: 273967
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcb0fb5zrhbz9p.uiur.html?273967
الف
http://alef.ir
