نفس نفیس خاتمیت
نویسنده: آیت الله العظمی وحید خراسانی
انتشارات دلیل ما، چاپ اول ۹۲
۴۳۲ صفحه
****
كتاب ارزشمند «نفس نفيس خاتميت» مجموعهاي است از خطابههاي مرجع عالي قدر شيعه حضرت آيتا... العظمي وحيد خراساني مدظله العالي كه با قطع وزیری در ۴۳۲ صفحه به همت نشر دلیل ما منتشر شده است. اين مجموعه شامل مباحث مطرح شده توسط ایشان در نوزده مجلس است که به مناسبت های گوناگونی چون عيد سعيد غدير، ميلاد اميرالمومنين (ع)، ماه مبارك رمضان و شهادت اميرالمومنين (ع) و... برگزار شده است. در کتاب حاضر این مباحث به صورت جداگانه تنظيم و تحقيق شده؛ بنابراین علاوه بر ذكر مستندات، ترجمه آيات قرآن و برخي توضيحات در پانوشت صفحات برخي نكات نيز در پي نوشت مجالس يادآوري شده است.
در مجلس اول با اشاره به نزول آيه اكمال (اليوم اكملت لكم دينكم...) به عظمت اين روز اشاره شده است و این که عظمت اين روز نيز به جهت فضائل بيكران حضرت اميرالمومنين (ع) است. به اعتقاد اين مرجع بزرگ، غايت خلقت به كمال رسيدن عقل و اراده انسان، و بعثت انبياء مقدمه اين اكمال بوده است و بعثت خاتم به تعليم كتاب (براي تكميل عقل)، و حكمت (براي تكميل اراده) به آخر رسيده، اما تكميل اين جهت علمي، به مفسر نياز دارد و كتاب بدون معلم اسرار آن ناقص است.
در مجلس دوم آيتا... وحيد خراساني با ذكر دو حديث «انا مدينه العلم و علي بابها» و «انا مدينه الحكمه و علي بابها» يادآور ميشوند علم و حكمت بزرگترين گوهر در خزنية خداوند است كه به پيامبر اكرم (ص) اعطاء شده و باب آن نیز اميرالمومنين (ع) است.
مجلس سوم با يادآوري عظمت روز ولادت حضرت اميرالمومنين (ع) آغاز شده و سپس به منزلت حضرت فاطمه بنت اسد اشاره می شود. در ادامه ضمن بیان شرافت پیامبر (ص) و شرافت قرآن، به تشريح نسبت امير مومنان (ع) با قرآن پرداخته شده است. ايشان اميرالمومنين (ع) را همراه بطون قرآن و صاحب عصمت كبري معرفي كرده و بیان می کنند که: «تمام علوم نظام تكوين و تمام علوم نظام تشريع، همه در قلب علي بن ابيطالب است».
مجلس چهارم با ذکر آیه شریفه اکمال آغاز می شود. آیت ا... وحید در ادامه با استناد به حدیث صحیح اعلائی از حضرت امام باقر (ع) ولایت امیر المومنین (ع) را آخرین فریضه الهی و روز غدیر را که با الف و لام تعریف، در قرآن مطرح شده، عید ا... اکبر معرفی میکنند. این روز ظرف اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت خداوند از دین اسلام است : یعنی کسی که اکمال و اتمام و رضا از ناحیه اوست ذات خداوند است. آنچه که اکمال و اتمام و رضا به اوست، ولایت است و کسی که اکمال و اتمام و رضا به اوست حضرت علی ابن ابی طالب (ع) است.
درآغاز این مجلس پنجم مطالبی درباره مظلوميت اميراامومنين (ع) بيان شده و سپس با استناد به احاديث يادآور می شوند كه اميرالمومنين (ع) صاحب علمالكتاب است سپس با اشاره به شمه اي از قدرت كسي كه بخشي از علم كتاب نزد او بوده، به تشريح منزلت «من عنده علم الكتاب» پرداخته شده است.
مجلس ششم با بحث پيرامون علم اميرالمومنين (ع) آغاز شده و بر اساس حديثي از امام حسن (ع) بیان می شود که هيچ كس از پيشينيان به این لحاظ علمي از او سبقت نگرفته و از آخرين به درك علم او نميرسد.
در مجلس هفتم بعد از بيان اوصاف روز غدیر، به عباراتي از زيارت روز غدير پرداخته شده كه در آن عبارات بر كساني لعنت شده است كه اميرالمومنين (ع) را با دشمن ايشان مساوي و ايشان را عديل دیگران قرار دادهاند كه تحت ولايت ايشان است. سپس بر مظلوميت اميرالمومنين (ع) تاكيد كرده و يادآور شدند كه جاهلان ايشان را در رديف معاويه – پسر هند جگرخوار و فرزند چهار نفر بدكار - قرار دادهاند.
در مجلس هشتم آيتا... وحيد گوشه اي از مقامات و فضائل اميرالمومنين (ع) را ذكر می کنند؛ از جمله اينكه اميرالمومنين (ع) اسم اعظم و مَثَل اعلاي خداوند و عصاره وجود هزار پيامبر است و خصائص انبياء عليهمالسلام در اميرالمومنين (ع) جمع شده و آن حضرت، شمس و قمر و كوكب درّي منظومه وجود است.
در مجلس نهم؛ ايشان در تبيين عظمت روز غدیر ، به فراتر بودن مقامات اميرالمومنين (ع) از حد درك بشر عادي اشاره ميكند و سپس با طرح عبارتي از درياي معارف زيارت غدير يادآور ميشود كه اميرالمومنين (ع) برتر از مدح و وصف است. آن حضرت برترين خلق در عبادت است و روح او در عبادت از محيط ثواب و از عالم عقاب خارج شده است. اميرالمومنين (ع) شخصيتي است كه خدا را يافته و مثل اعلاي خداوند و ميوه برترين عبادت است.
در مجلس دهم تضلّع در مبحث امامت براي دفع شبهات واجب عيني معرفي شده است. آيتا... وحيد قّلت اوتاد و اثقال زمين در اين عصر را يكي از بلاهايي ميداند كه خدا بر امت نازل ميكند. ايشان ضمن معرفی علمای بزرگ شیعه و همچنین ضعف موجود در محافل علمی، تاثير قدرت علمي علامة حلي در تشيع ايران و امداد امام عصر (ع) به وي را پيش كشيده و بر امداد الهي به آنان كه در درك مقام امامت تلاش ميكنند تاكيد كرده اند.
در مجلس یازدهم در تشريح عظمت روز الست با استناد به حديثي از منابع اهل سنت به سوال از ولايت اميرالمومنين (ع) در محشر اشاره ميكند و سپس به شرح حديثي ميپردازد كه صاحب الصواعق المحرقه از پيامبر اكرم صلي ا... و آله و سلم درباره پيمان گرفتن بر ولايت اميرالمومنين (ع) نقل كرده اند.
در مجلس دوازدهم «غرض اقصي از تحصيل علم، وصول به فقه دين يعني درايت روايت است» آيتا... وحيد با بيان اين مطلب به شرح كلام پيامبر اكرم (ص) درباره ماه رمضان پرداخته و سپس با اشاره به شهادت حضرت اميرالمومنين (ع) در اين ماه به ذكر گوشهاي از فضائل و مناقب آن حضرت پرداخته و در پايان به بر پايي مجالس با شكوه در روز شهادت اميرالمومنين (ع) تاكيد كرده است.
در مجلس سیزدهم آيتا... وحيد سوره توحيد را اكسير احمر معرفي و بر قرائت آن تاكيد كرده است. ايشان يادآور ميشود كه اميرالمومنين (ع) در همه نمازها اين سوره مباركه را قرائت ميفرمودند و آن حضرت را مَثَل «قل هوا... احد» معرفي ميكنند و به بيان سرّ محبت اميرالمومنين (ع) به اين سوره ميپردازند.
در مجلس چهاردهم به روز حسرت بودنِ قيامت، سكرة موت و حسرت فوت اشاره و با استناد به احاديث تاكيد می کنند كه حسرت در مورد ادا نكردن حق اميرالمومنين (ع) است. ايشان با بهرهگيري از زيارت مبعث، اميرالمومنين (ع) را شمشير نبوت خاتم (ص)، معجزه رسالت هادي امّت، سپر خون خاتم (ص)و تاج سر پيغمبر اكرم صلي ا... آله وسلم معرفي كرده اند.
مجلس پانزدهم با توصیه به دعوت به سوی خداوند با حکمت و موعظه نیکو آغاز ، و قدرت استدلال تشیع را یادآور شده است و با اشاره به اعتراف برخی اندیشمندان سنی به جهل غاصبان خلافت نمونهای از رفتارها و احکام جاهلانه خلیفه دوم را مطرح ساخته و به تبیین آن پرداخته اند.
مجلس شانزدهم با اشاره به عظمت ماه رمضان و عظمت شب قدر و عظمت قرآن و لزوم قرائت حداقل پنجاه آيه در هر روز آغاز شده سپس با يادآوري گريه خاتم الانبياء (ص) بر فرق شكافته اميرالمومنين (ع)، اقامه عزا در روز شهادت اميرالمومنين (ع) را وظيفه شيعه معرفي كرده اند.
در مجلس هفدهم ایشان امام را مفسر وحي و طبيب انسانيت معرفي كرده و ولايت را شرط رضايت خدا به اسلام دانسته اند و از خطبه غدير با عنوان اقيانوس علم و حكمت و معرفت ياد ميكنند و نزول سوره دهر و احياي رسالت و امامت در دهه غديريه را يادآور ميشوند.
در مجلس هجدهم ايشان غايت خلقت را استغراق عقل در معرفت خدا و فناي اراده در محبت خدا دانسته و با شرح حكايت سوره هل اتي بر اساس احاديث شيعه و سني روشن ميسازند كه اميرالمومنين (ع) به اين مقام رسيده است.
و سرانجام در مجلس نوزدهم درك واقعه غدير متوقف بر چهار امر دانسته شده است: شناخت شخصيت منصوب در غدير، شناخت حقيقت منصب امامت، چيستي نصب، شناخت ناصب. ایشان سپس با شرح حديث «يا علي انت مني و انا منك» به تبيين مقام حضرت خاتم الانبياء (ص) و سير تكامل انيّت انساني، رسيدن به مرحله نبوت و رسالت و تحويل كتاب و نيل به مقام اولو العزمي و خاتميت آن حضرت (ص) پرداخته اند.
کتاب حاضر برای علاقمندان و پژوهشگران علاقمند به مطالعه درباره شان و جایگاه شامخ امیر مومنان در اسلام و همچنین از دیدگاه حضرت رسول (ص)اثری خواندنی و مملو ا ز نکان آموخننی و در خور اعتناست.