خط بطلانی بر فریب دو قطبی سازی

داخلی

صفحه سیاسی

آرشيو خبر

نظر منتشر شده

۱۶

توصيه به ديگران

کد مطلب: 399303

خط بطلانی بر فریب دو قطبی سازی

عباس سلیمی نمین،‌ ۱۴ مهر ۹۵

تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۴۹

علی رغم گذشت زمانی درخور از تمهید و تدبیر رهبری انقلاب برای جلوگیری از تنش در فضای سیاسی کشور در آستانه انتخابات بهار 96، متأسفانه کمتر در مقام تبیین این مهم برآمده‌ایم که بناست کدام تهدید پشت سر گذاشته شود.

برخی نویسندگان و سخنوران، دو قطبی شدن را به دو نوع خوب و بد تقسیم کرده‌اند و عنوان می‌کنند که بناست مانع شکل گیری شرایط برای نوع بد آن شوند و گرنه دو قطبی شدن خوب لازمه یک انتخابات پر شور است؛ بنابراین به نظر می‌رسد که در باب مضرات دوقطبی شدن فضای انتخاباتی و تفاوت‌های آن با رقابت سازنده تأمل بیشتری باید صورت گیرد.

دست کم براساس تجربه تلخی که در سال 88 پشت سر گذاشتیم در شرایطی جامعه دو قطبی می‌شود که هر یک از گرایش‌های موجود در آن خود را نقطه پایانیِ نیکی‌ها و فضایل و رقیب را نقطه پایانیِ بدی‌ها و رذایل ترسیم نماید. باید توجه داشت چنین آرایش و صف بندی‌ای شکل نخواهد گرفت مگر آن که دو طرف با ترفندهایی هدف مندانه همان گونه که هواداران را واله و شیدا می‌سازند، مخالف را نیز به معاند و متنفر تبدیل کنند.

ممکن است تشکیکی در این تبیین ایجاد شود که کدام سیاست پیشه عاقلی مخالف معمولی‌اش را به متنفر جدی تبدیل می‌سازد؟ در پاسخ باید گفت کسانی که افزایش آرا و مشارکت احساسی را در فضای پر التهاب ممکن می‌بینند لاجرم می‌بایست به تقابل‌ها به صورت غیر منطقی و ساختگی دامن زنند. قاعده ایجاد نزاعی کاذب، تحریک هواداران طرف مقابل را نیز طلب می‌کند؛ البته در رقابت سالم انتخاباتی چنین رفتارهایی قابل تصور نیست؛ زیرا هر دو طرف می‌کوشند با استدلال و منطق نه تنها اقشار غیر سیاسی جامعه بلکه حتی هواداران رقیب را جذب کلان نگری و برنامه‌های برتر خود نمایند. همان گونه که این نوع رقابت را برای کشور، سازنده و رشد دهنده افکار عمومی جامعه می دانیم، دو قطبی شدن فضای انتخاباتی را بسیار فاجعه بار و زمینه ساز بحران‌های اجتماعی باید دانست. هرگز نباید فضای دوقطبی را به معنای رقابت دو حزبی و دو جناحی تلقی کرد بلکه آن چنان که از نام آن بر می‌آید دو قطبی مثبت و منفی همواره متنافرند و تضادها را به نمایش می‌گذارند تا اشتراکات را.

تقابل‌ها در فضای سیاسی این دوقطبی شدن‌ها، کاملاً متظاهرانه و طراحی شده و با هدف فریب افکار عمومی است؛ به عبارت دیگر بنا نیست روش و شیوه‌ای در نزد افکار عمومی مورد نقد قرار گیرد بلکه با ایجاد یک نزاع کاذب، اصولاً شناخت از مبنای رأی دهی حذف می‌گردد.

بر این اساس دو قطبی شدن جامعه را می‌بایست در سه سطح 1-اجتماعی، 2- نخبگی و 3-اجرایی مورد توجه قرار داد.

در سطح اجتماعی رو در روی هم قرار گرفتن قشرهای مختلف و در پیش گرفتن رفتارهای متضاد محور می‌شود و در انتخابات، مقوله‌ای که از دور خارج می‌شود عقل و منطق است. در این حالت دیگر ذهن جامعه قدرت پذیرش منطق را از دست می‌دهد و رفتار دهن کجی گونه‌ای را در آرایش‌ها و صف بندی‌ها حتی در انتخاب رنگ‌ها به خود می‌گیرد.

در سطح نخبگی شیوه‌های سلبی بر شیوه‌های ایجابی کاملاً غلبه می‌یابد. همچنین روش‌های متصلبانه جای استنتاج و استدلال را می‌گیرد و در نهایت نگاه زاویه دار و تک بعدی بر نگاه چند وجهی و استراتژیک برتری پیدا می‌کند.

در سطح اجرایی تولید شرّ مطلق از یک سو و مظلوم مطلق از سوی دیگر در دستور کار قرار می‌گیرد؛ به عبارت دیگر ترسیم یک مصلح اجتماعی به ظاهر در مظلومیت قرار گرفته نیاز به یک دشمن جدی ظاهری دارد که در مقابلش هل من مبارز می‌طلبد.

از آن جا که در این زورآزمایی همه صحنه آرایش یافته و ظاهری است، حتی حریف نباید نابود شود؛ زیرا بقای یک طرف این قطب بندی در قدرت با بقای طرف دیگر رابطه تنگاتنگی دارد. بی جهت نیست که در انتخابات سال 92 وقتی بازی دو قطبی با رد صلاحیت آقای مشایی به هم می‌خورد وی به آقای روحانی رأی می‌دهد تا جریانی که از آن برای تحریک احساسات جامعه بهره می‌گرفتند تضعیف نشود. در زورآزمایی‌های دو قطبی از آن جا که حریف به عنوان یک «شاخص صرف» مطرح است لذا نباید کم رنگ گردد؛ از این رو متقابلاً در سال 93 آقای تاجزاده –که تغذیه کنندگانی چون وی از فضای تنش دو قطبی، از آقای احمدی نژاد بهره بسیار بردند- می‌گوید: «فعال شدن آقای احمدی نژاد علاوه بر این که حق شهروندی او به شمار می‌رود در مجموع و در بلند مدت به سود چند صدایی، بازشدن فضای سیاسی و افزایش قدرت انتخاب مردم است... اصلاح طلبان باید با بالابردن هوشیاری و انسجام خویش آقای احمدی نژاد را برای ورود به انتخابات سال آتی تشویق کنند.» (انتخاب، 26/12/93، کد خبر 190181)

تشویق آقای احمدی نژاد برای بازگشت به قدرت به بهانه دفاع از حقوق شهروندی تا حدودی می‌تواند میزان واقعی بودن نزاع‌ها را مشخص سازد.

لذا مجدداً باید تأکید کرد که جدال در فضای دو قطبی یک جدال کاذب و مردم فریب است بر خلاف تصویری که هر دو طرف این صف آرایی کاذب در نزد هواداران خود ایجاد می‌کنند به شدت تداوم رفتارها و حتی بقای پرقدرت طرف مقابل را می‌طلبد تا بتوانند قدرت را در فضای غبارآلود بین دو جریان سخت نیازمند به تنش دست به دست کنند. می‌توان اذعان داشت که عرصه سیاست‌های عرفی دارای پیچیدگی‌هایی است که صرفاً در آرامش قابل کشف است؛ اقدام پیش گیرانه اخیر رهبری برای جلوگیری از تنشی که این بار می‌خواستند قبل از انتخابات ایجاد کنند حتی موقعیت کسانی که در سال 88 بعد از انتخابات، فضای سیاسی کشور را بحرانی ساختند را بیش از پیش کم رنگ خواهد ساخت. احساس وظیفه برای دفاع از حقوق شهروندی تا حدودی این ادعا را تقویت می‌کند که چگونه تنش آفرینان دو سر قطب‌های متنافر در بقای یکدیگر می‌کوشند.

محمود احمدی‌نژاد: انتخابات سال آینده سوت و کور است/دودش به چشم نظام می‌رود/قهر نمی‌کنم اما...

۱۳۹۵/۰۸/۲۷ ۰۷:۳۵

احمدی نژاد: اگر نزدیکترین فرد به من هم کاندیدا شد، به من ربطی ندارد