کد مطلب: 387782
سخت ترین امتحان شیعیان چیست؟
تاریخ انتشار : جمعه ۱۲ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۴۵
یکی از حکمت‌ها و اسرار غیبت و پنهان‌زیستی امام مهدی(عج)،امتحان و آزمایش انسان‌ها-به خصوص شیعیان-است. آنان در این ابتلا و آزمون، باید پایبندی و باور عمیق خود به مهدویت را نشان دهند.
به گزارش مهر یکی از حکمت‌ها و اسرار غیبت و پنهان‌زیستی امام مهدی(عج)،امتحان و آزمایش انسان‌ها-به خصوص شیعیان-است. آنان در این ابتلا و آزمون، باید پایبندی و باور عمیق خود به مهدویت و میزان اخلاص و علاقه خود را نشان دهند. در غیبت امام مهدی(عج)شباهت‌هایی به سایر پیامبران وجود دارد؛ به‌ویژه آنکه آنها نیز دارای غیبت-کوتاه‌مدت یا طولانی-بودند. خداوند همان‌طور که با غیبت پیامبران، امت آنان را آزمایش کرده است؛می‌خواهد امت اسلامی را نیز بیازماید و شاید این برابری طول غیبت خاتم الاوصیاء با غیبت مجموع پیامبران، برای این باشد که می‌خواهد این امت را با آزمایش‌هایی سخت‌تر از آزمون آنها، بیازماید.
از روایات مختلف، به دست می‌آید که مؤمنان در دورۀ غیبت،گرفتار آزمایش‌های بزرگی خواهند شد؛ چنان‌که امت‌های قبلی نیز دچار آزمون‌ها و ابتلاهای مختلفی بودند.
«أَحَسِبَ النّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ.»
«وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ»(سوره عنکبوت /۳و۲)
«آیا مردم گمان می‌کنند،همین‌که به زبان بگویند ایمان آوردیم، دست از سر آنها برمی‌داریم و آزمایش نمی‌شوند؟ مردمی را که قبل از ایشان بودند نیز آزمودیم و خداوند می‌داند که چه کسانی راستگو و چه کسانی دروغگویند و در امتحان درست یا نادرست از آب درآیند.»
از آنجایی که غیبت طولانی می‌شود، عده‌ای از مردم دچار تردید،حیرت و...می‌شوند و از باور به ظهور منجی موعود،برمی‌گردند؟! این آسیب‌ها و عوامل مشکل‌زا در عصر غیبت، عبارت است از:
۱- حیرت و سرگردانی؛ امام عسکری علیه السّلام فرمود:«بدانید که فرزندم غیبتی خواهد داشت که نادانان،در آن دچار سرگردانی می‌شوند؛ و آنها که برای ظهورش از پیش خود وقت تعیین می‌کنند، به دروغ‌گویی می‌افتند.»(۱)
ابن عباس نیز گفته است: «پس از یک غیبت طولانی و حیرت ظلمانی،ظاهر می‌شود.»(۲)
۲-گمراهی و ضلالت؛ یعنی در این دوران،عده‌ای از مردم از مسیر حق برگشته، دچار انحراف و گمراهی می‌شوند و از هدایت‌های الهی بازمی‌مانند، پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرموده است: «برای او غیبت و برای امت حیرتی خواهد بود که خیلی‌ها در آن دوران گمراه خواهند شد.»(۳)
سدیر می‌گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: «...وای بر شما!در کتاب جفر نظر انداختم... و در ولادت قائم ما و غیبت او و طولانی شدن آن و مدت عمر وی، تأمّل کردم و دیدم که مردم با ایمان، گرفتار بلاها و مصیبت‌ها هستند و به جهت طولانی شدن دوران غیبت، در دل‌هایشان شک و تردید راه می‌یابد و بیشتر آنها از دینشان برمی‌گردند.»(۴)
۳- برگشت از اعتقاد به مهدویت؛ امام رضا علیه السّلام از پدران بزرگوارش از امام علی علیه السّلام نقل می‌کند: «در دوران غیبت جز دینداران ناب-که یقین در جانشان رسوخ کرده و خداوند از آنان بر ولایت ما پیمان گرفته و ایمان در جانشان ثابت کرده و به دم الهی یاریشان نموده است-کسی بر اعتقاد خود،استوار نخواهد ماند.»(۵)
در همین مضمون از امام عسکری و امام سجاد علیه السّلام نیز روایاتی نقل شده است.(۶)
۴-قساوت و تیره شدن دل‌ها؛ «به جهت طولانی شدن غیبتش، دل‌ها سخت و تیره می‌شود و جز آنها که خداوند ایمان به او را در قلوب‌شان نشانده و به دم الهی یاریشان کرده است، کسی دیگر بر اعتقاد او باقی نماند.»(۷)
۵-عدم تحمل و بردباری؛ امام صادق علیه السّلام نیز فرموده است: «شتاب مردم برای این کار آنان را هلاک می‌سازد. خداوند برای شتاب مردم، شتاب نمی‌کند؛ برای این امر، مدتی هست که باید پایان پذیرد. اگر مدت آن سرآید، نه ساعتی جلو می‌افتد و نه ساعتی تأخیر می‌شود.»(۸)
۶-شک در حیات و زنده بودن حضرت؛ امام صادق علیه السّلام فرموده است:«...جدا" مورد آزمایش قرار می‌گیرید تا جایی که مردم می‌گویند: مهدی، مرده یا کشته شده است؛ اگر زنده است، پس کجا است و چه می‌کند؟!چشمان مؤمنان بر او می‌گریند و همچون کشتی طوفان‌زده، به اضطراب می‌افتند؛ به‌جز کسانی که خداوند از آنان پیمان گرفته و به دم الهی یاریشان کرده،کس دیگری رستگار نخواهد شد.»(۹)
۷-انحراف و برگشت از دین؛ یکی از ابتلائات و آسیب‌های دوران غیبت، برگشت عده‌ای از آیین الهی و ضعف و سستی در دینداری و یگانه‌پرستی است.
امام کاظم علیه السّلام فرمود: «هنگامی که پنجمین فرزند امام هفتم،از دیده‌ها ناپدید شد، از خدا بترسید و به او پناه ببرید و در مورد دین و آیین خود،کسی شما را از دینتان منحرف نکند [؛زیرا] برای صاحب این امر غیبتی هست تا آنها که به او عقیده دارند،از اعتقاد خود بازگردند.»(۱۰)
محمد بن مسلم و ابو بصیر روایت کرده‌اند که امام صادق علیه السّلام فرمود: «این کار به سامان نمی‌رسد[و ظهور محقق نمی‌شود] مگر اینکه دو سوم مردم از دین برگردند؛ ما گفتیم: اگر دو سوم مردم از دین برگردند، دیگر چه کسی باقی خواهد ماند؟! امام علیه السّلام فرمود: آیا دوست ندارید در بین یک‌سوم باقی مانده باشید؟»(۱۱)
۸-دشواری حفظ ایمان؛ شدت‌ها و پیشامدهای ناگوار و تحوّلاتی که روی می‌دهد، مردم را زیر و رو کرده و حفظ ایمان و استقامت در این راه را دشوار می‌سازد و ایمان افراد در مخاطرات سخت واقع می‌شود!
امام باقر علیه السّلام فرموده است: «بعد از غیبت و حیرت ظاهر می‌شود؛در این دوران تنها کسانی بر دین خود ثابت می‌مانند که در ایمان خود، مخلص و با روح یقین همراه باشند و آنان کسانی‌اند که خداوند از آنها دربارۀ ولایت ما پیمان گرفته و در دل آنها، ایمان را مستقر ساخته و آنها را با روحی از خود تأیید کرده است.»(۱۲)
۹-کمبودها و نارسایی‌های زندگی؛ یکی از امتحانات مردم در عصر غیبت و ابتلائات شدید آنان، گرانی، کسادی، مرگ‌ومیر، جنگ‌ها، کمی محصولات کشاورزی، دچار شدن به پادشاهان ستمگر و... است.
امام صادق علیه السّلام خطاب به محمد بن مسلم فرمود: «پیش از قیام قائم(عج)، نشانه‌هایی است که خداوند آنها را ظاهر خواهد ساخت».محمد بن مسلم پرسید: آنها چیست؟ فرمود: خداوند آنها را چنین بیان فرموده است:
«وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ» (سوره بقره/۱۵۵)
«لنبلونّکم»،یعنی امتحان می‌کنیم شما مؤمنان را قبل از خروج قائم(عج)
«بشی من الخوف»؛یعنی،به وسیلۀ پادشاهان...در آخر سلطنت آنها.
«و الجوع»؛ یعنی، با گرانی قیمت‌ها. «و نقص من الاموال»؛یعنی،با کسادی تجارت و کمی درآمد. «و الانفس»، یعنی، با کمی رشد زراعت.
«و بشّر الصابرین»، یعنی، نوید بده در آن زمان، صبرپیشگان را با ظهور قائم(عج) و آن بعد از یک فتنه سخت و کمرشکن است که هردوستی و خویشی را درهم می‌ریزد.
همسایه به همسایه‌اش هجوم برده،گردنش را می‌زند!در چنین روزگاری، به زمین بچسبید و دست و پای خود را تکان ندهید.»(۱۳)
و نیز فرموده است: «ترس اهل عراق و بغداد را احاطه می‌کند و مرگ ناگهانی و پیاپی در آنجا شایع می‌شود و کمبود در اموال، اشخاص و میوه‌ها ظاهر می‌شود و زراعت کمتر رشد می‌کند.»(۱۴)
۱۰-اختلاف و تبرّی از همدیگر؛ یکی از آسیب‌های فراروی جوامع اسلامی در این دوران، وجود اختلافات و کشمکش‌ها و پراکندگی و دوری مردم از همدیگر است. امیر مؤمنان علی علیه السّلام فرموده است: «چه بر شما خواهد گذشت وقتی امام هدایتگر و نشانۀ حق را به چشم نبینید؟ گروهی از گروه دیگر بیزاری می‌جویید.»(۱۵)
امام صادق علیه السّلام نیز می‌فرماید: «چه بر شما خواهد گذشت، وقتی امام هدایتگر... را به چشم نبینید، گروهی از گروه دیگر بیزاری می‌جویید؛ آن‌گاه سخت مورد آزمایش واقع می‌شوید و ناخالصان شما، از راستان شما، جدا خواهند شد.اول روز در اخبار و آثار اختلاف و مشاجره خواهید داشت و آخر روز، کارتان به کشت و کشتار خواهد کشید.»(۱۶)
۱۱-دروغ‌گویی و تعیین وقت ظهور؛ امام صادق علیه السّلام فرموده است: «آنان که وقت تعیین کردند،دروغ گفتند ما اهل بیتی هستیم که وقت معیّن نمی‌کنیم.»(۱۷)
۱۲-ضعف و سستی در حفظ عقاید حقه؛ عصر غیبت، دوران هجوم شبهات،فزونی انحرافات و اندیشه‌های نادرست و باطل و دنیاگرایی‌ها و نادانی‌ها است و بدین‌جهت، پابرجا ماندن بر عقاید درست و حق دشوار است.
امام صادق علیه السّلام فرمود: «هنگامی که امر غیبت،واقع شود،به آنچه در دست دارید (عقاید حقه)چنگ بزنید تا قضیّه آشکار شود و فرمان خدا فرارسد.»(۱۸)
و نیز: «برای مردم روزگاری فرامی‌رسد که همگان دچار تب و لرز می‌گردند؛ علم و دانش در آن دوران، در هم پیچیده می‌شود؛ آن‌سان که مار در لانه خودبه دور خویش می‌پیچید. در آن هنگام ستارۀ آنها طلوع می‌کند.» گفته شد:
مراد از تب و لرز چیست؟ فرمود: «روزهای فترت که همگان دچار ضعف و سستی می‌گردند؛ در آن ایام بر عقاید خود استوار باشید تا خداوند ستارۀ شما را ظاهر گرداند.»
با توجه به این آسیب‌ها و چالش‌ها، روشن می‌شود که در عصر غیبت،امتحان و آزمون انسان‌ها بسیار دشوار است و آنان باید از این مراحل سخت و طاقت‌فرسا عبور کنند و میزان پایبندی، باورمندی، بردباری و استقامت خود را نشان دهند. به یقین در دورانی که احتمال سرگردانی، گمراهی، تردید و برگشت از اصل مهدویت، قساوت و دلمردگی، بی‌اعتمادی به آموزه‌های دینی، انحراف فسادگری، هواپرستی، مشکلات و کمبودهای زندگی، اختلافات و دشمنی‌ها، دروغ‌گویی و ناراستی، ضعف و سستی در دینداری و...بیشتر از هرعصری وجود دارد؛ باید متدینان و یکتاپرستان در اعتقاد خود به منجی موعود، استوار و پابرجا باشند و از این آزمون سخت، سربلند بیرون آیند. بر این اساس است که پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمود: «...کسانی که در دورۀ غیبت حضرت مهدی(عج) بر اعتقاد به او استوار هستند، از کبریت احمر نایاب‌ترند. جابر بن عبد اللّه انصاری بلند شد و گفت: ای رسول خدا! آیا فرزندت قائم غیبت خواهد کرد؟ فرمود: آری به خدا قسم.
«وَ لِیُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَمْحَقَ الْکافِرِینَ»(سوره آل عمران/۱۴۱)
«خداوند مؤمنان را جدا می‌آزماید و کافران را از میان برمی‌دارد.»
آن‌گونه که در روایات آمده،رستگاری کامل جز برای دینداران ناب و مخلص و کسانی که جانشان با یقین درآمیخته و اعتقادشان محکم و شناختشان از نادانی‌ها و نادرستی‌ها پیراسته شده است؛برای کسی دیگر میسّر نیست.
فقط با داشتن چنین شرایط و حالاتی است که بنده پروردگار، به قضای الهی و حکم پروردگار در تمام امور، خشنود است و نسبت به غیبت و دیگر مسائل مربوط به آن هیچ شک و تردیدی به دل راه نمی‌دهد و بر اعتقاد به امامت امام غایب استوار و ثابت می‌ماند و همیشه یاد او را در دل دارد و این چیزها جز با تلاش پیگیر و حرکت در راه بندگی حقیقی و خالصانه، از راه دیگری به دست نمی‌آید.(۱۹)و(۲۱)
منابع:
۱-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴٨٢، ح ١٨٩
۲-یوم الخلاص، ج ١، ص ٣۴۶؛ الزام الناصب، ص ۶٢
۳-کشف الغمة، ج،ص ٣١١؛ بحار الانوار، ج ۵١، ص ٧٢
۴-اثبات الهداة، ج ٣ ،ص ۴٧۵، ح ١۶٢
۵-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴۶۴، ح ١١٧
۶-همان، ج ٣، ص ٧٩، ح ١٨٠ و ص ۴۶٧، ح ١٢٧
۷-همان، ج ٣، ص ۴٨٨، ح ٢٠
۸-اصول کافی، ج ١، ص ٣۶٩؛ الغیبة النعمانی، ص ١۵٨
۹-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴٧٣، ص ١۵۴
۱۰-الغیبة النعمانی، ص ٧٨؛ بحار الانوار، ج ۵١؛منتخب الاثر،ص ٢١٨
۱۰-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۵١٠، ج۱، ۳۳۱
۱۱-کشف الغمة، ج ٣، ص ٣١١؛ منتخب الاثر، ص ٢٢٩
۱۲-ارشاد، شیخ مفید، ص ٣۴٠؛ الغیبة النعمانی، ص ١٣٢
۱۳-یوم الخلاص، ج ١، ص ٣٣٨
۱۴-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۵١٠، ح ٣٣۴
۱۵-همان، ص ۴٧٣، ح ١۵۵
۱۶-الغیبة طوسی، ص ٢۶٣؛ اصول کافی، ج ١، ص ٣۶٨؛ بحار الانوار، ج ۵٢، ص ١١۴
۱۷-بحار الانوار، ج ۵٢ ،ص ١٣٣؛ یوم الخلاص، ج ١، ص ٣٣١
۱۸-اثبات الهداة، ج ٣،ص ۴۶١،ح ١٠٧
۱۹- ظهور نور، علی سعادت پرور،ص۹۹
۲۰- برگرفته از کتاب مهدویت(پیش از ظهور)،رحیم کارگر صص۱۳۱-۱۲۴
به گزارش مهر یکی از حکمت‌ها و اسرار غیبت و پنهان‌زیستی امام مهدی(عج)،امتحان و آزمایش انسان‌ها-به خصوص شیعیان-است. آنان در این ابتلا و آزمون، باید پایبندی و باور عمیق خود به مهدویت و میزان اخلاص و علاقه خود را نشان دهند. در غیبت امام مهدی(عج)شباهت‌هایی به سایر پیامبران وجود دارد؛ به‌ویژه آنکه آنها نیز دارای غیبت-کوتاه‌مدت یا طولانی-بودند. خداوند همان‌طور که با غیبت پیامبران، امت آنان را آزمایش کرده است؛می‌خواهد امت اسلامی را نیز بیازماید و شاید این برابری طول غیبت خاتم الاوصیاء با غیبت مجموع پیامبران، برای این باشد که می‌خواهد این امت را با آزمایش‌هایی سخت‌تر از آزمون آنها، بیازماید.
از روایات مختلف، به دست می‌آید که مؤمنان در دورۀ غیبت،گرفتار آزمایش‌های بزرگی خواهند شد؛ چنان‌که امت‌های قبلی نیز دچار آزمون‌ها و ابتلاهای مختلفی بودند.
«أَحَسِبَ النّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ.»
«وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ»(سوره عنکبوت /۳و۲)
«آیا مردم گمان می‌کنند،همین‌که به زبان بگویند ایمان آوردیم، دست از سر آنها برمی‌داریم و آزمایش نمی‌شوند؟ مردمی را که قبل از ایشان بودند نیز آزمودیم و خداوند می‌داند که چه کسانی راستگو و چه کسانی دروغگویند و در امتحان درست یا نادرست از آب درآیند.»
از آنجایی که غیبت طولانی می‌شود، عده‌ای از مردم دچار تردید،حیرت و...می‌شوند و از باور به ظهور منجی موعود،برمی‌گردند؟! این آسیب‌ها و عوامل مشکل‌زا در عصر غیبت، عبارت است از:
۱- حیرت و سرگردانی؛ امام عسکری علیه السّلام فرمود:«بدانید که فرزندم غیبتی خواهد داشت که نادانان،در آن دچار سرگردانی می‌شوند؛ و آنها که برای ظهورش از پیش خود وقت تعیین می‌کنند، به دروغ‌گویی می‌افتند.»(۱)
ابن عباس نیز گفته است: «پس از یک غیبت طولانی و حیرت ظلمانی،ظاهر می‌شود.»(۲)
۲-گمراهی و ضلالت؛ یعنی در این دوران،عده‌ای از مردم از مسیر حق برگشته، دچار انحراف و گمراهی می‌شوند و از هدایت‌های الهی بازمی‌مانند، پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرموده است: «برای او غیبت و برای امت حیرتی خواهد بود که خیلی‌ها در آن دوران گمراه خواهند شد.»(۳)
سدیر می‌گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: «...وای بر شما!در کتاب جفر نظر انداختم... و در ولادت قائم ما و غیبت او و طولانی شدن آن و مدت عمر وی، تأمّل کردم و دیدم که مردم با ایمان، گرفتار بلاها و مصیبت‌ها هستند و به جهت طولانی شدن دوران غیبت، در دل‌هایشان شک و تردید راه می‌یابد و بیشتر آنها از دینشان برمی‌گردند.»(۴)
۳- برگشت از اعتقاد به مهدویت؛ امام رضا علیه السّلام از پدران بزرگوارش از امام علی علیه السّلام نقل می‌کند: «در دوران غیبت جز دینداران ناب-که یقین در جانشان رسوخ کرده و خداوند از آنان بر ولایت ما پیمان گرفته و ایمان در جانشان ثابت کرده و به دم الهی یاریشان نموده است-کسی بر اعتقاد خود،استوار نخواهد ماند.»(۵)
در همین مضمون از امام عسکری و امام سجاد علیه السّلام نیز روایاتی نقل شده است.(۶)
۴-قساوت و تیره شدن دل‌ها؛ «به جهت طولانی شدن غیبتش، دل‌ها سخت و تیره می‌شود و جز آنها که خداوند ایمان به او را در قلوب‌شان نشانده و به دم الهی یاریشان کرده است، کسی دیگر بر اعتقاد او باقی نماند.»(۷)
۵-عدم تحمل و بردباری؛ امام صادق علیه السّلام نیز فرموده است: «شتاب مردم برای این کار آنان را هلاک می‌سازد. خداوند برای شتاب مردم، شتاب نمی‌کند؛ برای این امر، مدتی هست که باید پایان پذیرد. اگر مدت آن سرآید، نه ساعتی جلو می‌افتد و نه ساعتی تأخیر می‌شود.»(۸)
۶-شک در حیات و زنده بودن حضرت؛ امام صادق علیه السّلام فرموده است:«...جدا" مورد آزمایش قرار می‌گیرید تا جایی که مردم می‌گویند: مهدی، مرده یا کشته شده است؛ اگر زنده است، پس کجا است و چه می‌کند؟!چشمان مؤمنان بر او می‌گریند و همچون کشتی طوفان‌زده، به اضطراب می‌افتند؛ به‌جز کسانی که خداوند از آنان پیمان گرفته و به دم الهی یاریشان کرده،کس دیگری رستگار نخواهد شد.»(۹)
۷-انحراف و برگشت از دین؛ یکی از ابتلائات و آسیب‌های دوران غیبت، برگشت عده‌ای از آیین الهی و ضعف و سستی در دینداری و یگانه‌پرستی است.
امام کاظم علیه السّلام فرمود: «هنگامی که پنجمین فرزند امام هفتم،از دیده‌ها ناپدید شد، از خدا بترسید و به او پناه ببرید و در مورد دین و آیین خود،کسی شما را از دینتان منحرف نکند [؛زیرا] برای صاحب این امر غیبتی هست تا آنها که به او عقیده دارند،از اعتقاد خود بازگردند.»(۱۰)
محمد بن مسلم و ابو بصیر روایت کرده‌اند که امام صادق علیه السّلام فرمود: «این کار به سامان نمی‌رسد[و ظهور محقق نمی‌شود] مگر اینکه دو سوم مردم از دین برگردند؛ ما گفتیم: اگر دو سوم مردم از دین برگردند، دیگر چه کسی باقی خواهد ماند؟! امام علیه السّلام فرمود: آیا دوست ندارید در بین یک‌سوم باقی مانده باشید؟»(۱۱)
۸-دشواری حفظ ایمان؛ شدت‌ها و پیشامدهای ناگوار و تحوّلاتی که روی می‌دهد، مردم را زیر و رو کرده و حفظ ایمان و استقامت در این راه را دشوار می‌سازد و ایمان افراد در مخاطرات سخت واقع می‌شود!
امام باقر علیه السّلام فرموده است: «بعد از غیبت و حیرت ظاهر می‌شود؛در این دوران تنها کسانی بر دین خود ثابت می‌مانند که در ایمان خود، مخلص و با روح یقین همراه باشند و آنان کسانی‌اند که خداوند از آنها دربارۀ ولایت ما پیمان گرفته و در دل آنها، ایمان را مستقر ساخته و آنها را با روحی از خود تأیید کرده است.»(۱۲)
۹-کمبودها و نارسایی‌های زندگی؛ یکی از امتحانات مردم در عصر غیبت و ابتلائات شدید آنان، گرانی، کسادی، مرگ‌ومیر، جنگ‌ها، کمی محصولات کشاورزی، دچار شدن به پادشاهان ستمگر و... است.
امام صادق علیه السّلام خطاب به محمد بن مسلم فرمود: «پیش از قیام قائم(عج)، نشانه‌هایی است که خداوند آنها را ظاهر خواهد ساخت».محمد بن مسلم پرسید: آنها چیست؟ فرمود: خداوند آنها را چنین بیان فرموده است:
«وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ» (سوره بقره/۱۵۵)
«لنبلونّکم»،یعنی امتحان می‌کنیم شما مؤمنان را قبل از خروج قائم(عج)
«بشی من الخوف»؛یعنی،به وسیلۀ پادشاهان...در آخر سلطنت آنها.
«و الجوع»؛ یعنی، با گرانی قیمت‌ها. «و نقص من الاموال»؛یعنی،با کسادی تجارت و کمی درآمد. «و الانفس»، یعنی، با کمی رشد زراعت.
«و بشّر الصابرین»، یعنی، نوید بده در آن زمان، صبرپیشگان را با ظهور قائم(عج) و آن بعد از یک فتنه سخت و کمرشکن است که هردوستی و خویشی را درهم می‌ریزد.
همسایه به همسایه‌اش هجوم برده،گردنش را می‌زند!در چنین روزگاری، به زمین بچسبید و دست و پای خود را تکان ندهید.»(۱۳)
و نیز فرموده است: «ترس اهل عراق و بغداد را احاطه می‌کند و مرگ ناگهانی و پیاپی در آنجا شایع می‌شود و کمبود در اموال، اشخاص و میوه‌ها ظاهر می‌شود و زراعت کمتر رشد می‌کند.»(۱۴)
۱۰-اختلاف و تبرّی از همدیگر؛ یکی از آسیب‌های فراروی جوامع اسلامی در این دوران، وجود اختلافات و کشمکش‌ها و پراکندگی و دوری مردم از همدیگر است. امیر مؤمنان علی علیه السّلام فرموده است: «چه بر شما خواهد گذشت وقتی امام هدایتگر و نشانۀ حق را به چشم نبینید؟ گروهی از گروه دیگر بیزاری می‌جویید.»(۱۵)
امام صادق علیه السّلام نیز می‌فرماید: «چه بر شما خواهد گذشت، وقتی امام هدایتگر... را به چشم نبینید، گروهی از گروه دیگر بیزاری می‌جویید؛ آن‌گاه سخت مورد آزمایش واقع می‌شوید و ناخالصان شما، از راستان شما، جدا خواهند شد.اول روز در اخبار و آثار اختلاف و مشاجره خواهید داشت و آخر روز، کارتان به کشت و کشتار خواهد کشید.»(۱۶)
۱۱-دروغ‌گویی و تعیین وقت ظهور؛ امام صادق علیه السّلام فرموده است: «آنان که وقت تعیین کردند،دروغ گفتند ما اهل بیتی هستیم که وقت معیّن نمی‌کنیم.»(۱۷)
۱۲-ضعف و سستی در حفظ عقاید حقه؛ عصر غیبت، دوران هجوم شبهات،فزونی انحرافات و اندیشه‌های نادرست و باطل و دنیاگرایی‌ها و نادانی‌ها است و بدین‌جهت، پابرجا ماندن بر عقاید درست و حق دشوار است.
امام صادق علیه السّلام فرمود: «هنگامی که امر غیبت،واقع شود،به آنچه در دست دارید (عقاید حقه)چنگ بزنید تا قضیّه آشکار شود و فرمان خدا فرارسد.»(۱۸)
و نیز: «برای مردم روزگاری فرامی‌رسد که همگان دچار تب و لرز می‌گردند؛ علم و دانش در آن دوران، در هم پیچیده می‌شود؛ آن‌سان که مار در لانه خودبه دور خویش می‌پیچید. در آن هنگام ستارۀ آنها طلوع می‌کند.» گفته شد:
مراد از تب و لرز چیست؟ فرمود: «روزهای فترت که همگان دچار ضعف و سستی می‌گردند؛ در آن ایام بر عقاید خود استوار باشید تا خداوند ستارۀ شما را ظاهر گرداند.»
با توجه به این آسیب‌ها و چالش‌ها، روشن می‌شود که در عصر غیبت،امتحان و آزمون انسان‌ها بسیار دشوار است و آنان باید از این مراحل سخت و طاقت‌فرسا عبور کنند و میزان پایبندی، باورمندی، بردباری و استقامت خود را نشان دهند. به یقین در دورانی که احتمال سرگردانی، گمراهی، تردید و برگشت از اصل مهدویت، قساوت و دلمردگی، بی‌اعتمادی به آموزه‌های دینی، انحراف فسادگری، هواپرستی، مشکلات و کمبودهای زندگی، اختلافات و دشمنی‌ها، دروغ‌گویی و ناراستی، ضعف و سستی در دینداری و...بیشتر از هرعصری وجود دارد؛ باید متدینان و یکتاپرستان در اعتقاد خود به منجی موعود، استوار و پابرجا باشند و از این آزمون سخت، سربلند بیرون آیند. بر این اساس است که پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمود: «...کسانی که در دورۀ غیبت حضرت مهدی(عج) بر اعتقاد به او استوار هستند، از کبریت احمر نایاب‌ترند. جابر بن عبد اللّه انصاری بلند شد و گفت: ای رسول خدا! آیا فرزندت قائم غیبت خواهد کرد؟ فرمود: آری به خدا قسم.
«وَ لِیُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَمْحَقَ الْکافِرِینَ»(سوره آل عمران/۱۴۱)
«خداوند مؤمنان را جدا می‌آزماید و کافران را از میان برمی‌دارد.»
آن‌گونه که در روایات آمده،رستگاری کامل جز برای دینداران ناب و مخلص و کسانی که جانشان با یقین درآمیخته و اعتقادشان محکم و شناختشان از نادانی‌ها و نادرستی‌ها پیراسته شده است؛برای کسی دیگر میسّر نیست.
فقط با داشتن چنین شرایط و حالاتی است که بنده پروردگار، به قضای الهی و حکم پروردگار در تمام امور، خشنود است و نسبت به غیبت و دیگر مسائل مربوط به آن هیچ شک و تردیدی به دل راه نمی‌دهد و بر اعتقاد به امامت امام غایب استوار و ثابت می‌ماند و همیشه یاد او را در دل دارد و این چیزها جز با تلاش پیگیر و حرکت در راه بندگی حقیقی و خالصانه، از راه دیگری به دست نمی‌آید.(۱۹)و(۲۱)
منابع:
۱-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴٨٢، ح ١٨٩
۲-یوم الخلاص، ج ١، ص ٣۴۶؛ الزام الناصب، ص ۶٢
۳-کشف الغمة، ج،ص ٣١١؛ بحار الانوار، ج ۵١، ص ٧٢
۴-اثبات الهداة، ج ٣ ،ص ۴٧۵، ح ١۶٢
۵-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴۶۴، ح ١١٧
۶-همان، ج ٣، ص ٧٩، ح ١٨٠ و ص ۴۶٧، ح ١٢٧
۷-همان، ج ٣، ص ۴٨٨، ح ٢٠
۸-اصول کافی، ج ١، ص ٣۶٩؛ الغیبة النعمانی، ص ١۵٨
۹-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۴٧٣، ص ١۵۴
۱۰-الغیبة النعمانی، ص ٧٨؛ بحار الانوار، ج ۵١؛منتخب الاثر،ص ٢١٨
۱۰-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۵١٠، ج۱، ۳۳۱
۱۱-کشف الغمة، ج ٣، ص ٣١١؛ منتخب الاثر، ص ٢٢٩
۱۲-ارشاد، شیخ مفید، ص ٣۴٠؛ الغیبة النعمانی، ص ١٣٢
۱۳-یوم الخلاص، ج ١، ص ٣٣٨
۱۴-اثبات الهداة، ج ٣، ص ۵١٠، ح ٣٣۴
۱۵-همان، ص ۴٧٣، ح ١۵۵
۱۶-الغیبة طوسی، ص ٢۶٣؛ اصول کافی، ج ١، ص ٣۶٨؛ بحار الانوار، ج ۵٢، ص ١١۴
۱۷-بحار الانوار، ج ۵٢ ،ص ١٣٣؛ یوم الخلاص، ج ١، ص ٣٣١
۱۸-اثبات الهداة، ج ٣،ص ۴۶١،ح ١٠٧
۱۹- ظهور نور، علی سعادت پرور،ص۹۹
۲۰- برگرفته از کتاب مهدویت(پیش از ظهور)،رحیم کارگر صص۱۳۱-۱۲۴
کلمات کلیدی : شیعیان، امام زمان
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
