پاسخ کمالوندی به سوالات کاربران الف؛ از فروش آب سنگین به آمریکا تا هزینه ساخت نیروگاه بوشهر، کار سازمان پس از برجام، علت عدم جذب نیرو و...
بخش سیاسی الف، 6 تیر 95
6 تير 1395 ساعت 9:14
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی به سئوالات کاربران الف پاسخ داد.
الف از هفته گذشته از آقای بهروز کمالوندی دعوت کرده بود که به سئوالات بینندگان در درباره ابعاد مختلف برنامه هسته‌ای و مسائل مربوط به سازمان انرژی اتمی پاسخ بدهد. تنها پس از چندین ساعت از این اعلام تعداد سوالات زیادی به الف ارسال شد که پس از بازبینی سوالات از حیث تکراری نبودن و مرتبط بودن با حوزه فعالیت وی، خبرنگار الف با حضور در سازمان انرژی اتمی از آقای بهروز کمالوندی جویای پاسخ های کاربران شد.
آقای کمالوندی طبق روال همیشه با سعه صدر به تمام سئوالات خبرنگار الف پاسخ داد که جا دارد از ایشان تشکر به عمل بیاوریم.
آنچه در ادامه می آید، سوالات بینندگان الف، از معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی شد که بهروز کمالوندی به آنان پاسخ داده است.
*********************************
الف: در مورد برنامه‌های سازمان انرژی اتمی بعد از برجام بفرمایید و اینکه قرار است در آینده چه برنامه‌هایی انجام شود؟
کمالوندی: ممکن است سازمان انرژی اتمی در بخشی از برنامه‌های خود متاثر از برجام که محدودیت هایی را ایجاد کرده است باشد ، اما تاثیر این محدودیت‌ها کم است، به طور مثال غنی‌سازی ما انجام میشود اما با محدودیت‌هایی در اندازه، سطح و زمان که قرار است تمامی این موارد بعد از حدود ۱۵ سال برداشته شود اما مهم ترین موضوع اصلی دعوا، به رسميت شناخته شدن حق غني‌سازی بود كه حاصل شده است. در فرآیند برجام مشکل خاصی وجود ندارد در مواردی طرف مقابل سعی دارد آنچه را كه نتوانست در مذاكره بدست آورد به نحو ديگري حاصل نمايد اما با توجه به مواضعی که داشته ایم بویژه با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری غربی‌ها مجبور هستند تا برجام را بپذیرند و خودشان را با واقعیت تطبیق بدهند.
ما با برجام محدودیت‌های داوطلبانه و در عين حال دستاوردهای بزرگ داشتیم، از سویی به رسمیت شناختن غنی‌سازی و لغو قطعنامه های مختلف شوراي امنيت که موجب تحریم‌های ظالمانه علیه ایران شده بود و همچنین فضا برای همکاری‌های بین‌المللی باز شده و دعوت‌ها و سفرهای مختلفی صورت گرفته است که در این سفرها همکاری‌های هسته‌ای در دستور کار قرار دارد.
یکی از موضوعات مهم دیگر بحث تولید سوخت است. تولید سوخت راکتور تحقیقاتی و نیروگاهی ما در قالب مازاد بر ۳۰۰ کیلو با توجه به اینکه ما این امکان را داریم که سوخت تولید و تایید شده مازاد بر ۳۰۰ کیلو توليد شده در کشور خودمان داشته باشیم از جمله مهمترین دستاوردهای برجام است. پیش از برجام یادداشت‌های تفاهمی با روسها داشتیم که در سفر اخیر به روسیه نیز این موضوع را پیگیری کردیم و در واقع اگر هدف از غنی‌سازی، تولید سوخت باشد به نظر می‌رسد که برجام فضای خوبی را برای ما ایجاد کرده است. بنابراین برجام نه تنها محدودیت ایجاد نکرده بلکه فضای مناسبی برای همکاری ایجاد کرده است، شاید محدودیت زمانی وجود داشته باشد اما بازهم از نظر زمانی عقب نیستیم چرا که توليد سوخت نیروگاهی و راکتور تحقیقاتی يك فرآيند چند مرحله‌اي است و تنها آزمایشات پس از پرتودهي آن ممکن است چندین سال طول بکشد.
در زمینه افزایش ظرفيت نیروگاهی با توجه به نیاز برق کشور، الزام به تولید بدون آلایندگی وجود دارد که قرارداد با روسیه در این خصوص امضاء شده است که اجرای کامل آن چندسال طول می‌کشد اما نکته اصلی که وجود دارد این است که ما باید به نیروگاههای بیشتری نیز فکر کنیم. در واقع افزایش نیروگاههای هسته ای برای تولید برق، برنامه اصلی سازمان انرژی اتمی است.
موضوع بعدی کاربردهای غیر نیروگاهی است که در سه حوزه اصلی پزشکی، صنعتی و کشاورزی اهمیت دارد که قرار است اين گونه فعاليت‌ها افزایش پیدا کند. لذا برجام در این مورد هم محدودیتی ایجاد نکرده است و تنها مانع افزایش سطح و میزان غنی‌سازی شده که در حال حاضر نیز تا زمانیکه نیروگاههای ما افزایش پیدا نکند نیاز فوری ما در کشور نیست.
الف: ارزیابی شما از فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولین چیست و رهبر انقلاب در این دیدار چند نکته را خطاب به آقای صالحی مطرح کردند، که شما این را چگونه تحلیل می‌کنید؟
کمالوندی: رهبر انقلاب اخیرا اعلام کردند که ما توانایی رسیدن به ۱۰۰۰۰۰ هزار سو در طول يك سال و نيم را داریم دلیل آن نیز این است که ما بعد از ماشینهای IR۱ ماشین‌هایی داریم که توانایی آن ها بیش از IR۱ است، در سال آینده دیگر از این ماشینهای قدیم استفاده نمی شود، غربی ها فکر می کردند در حال تغییر صحنه بازی هستند اما اینطور نیست، چرا که آنها هستند که در حال حاضر نیاز دارند به این توافق احترام بگذارند. اگر آنها بخواهند این توافق را نقض کنند طبق فرمایش مقام معظم رهبری اگر آنها برجام را پاره کنند ما آن را آتش میزنیم.
حضرت آيت الله خامنه‌ای رهبر معظم خطاب به دكتر صالحي فرمودند: «توقعات طرف مقابل را در زمينه الياف كربن داراي كاربرد در سانتريفيوژها و اندازه‌گيري ۳۰۰ كيلو مواد هسته‌اي مطلقاً قبول نكنيد و زير بار آنها نرويد.» رعايت اين ملاحظات مقام معظم رهبري در گذشته نيز در خلال مذاكرات با ۱+۵ و پس از آن، همواره مورد توجه دكتر صالحي و اين سازمان بوده است و در آينده نيز مد نظر خواهد بود . رهنمودهای مقام معظم رهبری همواره نصب العین اين سازمان و مسئولين آن بوده و خواهد بود.
الف: علت ادغام برخی شرکت ها و پژوهشکده ها در سازمان انرژی اتمی چیست؟ اگر فعالیت سازمان به گفته رییس محترم سازمان کاهش پیدا نکرده است این قضیه چه مفهومی پیدا می‌کند و اینکه برخی صاحبنظران اعتقاد دارند که برجام موجب تعدیل تعدادی از کارمندان شده است، شما این ادعاها را تایید می کنید؟
کمالوندی: ادغام‌هایی صورت گفته است که البته باعث افزایش کارایی شرکتهای وابسته به سازمان شده است، ما در گذشته شرکت‌هایی داشتیم که کار طراحی، مهندسی و اجرایی را با هم انجام میدانند، آنها پروژه های محوله را از ابتدا تا انتها خود انجام می دادند ، قرار است این شرکت ها را تخصصی کرده و كارها بر اساس تخصص در آنها تمركز یابد، قرار نیست کسی بیرون برود بلکه این اقدام در جهت این است که توانایی‌ها بالا برود. در دولتهای قبلی در مواردي حتي در طول یکسال حدود ۱۲۰۰ نفر به کارشان خاتمه داده‌اند، اين طبیعت کار سازمان است، سازمان کارهایش فصلی و پروژهای است و اگر اینطور نباشد باید ایراد گرفت چرا که پروژه ها فصلی است و امکان دارد از افرادی استفاده شود که در پروژه های بعدی آن افراد به کار نیایند لذا هیچ کس از سازمان انرژی اتمی اخراج نشده است، اگر واقعا چنین موضوعی رخ داده است، نام این افراد متخصص را به ما اعلام نمائید تا بررسی کرده و پاسخ دهیم. متاسفانه پرداختن به این موضوع از ابتدای کاردولت کلید خورد، که دانشمندان هسته‌ای را اخراج کردند.
ما اعلام می‌کنیم که نیروی متخصص سازمان همواره حفظ میشود و خواهد شد و تنها با اتمام پروژه ها امکان دارد نیروهای متخصص جا به جا شوند، نیروهای ثابت سازمان حدود کمتر از هفتصد نفر هستند در حالیکه نیروهای غیر ثابت حدود ۱۳۰۰۰ هزار نفر هستند که معمولا اینها جا به جا میشوند. ناگفته نماند که چند سال پیش ۴ نفر از متخصصین جابجا شدند که اتفاقا به دفتر بنده هم آمدند که البته نیروی رسمی هم نبودند، خوب این جابجایی‌ها بنابر تصمیم مدیریتی و به منظور بهبود کار اتخاذ شده بود و ما اعلام کردیم که ما با آنها همکاری می‌کنیم اما متاسفانه تحريكاتي از بيرون بود و خودشان سازمان را ترک کردند. بنابراین برجام ربطی به این قضیه ندارد و همانطور که گفتم کارمندی از سازمان انرژی اتمی اخراج نشده است، ما حتی در حوزه غنی سازی در نطنز و فردو کسی را بیرون نکردیم و همه به کار خود ادامه می‌دهند.
الف: آیا مراکزی که قبلا به کار مشغول بودند و هم اکنون بعد از توافق حاصل شده، نوع کار آن ها تغییر کرده است یا بر اثر توافق به عمل آمده این مراکز تعطیل شده اند؟
کمالوندی: در حال حاضر هیچ مرکزی تعطیل نشده است، فردو غنی‌سازی نمی‌کند اما بخش مهمی از ماشین‌ها و نیز زیرساختهای آن بر سر جای خود باقی هستند، البته یک سری از ماشین‌ها را جمع کردیم اما عمده ماشین ها کار می کنند و در نطنز نیز به همین شکل است. همچنین به مدت چهار، پنج سال مواد سوخت رآکتور تهران را داریم که اگر این مواد تمام شود آنها باید به ما با قیمت بین المللی بفروشند و می توانیم آن را خریداری که اگر به ایران نفروشند ما این حق را داریم که بتوانیم آن را تولید کنیم و در واقع در تولید بسته نیست. اگر از روز اول هم سوخت ۲۰ درصد را می فروختند، توليد آن از لحاظ اقتصادی براي ما به‌صرفه نبود، البته این اشتباه آنها به نفع کشور شد و موجب شد تا به توانمندي توليد غنای بیست درصد و سوخت رآكتور تهران برسيم.
الف: بسیاری از کارشناسان مطرح کردند که غنی سازی از نظر بسیاری، دارای توجیه اقتصادی نیست، با وجود ذخایر عظیم گازی و همچنین استعداد عظیم تولید نیروی خورشیدی و بادی در ایران، چرا ایران اقدام به این کار کرد، در حالی که نیروگاهها هسته ای در اروپا هم مخالفت جدی دارد و مثلا المان تصميمی گرفته تا سال ۲۰۲۲ همه نیروگاههای هسته ای را تعطیل کند؟
کمالوندی : ما کشوری هستیم که نیروي انسانی زیادی داریم که می توانیم از توانایی آنها استفاده کنیم اما هرکدام از اینها ارزش خودش را دارد به طور مثال انرژی های تجدید پذیر نمی‌تواند جایگاه هسته ای را بگیرد. مهم ترین آنها این است که یک روز باد و خورشید وجود دارد و روز دیگر نیست، به طور مثال ترکیه برنامه‌ريزي كرده بود كه ۲۵ درصد از برق خود را از سدها بگیرد اما با توجه به مشکلات ناشی از تغییرات آب و هوائی همیشه آب کافی برای استفاده پشت توربین‌ها وجود ندارد و این موضوع موجب شده است تا با مشکل جدی مواجه شوند.
این در حالی است که برای ۳۳۰ روز در سال می‌توان از نیروگاه هسته ای استفاده کرد، ما بالاترین ظرفيت نیروگاه بادي كه در کشور داریم نیم مگابایت است. فرانسه هم تصمیم گرفته است که نیروگاههای هسته‌اي خود را افزایش ندهد اما برای آنها اشکال ندارد چراکه حدود ۵۸ نیروگاه هسته‌اي دارند که البته همه پیر شده اند اما از طریق هسته‌اي سهم برق خود را همچنان در این کشور حفظ خواهد كرد. در مورد آلمان هم نتیجه خود را دارد باید دید که توجیه اقتصادی دارد یا خیر چرا که زمانیکه برق توسط ژنراتورهاي بادی تولید میشود دولت باید سوبسید زیادی بدهد و تعرفه ها افزایش پیدا می کند.
الف : اولین بار غنی سازی و استفاده از سانتریفیوژ چند سال پیش و توسط کدام دولت آغاز شد؟
کمالوندی: اولین بار بیش از حدود بیست سال پیش ساخت ماشینهای سانتریفیوژ با استفاده از مدل پاکستانی که تولید آن در ایران بصورت مهندسی معکوس بود آغاز شد که البته خود پاکستان هم آنرا از کشورهای اروپایی وارد کرده بود، مهندسی معکوس همانند کپی است اما همین موضوع مقدمه ای شد تا خودمان سانتریفیوژ تولید کنیم. این ماشین اوایل اشکالات زیادی داشت چرا که درسرعت بالا و پایین تعادلش بهم می‌خورد و باعث برخورد موتور با بدنه می‌شد. با کسب تجربه بتدریج کار ساخت ماشینهای پیشرفته تر آغاز شد و در حال حاضر دارای ظرفیت بسیار خوبی در تولید سانتریفیوژهای پیشرفته قرار داریم.
الف: یکی از مخاطبین الف سوالی پرسیده بودند که شما دقیقا بعد از برجام تو سازمان؛ غیر از میزبانی از بازرسان آژانس و غیره، چکار می کنید؟!
کمالوندی: ما همچنان برخی از کارهای گذشته را انجام می دهیم، قرار است نیروگاههای جدیدي احداث کنیم و فقط صرفا در بحث غنی سازی محدودیت داریم. بازرسی‌های آژانس برای بیش از ۱۸۰ کشور دنیا حتی کشورهایی که هسته‌ای هم نیستند و صنعت هسته ای هم ندارند انجام مي‌شود و بازرسان در آنها رفت و امد می کنند؛ ما با آژانس موافقتنامه پادمان را بیش از ۴۰ سال پیش امضاء کردیم و آنها باید طبق این موافقتنامه از تاسيسات هسته‌اي ما بازرسي کنند و این طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
خوشحالیم که جزو معدود کشورهایی در دنیا هستیم كه غنی سازی دارد، درست است که در حال حاضر غني‌سازي ما محدود بود اما قراره در اینده گسترش پیدا کند چرا که بسیاری از کشورهای دنیا این غنی سازی را ندارند. اما در مورد بازرسی باید گفت که بازرسی برای راستی‌آزمایی است که روند خوبی نیز دارد و مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.
الف: فروش اب سنگین بین ایران و امریکا به کجا رسیده است، چرا که اظهار نظرهای مختلفی در این مورد مطرح میشود؟
کمالوندی: اب سنگین مازادی دارد بر ۱۳۰ تن، که در حال حاضر حدود بیش از هفتاد تن مازاد بر ۱۳۰ تن داریم که باید به بازار بين‌المللي عرضه كرده و به کشورهای متقاضي بفروشیم. امروز نیاز اساسی ما حداکثر سالانه یک تن است اما پنج سال دیگر زمانیکه رآکتور اراک باز طراحی و ساخته شد نیاز ما ۶۵ تن است، ما در حال حاضر علاوه بر این ۶۵ تن، ۶۵ تن دیگر هم کنار گذاشتیم یعنی ما در حال حاضر ۱۳۰ تن را کنار گذاشتیم برای پنج سال دیگر. ما غیر از تبدیل کردن مازاد آب سنگين خود به ارز راه دیگری نداریم، پس باید آنرا بفروشیم حالا که قرار است بفروشیم باید دید که وضعیت دنيا چطور است، چراکه دو نوع مصرف وجود دارد، مصرف نیروگاهی و معدودی هم مصرف رآکتور تحقیقاتی است که البته یک مصرف غیرنیروگاهی یا تحقیقاتی هم داریم که شامل صنعتی و دارویی میشود.
نیاز سالیانه این بازار ۸۵ تن است که ۷۵ تن از آن مربوط به امریکا است، ما اگر بازار آمریکا را کنار بگذاریم، یک سوم ۸۵ تن میشود حدود ۲۸ تن که بازار کشورهای دیگر را تشکیل می‌دهد، پس کارعاقلانه این است که آب سنگين خود را به بازار آمریکا بفروشیم. دلایل دیگری هم جود دارد از جمله اينكه: در بعد فني وجود خريداری مانند امريكا برای آب سنگين ايران با آن سطح از تكنولوژی پيشرفته مهر تأييدی بر كيفيت بالای محصول آب سنگين و اثبات توانمندی علمی و فناورانه كشورمان بوده و تضمين كيفيتی براي ساير متقاضيان خريد اين محصول مي‌باشد.
در بعد سياسي نيز لازم است به اين موضوع اشاره كنم كه چندي پيش ديويد آلبرايت در مقاله‌اي كه در پايگاه تحليلي ISIS منتشر نمود از خريد آب سنگين ايران توسط امريكا به عنوان كمك آن كشور به ايران براي ورود به بازار بين‌المللي محصولات هسته‌اي نام برده و اين عمل دولت امريكا را مورد انتقاد شديد قرار داد. در واقع اين دستاورد سياسی بزرگی براي كشورمان است كه كشور امريكا كه در ابتدای مذاكرات برجام در پي تعطيلی كارخانه آب سنگين ايران بود حالا به عنوان متقاضی خريد اين محصول مطرح است.
الف: هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر چه قدر بوده است؟ با پول آن چه تعداد نیروگاه گازی می توانستیم بسازیم؟
کمالوندی: تمام پول هایی را که در طول این سالها صرف برنامه هسته‌اي كشور شده است، دکتر صالحی يكبار به صورت ارز محاسبه کردند. در طول ۳۰ سال گذشته حدود ۵ میلیارد دلار بوده است که به تنهایی همین نیروگاه بوشهر الان حدود ۵ میلیارد دلار می ارزد البته زمانیکه این قرارداد را بستیم حدود ۵/۱ میلیارد دلار بود که معامله خوبی انجام شد. روس ها مدام به ما می‌گویند که ما ضرر کردیم اگر هم دوره ساخت طولانی شد به این دلیل بود که اروپایی‌ها همراهی نمی‌کردند چرا که ما اصرار داشتیم بخش مهمی از تجهیزات باید غربی باشد و غربی ها هم این تجهیزات را نمی فروختند.
الف: گفته می شود که ذخایر معادن اورانیوم ایران محدود و برای غنی سازی تنها کفاف چند سال را می کند. اگر این گفته صحیح است، آیا منطقی است که بر روی غنی سازی سرمایه گذاری سنگین انجام دهیم؟
کمالوندی: اگر بخواهیم ظرفیت گسترده ای در توليد سوخت و غني‌سازي داشته باشیم باید بتوانیم به کیک زرد و اورانیوم کشورهای دیگر دست پیدا کنیم، امیدوارم با اکتشافات زمینی و هوایی بتوانيم به منابع جديد دست بيابيم ما ظرفيت اكتشاف خوبي داريم ما حتي براي وزارت نفت و صنعت و معدن نيز اكتشاف انجام می دهیم.
الف: مخاطبینی سوال کرده بودند که در مورد ترورهای دانشمندان هسته ای توضیح بدید. چرا یک دیپلمات باید اینهمه بادیگارد داشته باشد اما دانشمندان هسته ای که سرمایه ی کشور هستند محافظت نمی شوند و برای اینکه شاهد حادثه های تلخ نباشیم چه کاری باید انجام داد؟
کمالوندی: در حال حاضر ما نيروهاي ويژه سطح بالا و با تجریه و آموزش دیده‌ای در این خصوص داریم که به حرفه خود بسیار وارد هستند متاسفانه در گذشته به علت عدم استفاده از این نیروها شاهد ترور ناجوانمردانه دانشمندان هسته ای کشورمان بودیم.
الف: آیا جذب نیرو در حال حاضر در سازمان دارید، چرا که افرادی هستند که در این زمینه تحصیل کرده اند اما متاسفانه بیکار هستند؟
کمالوندی: ما حدود ۱۴ هزار نیرو داریم که اکثریت آنها جوان و شاخص هستند، یک زمانی در کشور ما تعداد دانشجویان رشته مهندسی هسته ای محدود بود اما در حال حاضر بسیار زیاد است . البته این افراد می توانند در مراکز پزشکی هسته ای و شرکت های خصوصی نیز مشغول به کار شوند. امكان جذب همه فارغ‌التحصيلان در سازمان وجود ندارد. اين موضوع در رابطه با بقيه تخصص‌ها هم صادق است. مگر همه فارغ‌التحصيلان سياسي وارد وزارت خارجه مي‌شوند و يا همه فارغ‌التحصيلان حقوق وارد قوه قضاييه مي‌شوند.
الف: ایا انرژی هسته ای و پافشاری بر این مساله ارزش این همه تحریم و رکود و..را داشت؟ اگر این همه ارزش دارد چرا دیگر کشورها به سمت انرژی هسته ای جتی به قیمت تحریم نمی‌روند؟ تاثیر انرژی هسته ای بر تولید ناخالص داخلی چقدر است؟
کمالوندی: انرژی هسته ای ارزش بالایی دارد، بسیاری از کشورها نمی‌توانند به این صنعت و تكنولوژي دست پیدا کنند و یا از ورود به آن واهمه دارند، اما این صنعت بسیار فاخر و استراتژیک است و برای کشور ما بسیار لازم و ضروری است. اینکه می گویند برجام برای ما چه کار کرده است، درست است که برای ما محدودیت هایی از لحاظ فنی ایجاد کرده است، اما در تولید سوخت راه‌هايی را باز كرده است.
این محدودیت ها برای ما مشکل ساز نیست چراکه در طول ۱۵ سال همه آنها حل میشود. اینکه وزارت امورخارجه می‌گوید که حداقل روند تحریم ها را متوقف کرده است، درست است چراکه پيش از برجام هر شش ماه یکبار تحریم جدیدی علیه ما وضع می‌شد و نفت ما به فروش نمی‌رفت اما در حال حاضر دو میلیون و نیم بشکه نفت صادر می کنیم که بسیار مهم است. در حال حاضر در مورد بانک‌های بزرگ هم روزنه های خوبی باز شده است كه البته کافی نیست که به مراتب بهتر خواهد شد بهتر است اطلاعات تكميلي را از وزارت امورخارجه سوال فرماييد.
الف: نظام ايمني چرا از سازمان مستقل نيست؟ چطوري مي‌شود يك قسمتي كه زير مجموعه سازمان است بتواند بر ايمني آن نظارت داشته باشد؟
کمالوندی: نظام ایمنی هسته‌ای کشور اگرچه از نظر ساختاری (چارت سازمانی) یکی از مراکز زیر مجموعه سازمان انرژی اتمی ايران است، ولی عملکرد مستقل از سازمان دارد. ریاست نظام ایمنی هسته‌ای کشور به پیشنهاد ریاست سازمان و با حکم ریاست جمهوری منصوب میشود. البته استقلال بيشتر مركز نظام ايمني در برنامه كار سازمان قرار دارد.
الف: انرژی هسته‌ای چند درصد به تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند و ایا بعد اینکه کاملا راه بیفته می‌تواند ضرر و زیانهای ناشی از تحریم ها و ... را جبران نماید؟ ایا سودی که برای اقتصاد داره از تولید ناخالص داخلی در حال حاضر هم بیشتره؟
کمالوندی: سهم برق هسته‌اي در سبد انرژي كشور در سال ۱۳۹۳، ۷/۱ درصد و در سال ۱۳۹۴، ۴/۱ بوده است. با تلاش دست‌اندركاران اين حوزه از صنعت هسته‌اي انتظار مي‌رود اين مقدار در سال ۱۳۹۵ به ۵/۲ از كل توليد برق كشور بالغ گردد. البته در مقايسه با نيروگاه‌هاي سوخت فسيلي راندمان توليد انرژي توسط نيروگاه‌هاي هسته‌اي بالاتر بوده و نيروگاه بوشهر سهم بيشتري در كل انرژي توليد شده در كشور كه فراتر از توليد برق است را به خود اختصاص مي‌دهد. براي محاسبه سهم برق اتمي در توليد ناخالص ملي لازم است درآمد حاصل از توليد برق هسته‌اي را به رقم توليد ناخالص ملي تقسيم نماييم. البته ميزان درآمد حاصل از توليد برق در مقايسه با توليد ناخالص ملي رقم كمي را به خود اختصاص مي‌دهد (حدود ۱ درصد). ليكن، توليد ناخالص ملي كشور حاصل تجميع مقادير توليد در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي كشور مي‌باشد.
موضوع استيفاي حقوق ايران در بهره‌برداري صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي تصميمي است كه در سطح بالاي مسئولين كشور بويژه مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) و همچنين توسط مراجع عالي كشور از جمله مجلس شوراي اسلامي، دولت، شوراي‌عالي امنيت ملي و ... بر اساس تأمين مصالح و منافع كشور اتخاذ مي‌شود.
سازمان انرژي اتمي ايران وظيفه پيگيري و اجراي طرح‌ها و موضوعات فني مرتبط با اين حوزه را به عهده دارد. از جمله فناوري‌هاي موجود در اين حوزه فناوري غني‌سازي است. براي كشوري مانند ايران كه تصميم به بهره‌برداري صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي را دارد، دستيابي به فناوري توليد سوخت هسته‌اي ضامن خودكفايي كشور در صنعت نيروگاهي و توليد برق اتمي مي‌باشد.
در سال‌هاي اخير موضوع دستيابي جمهوري اسلامي ايران به فناوري غني‌سازي به عنوان بهانه‌اي در خدمت دشمنان نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران در آمد تا از طريق آن در اقدامات خود بر عليه نظام اسلامي كشورمان بهره‌برداري نمايند. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه اعمال تحريم‌ها و فشارهاي مختلف از جمله اقتصادي به كشور بيش از اين كه ناشي از دستيابي كشور به فناوري هسته‌اي باشد نتيجه دشمني با جمهوري اسلامي ايران است. البته با حصول توافق برجام اين بهانه از دست دشمنان خارج شد.
همانطور که مستحضر هستید در بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه صنعت هسته‌ای از جمله ایالات متحده و فرانسه سازمان مستقلی (در کنار وزارت انرژی یا معادل آن سازمان انرژی اتمی) برای نظارت بر ایمنی تاسیسات هسته‌ای و پرتوی وجود دارد. حتی در استاندارد های آژانس هم به این موضوع تاکید شده. از طرفی تجارب حوادثی نظیر چرنوبیل و فوکوشیما اهمیت استقلال در بازرسی و نظارت را روشن می‌سازد ( چرا که بلافاصله بعد از این حوادث شوروی و ژاپن در صدد ایجاد نظام مستقل ایمنی هسته‌ای برآمدند که متاسفانه با توجه به تبعات و خسارات وارده کمی دیر شده بود!!) باتوجه به اینکه این بیم وجود دارد که غرب و کشورهای فرصت طلب عربی نبود چنین واحد مستقلی را دستاویزی برای اعمال فشارهای مجدد بر ایران قرار دهند چرا تا کنون اقدامی برای ایجاد آن صورت نگرفته است؟ اگر اقداماتی صورت گرفته توضیح بفرمائید.
کمالوندی: همانطور كه در پاسخ به سوال ديگري اشاره شد، نظام ایمنی هسته‌ای کشور اگر چه از نظر ساختاری (چارت سازمانی) یکی از مراکز زیر مجموعه سازمان انرژی اتمی می‌باشد ولی عملکرد مستقل از سازمان دارد. ریاست نظام ایمنی هسته‌ای کشور به پیشنهاد ریاست سازمان با حکم ریاست جمهوری منصوب می شود. بررسي مسير تطور نظام‌هاي ايمني هسته‌اي در كشورهاي صاحب فناوري هسته‌اي نشان مي‌دهد كه مراكز نظام ايمني در اين كشورها ابتدا در مجموعه و ساختار اجرايي آنها شكل گرفته و بتدريج به سمت استقلال در حوزه‌هاي مختلف رفته‌اند. در حال حاضر در كشور ما مركز نظام ايمني استقلال نسبي دارد، ليكن استقلال در حوزه‌هاي اداري و مالي مستلزم پيش‌بيني تدابير و تمهيدات مختلف مي‌باشد كه هم‌اكنون در اين سازمان در دست پيگيري است.
آیا قصد برگزاری یک نمایشگاه برای نشان دادن دستاوردهای هسته‌ای کشور تا کنون را دارید؟
کمالوندی: تا كنون نمايشگاه‌هاي متعددي هم در داخل كشور و هم خارج از كشور به‌منظور نمايش دست‌آوردهاي هسته‌اي كشورمان برگزار گرديده است و در آينده نيز اين روند ادامه خواهد داشت كه در فرصت مناسب اطلاع‌رساني مي‌گردد.
انرژی هسته‌ای تا کنون چه تعداد اشتعال‌زایی داشته و در آینده چه تعداد اشتعال‌زایی خواهد داشت؟ مقایسه‌ای در مورد میزان اشتغال این صنعت و صنعت خودروسازی اگر انجام دهید ممنون خواهیم شد.
کمالوندی: شاخص سنجش برخي صنايع و فناوري‌هاي خاص متفاوت از صنايع متداول مي‌باشد. به‌عبارتي اشتغال متخصصين سطح بالا و دانشمندان در حوزه هسته‌اي با توجه به ميزان تأثيرگذاري آنها در دست‌آوردهاي مورد نظر و تأثيرگذاري اين پيشرفت‌ها بر صنايع مختلف با شاخص‌هاي كمي متداول قابل ارزيابي نيست. در عين حال توجه به اين نكته ضرورت دارد كه در نتيجه حصول دست‌آوردهاي فناورانه سطح بالا، علاوه بر ايجاد اشتغال در صنايع مختلف، از جمله پزشكي، صنعت و كشاورزي به پيشرفت جهشي اين صنايع نيز كمك مي‌گردد.
طي دهه پيش‌رو، سرمايه‌گذاري اصلي سازمان انرژي اتمي بر روي كدام مدل سانتريفيوژ قرار خواهد داشت؟ براي مقاصد صنعتي؟
کمالوندی: برنامه سال‌هاي آتي كشور در تحقيق و توسعه غني‌سازي با توجه به مندرجات ضميمه ۱ برجام تهيه و به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ارائه شده است. توسعه سانتريفيوژهاي نسل IR-۲، IR-۲m، IR-۴، IR-۵، IR-۶ و IR-۸ در طول دهه پيش رو در دستور كار سازمان انرژي اتمي ايران قرار دارد.
الف: برنامه و فعاليت‌هاي فني، علمي و اجرايي سازمان براي ۱۰ سال آينده با توجه به ركود فعاليت‌هاي گذشته چيست؟ در يك سال گذشته چه فعاليت‌هايي صورت گرفته است؟
کمالوندی: علاوه بر اجراي متناسب و متقابل برجام، احداث نيروگاه‌هاي جديد اتمي و افزايش قابل توجه ظرفيت نصب شده برق اتمي در كشور؛ بازطراحي، مدرن‌سازي و تكميل رآكتور آب سنگين اراك و بهره‌برداري از آن در كاربردهاي پزشكي و صنعتي؛ تحقيق و توسعه در غني‌سازي به منظور توليد تجاري و مقرون به صرفه سوخت هسته‌اي در جمهوري اسلامي ايران؛ توسعه همكاري‌هاي بين‌المللي با ساير كشورها اعم از دهنده و گيرنده فناوري هسته‌اي؛ توليد و عرضه آب سنگين به بازارهاي بين‌المللي؛ توليد و عرضه ايزوتوپ‌هاي راديواكتيو و پايدار به بازارهاي بين‌المللي؛ بهره‌گيري از پرتوهاي يونساز در حوزه‌هاي پزشكي، صنعت و كشاورزي؛ و ساير فعاليت‌هاي ضروري مرتبط با اين صنعت در ساير حوزه‌هاي علمي و فناورانه كشور از جمله برنامه‌هاي جاري سازمان است كه در طول دهه پيش رو ادامه خواهد يافت.. .
الف: با راه‌اندازی کامل هسته‌ای چه صنایعی راه خواهد افتاد و چند میلیون اشتغال ایجاد خواهد کرد؟ تاثیر اقتصادی قضیه رو بیان بفرمایید؟
کمالوندی: اصولاً صنايع هسته‌اي در جمهوري اسلامي ايران همانند ديگر كشورهاي پيشرفته هسته‌اي با هدف تأمين اشتغال دنبال نمي‌گردد. هرچند به خودي خود افراد زيادي درگير اين صنعت مي‌باشند.
یکی از ببیندگان الف سوالی پرسیده بودند مبنی براینکه با میلیاردها دلاری که در اثر تحریم از طرف ممالک خارج بر ما تحمیل شد و نیز میلیاردها دلار پولی که روسها از ما برای تکمیل نیروگاه گرفتند آیا چنین پروژهای توجیه اقتصادی دارد و اگر دارد چطور؟
کمالوندی: اطلاعات سوال‌كننده محترم در خصوص واحد اول نيروگاه اتمي بوشهر مبني بر ميلياردها دلار هزينه صحيح نيست. كليه هزينه‌هاي انجام شده براي تكميل اين نيروگاه از يك و نيم ميليارد دلار تجاوز نمي‌کند. طرف روسي در تكميل نيروگاه اتمي بوشهر بيش از منافع اقتصادي اهدافي مانند كسب پرستيژ براي فناوري نيروگاه روسي را دنبال مي‌کرد. در حال حاضر شركت دولتي انرژي اتمي «روس‌اتم» از نيروگاه بوشهر به عنوان يكي از افتخارات خود در حوزه فناوري نيروگاهي ياد مي‌نمايد.
در خصوص توجيه اقتصادي احداث نيروگاه اتمي نيز بايد گفت که با توجه به قيمت‌هاي روز جهان، هزينه تقريبي ساخت يك نيروگاه هسته‌اي ۱۰۰۰ مگاواتي مشابه نيروگاه اتمي بوشهر، حدود ۵ ميليارد يورو برآورد مي‌شود. هزينه كم سوخت، صرفه‌جويي در مصرف سوخت فسيلي و جلوگيري از انتشار آلاينده‌ها در محيط زيست از جمله مزاياي نيروگاه‌هاي هسته‌اي مي‌باشد كه براي كشوري مانند ايران بدليل مشكلات زيست محيطي و برنامه توسعه صنايع پتروشيمي، نيروگاه‌هاي هسته‌اي مي‌توانند جايگاه ويژه‌اي داشته باشند.
کد مطلب: 366277
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdciyqapyt1aqr2.cbct.html?366277
الف
http://alef.ir
