کد مطلب: 226980
پیشنهاد کتاب / «ببر پشت دروازه» اثر ژان ژیرودو، از نشر قطره
در ستایشِ صلح؛ در مذمتِ جنگ
بخش فرهنگی الف، 28 اردیبهشت 93
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۸ ارديبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۰۵
ببر پشت دروازه
(نمایشنامه ای در دوپرده)
نویسنده: ژان ژیرودو
مترجم: عبدالله کوثری
(با پس گفتاری از لیلا ارجمند)
انتشارات قطره، چاپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۱۰۰۰ نسخه، ۵۵۰۰ تومان
****
در زمانی که ادبیات و هنر اروپا (در ظاهر یا باطن)، به سمت نو شدن حرکت می کرد و می کوشید از عناصر مدرن و کمتر تجربه شده در خلق جهان نمایشی استفاده کند، ژان ژیرودو مسیری عکس را پیمود، او به سراغ عناصر آشنای درام کلاسیک و اسطوره های یونان باستان رفت و با احاطه بر این عناصر نمایشنامه هایی بسیار قدرتمند را به مخاطبان عرضه کرد که اغلب با اجراهایی موفق نیز روی صحنه رفتند.
«ببر پشت دروازه» که با ترجمه مقبول عبدالله کوثری به فارسی درآمده، یکی از نمایشنامه های قابل توجه ژان ژیرودوست که پیش از این به فارسی درنیامده و حالا در مجموعه جامانده های نشر قطره که به آثار ارزشمند و کمتر توجه شده اختصاص دارد، منتشرشده است.
کتاب حاضر دربردارنده پس گفتاری ست به قلم لیلا ارجمند که به شکلی موجز و خواندنی به در شاخصه مهم محتوایی و فرمی ژیرودو پرداخته است. نخست علاقه و کشش این نمایشنامه نویس به سمت صلح و دیگری رویکرد پیگیر او در احیای اسطوره در متون نمایشی فرانسه است.
ژان ژیرودو به سال ۱۸۸۲ در فرانسه زاده شده، پدرش کارمند ساده ای بود با خانواده ای متوسط. ژیرودو اما شاگردی مستعد بود، بورسی تحصیلی کسب کرد و در مدرسه ای شبانه روزی ادبیات فرانسه و زبان یونانی خواند و سرانجام به عنوان دانش آموز ممتاز، با کسب جایزه ای فارغ التحصیل شد. چنان تحصیلات پیش دانشگاهی خود را نیز با چنین جایزه ای به پایان رساند و در سطح کشوری نیز جایزه ممتاز زبان یونانی را بدست آورد.
بعد از خدمت نظام هم وارد دانشسرای عالی پاریس شد. از ۱۹۰۴ انتشار داستانهایش را آغاز کرد. در ۱۹۱۰ در وازرت امور خارجه استخدام شد، به عنوان دیپلمات سفرهای بسیاری کرد.
حضور در جبهه ها دوران جنگ جهانی اول برای ژیرودو، به‌جز جراحات جسمانی، تجربه های بسیاری به هرمراه داشت. او آشتی میان فرانسه و آلمان بعد از جنگ جهانی اول را در کتاب «دوست لیموزنی من» به روایتی داستانی در آورد که با ستایش زیادی روبه‌رو شد. در ۱۹۲۷ همین اثر را با کمک لویی ژووه به نمایشنامه بدل کرد که توفیق بسیار زیاد آن باعث شد که از چهل و پنج سالگی به بعد به نمایشنامه نویسی رو آورده و تا آخر عمر (۱۹۴۴) هر سال یک نمایشنامه ارائه کند.
«ژان ژیرودو» نمایشنامه‌نویسی است که سبک و سیاق آثارش و جهان دراماتیکی که خلق میکرد یاد آور نمایشنامه نویسان کلاسیک و بزرگ گذشته است. به ویژه اینکه او تحت تاثیر راسین نمایشنامه نویس قرن هفدهم از بسیاری اساطیر یونانی در نگارش آثارش بهره برد.
به این ترتیب خلق جهانی با استفاده از عناصر درام های کلاسیک و اسطوره های یونان باستان برای به نمایش گذاشتن مسائل روزگار خود و یا زندگی مردمان هم عصرش یکی از ویژگی های ممتاز کننده او از دیگر نمایشنامه نویسان معاصر است.
تخیلی نیرومند و زبان طناز داشت، سالهای همکاری او با لویی ژووه که بازیگر و کارگردان برجسته ای در تئاتر بود دوران پرباری را به همراه داشت و اجراهای موفقی از آثارش روی صحنه رفت.
ژیرودو از جمله نمایشنامه‌نویسانی است که با تمرکز بر مشکلات سخت زندگی، همواره نگران وضعیت آدمی است. شور و هیجانی که در نوع نگاه ژیرودو وجود دارد حتی در جایی که پیش‌پاافتاده‌ترین پدیده‌ها را با عناصر ماورای طبیعی رودررو قرار می‌دهد، دیده می‌شود. از جمله مضامین عمده آثار او تفاوت میان افرادی از فرهنگ‌های مختلف، به‌خصوص فرانسوی‌ها و آلمانی‌هاست. «ببر پشت دروازه» در سال ۱۹۳۵ و درست در آستانه جنگ دوم جهانی نوشته شده است.
ماجرای آن، یک روز قبل از آغاز جنگ تروا روی می‌دهد. در این نمایشنامه، «هکتور» با استدلالی خردمندانه می‌کوشد تروایی‌ها و یونانی‌ها را وا دارد تا تفاوت‌های خود را نادیده بگیرند. اما نیروهای دیگری در جریانند که برخورد میان این مردم را ناگزیر می‌کنند. عده ای از منتقدان بر این باورند که این نمایشنامه درواقع به رابطه میان فرانسه و آلمان پیش از جنگ جهانی دوم اشاره دارد.
«ببر پشت دروازه» اثری است که به طور تمثیلی به مسأله جنگ تروا می‌پردازد؛ البته نه اینکه آن را بازخوانی کند؛ بلکه این رویداد را بستری برای روایتی تمثیلی علیه جنگ حرف می‌زند.
این نمایشنامه در واقع یک کمدی – تراژدی ست که در دو پرده نوشته شده و از چگونگی آن می توان دریافت که هدف نویسنده خلق نمایشنامه ای فلسفی بوده. چراکه اندیشه در بنیان این نمایشنامه وجود دارد و در آن ستیز میان اندیشه ها از زبان شخصیت ها پیداست.
از این رو «ببر پشت دروازه» بی آنکه ایده خاص یا دیدگاه نویسنده را به خواننده تحمیل کند او رادعوت می کند تا به طوری جی به مسائل پیرامون خود در جهان هستی نگریسته و بدانها بیاندیشد.
ژان ژیرودو با احاطه و شناخت دقیقی که از اسطوره ها و داستان های اسطوره ای دارد آنها را به دنیای نمایشی خود آورده به شوخی با آن ها می پردازد. ژیرودو نگاهی عمیق و ویژه به عشق، جنگ، ثروت، قانون و سرنوشت دارد که همگی مفاهیمی کلان و عمومی و جهان شمول که فارغ از زمان مکان در همه دورانها از دغدغه های انسانی محسوب می شوند و با رویکردی چالشی و منتقدانه به سراغ آنها می رود و در این بین استفاده از نگاه دقیق و طناز خود را فراموش نمی کند.
قهرمان این نمایشنامه، هکتور، به همراه نزدیکانش تحول، بازشناسی و رنج را که از اجزای اصلی یک درام و نوشته دراماتیک اند، از سر می گذرانند. پرداخت چندین لایه شخصیت های اصلی این نمایشنامه، چه قهرمان و چه ضدقهرمان، موجب می شود که خواننده آن ها را به خوبی بشناسد و با ایجاد حس همذات پنداری، نگران و دلواپس سرنوشت آن ها شود. سرنوشتی که در گروی آغاز جنگ میان تروا و یونان است.
ژان ژیرودوی فرانسوی هر دو جنگ جهانی را از نزدیک لمس کرده و در جبهه های جنگ جهانی اول حضور داشت. همین مسئله باعث شده اگر چه سرنوشت انسان را ناگزیر از جنگ می داند، اما نگاهش نگاهی ضد جنگ باشد و جنگ را دستاورد نابخردی بزرگان قوم و مردم عادی جامعه به حساب بیاورد.
تحت تاثیر همین نوع نگرش شخصیت های نمایشنامه «ببر پشت دروازه» می کوشند تا در حد توان خود از بروز جنگ جلوگیری کرده و موجب آشتی میان مردم شوند. با این حال ژان ژیرودو نگاهی یک بعدی به جنگ ندارد بلکه آن را از زوایای گوناگونی مورد بررسی قرار می دهد.
از ژان ژیرودو پیش از این کتاب‌های «میان‌پرده؛ کمدی در سه پرده»، «ژودیت: تراژدی در سه پرده»، «تسا (پری‌زاده‌ی وفادار) نمایشنامه در سه پرده و شش تابلو اثر مارگریت کندی» و «آمفیتریون ۳۸» همگی با ترجمه عباس آگاهی و مهشید نونهالی ؛ «زیگفرید» با ترجمه‌ی عباس آگاهی؛ «جنگ تروا اتفاق نمی‌افتد» ترجمه عفت برادران رحیمی؛ «اوندین» ترجمه لیلی گلستان و «الکتر» ترجمه مهرنوش سلوکی به فارسی منتشر شده است.
(نمایشنامه ای در دوپرده)
نویسنده: ژان ژیرودو
مترجم: عبدالله کوثری
(با پس گفتاری از لیلا ارجمند)
انتشارات قطره، چاپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۱۰۰۰ نسخه، ۵۵۰۰ تومان
****
در زمانی که ادبیات و هنر اروپا (در ظاهر یا باطن)، به سمت نو شدن حرکت می کرد و می کوشید از عناصر مدرن و کمتر تجربه شده در خلق جهان نمایشی استفاده کند، ژان ژیرودو مسیری عکس را پیمود، او به سراغ عناصر آشنای درام کلاسیک و اسطوره های یونان باستان رفت و با احاطه بر این عناصر نمایشنامه هایی بسیار قدرتمند را به مخاطبان عرضه کرد که اغلب با اجراهایی موفق نیز روی صحنه رفتند.
«ببر پشت دروازه» که با ترجمه مقبول عبدالله کوثری به فارسی درآمده، یکی از نمایشنامه های قابل توجه ژان ژیرودوست که پیش از این به فارسی درنیامده و حالا در مجموعه جامانده های نشر قطره که به آثار ارزشمند و کمتر توجه شده اختصاص دارد، منتشرشده است.
کتاب حاضر دربردارنده پس گفتاری ست به قلم لیلا ارجمند که به شکلی موجز و خواندنی به در شاخصه مهم محتوایی و فرمی ژیرودو پرداخته است. نخست علاقه و کشش این نمایشنامه نویس به سمت صلح و دیگری رویکرد پیگیر او در احیای اسطوره در متون نمایشی فرانسه است.
ژان ژیرودو به سال ۱۸۸۲ در فرانسه زاده شده، پدرش کارمند ساده ای بود با خانواده ای متوسط. ژیرودو اما شاگردی مستعد بود، بورسی تحصیلی کسب کرد و در مدرسه ای شبانه روزی ادبیات فرانسه و زبان یونانی خواند و سرانجام به عنوان دانش آموز ممتاز، با کسب جایزه ای فارغ التحصیل شد. چنان تحصیلات پیش دانشگاهی خود را نیز با چنین جایزه ای به پایان رساند و در سطح کشوری نیز جایزه ممتاز زبان یونانی را بدست آورد.
بعد از خدمت نظام هم وارد دانشسرای عالی پاریس شد. از ۱۹۰۴ انتشار داستانهایش را آغاز کرد. در ۱۹۱۰ در وازرت امور خارجه استخدام شد، به عنوان دیپلمات سفرهای بسیاری کرد.
حضور در جبهه ها دوران جنگ جهانی اول برای ژیرودو، به‌جز جراحات جسمانی، تجربه های بسیاری به هرمراه داشت. او آشتی میان فرانسه و آلمان بعد از جنگ جهانی اول را در کتاب «دوست لیموزنی من» به روایتی داستانی در آورد که با ستایش زیادی روبه‌رو شد. در ۱۹۲۷ همین اثر را با کمک لویی ژووه به نمایشنامه بدل کرد که توفیق بسیار زیاد آن باعث شد که از چهل و پنج سالگی به بعد به نمایشنامه نویسی رو آورده و تا آخر عمر (۱۹۴۴) هر سال یک نمایشنامه ارائه کند.
«ژان ژیرودو» نمایشنامه‌نویسی است که سبک و سیاق آثارش و جهان دراماتیکی که خلق میکرد یاد آور نمایشنامه نویسان کلاسیک و بزرگ گذشته است. به ویژه اینکه او تحت تاثیر راسین نمایشنامه نویس قرن هفدهم از بسیاری اساطیر یونانی در نگارش آثارش بهره برد. به این ترتیب خلق جهانی با استفاده از عناصر درام های کلاسیک و اسطوره های یونان باستان برای به نمایش گذاشتن مسائل روزگار خود و یا زندگی مردمان هم عصرش یکی از ویژگی های ممتاز کننده او از دیگر نمایشنامه نویسان معاصر است.
تخیلی نیرومند و زبان طناز داشت، سالهای همکاری او با لویی ژووه که بازیگر و کارگردان برجسته ای در تئاتر بود دوران پرباری را به همراه داشت و اجراهای موفقی از آثارش روی صحنه رفت.
ژیرودو از جمله نمایشنامه‌نویسانی است که با تمرکز بر مشکلات سخت زندگی، همواره نگران وضعیت آدمی است. شور و هیجانی که در نوع نگاه ژیرودو وجود دارد حتی در جایی که پیش‌پاافتاده‌ترین پدیده‌ها را با عناصر ماورای طبیعی رودررو قرار می‌دهد، دیده می‌شود. از جمله مضامین عمده آثار او تفاوت میان افرادی از فرهنگ‌های مختلف، به‌خصوص فرانسوی‌ها و آلمانی‌هاست. «ببر پشت دروازه» در سال ۱۹۳۵ و درست در آستانه جنگ دوم جهانی نوشته شده است.
ماجرای آن، یک روز قبل از آغاز جنگ تروا روی می‌دهد. در این نمایشنامه، «هکتور» با استدلالی خردمندانه می‌کوشد تروایی‌ها و یونانی‌ها را وا دارد تا تفاوت‌های خود را نادیده بگیرند. اما نیروهای دیگری در جریانند که برخورد میان این مردم را ناگزیر می‌کنند. عده ای از منتقدان بر این باورند که این نمایشنامه درواقع به رابطه میان فرانسه و آلمان پیش از جنگ جهانی دوم اشاره دارد.
«ببر پشت دروازه» اثری است که به طور تمثیلی به مسأله جنگ تروا می‌پردازد؛ البته نه اینکه آن را بازخوانی کند؛ بلکه این رویداد را بستری برای روایتی تمثیلی علیه جنگ حرف می‌زند.
این نمایشنامه در واقع یک کمدی – تراژدی ست که در دو پرده نوشته شده و از چگونگی آن می توان دریافت که هدف نویسنده خلق نمایشنامه ای فلسفی بوده. چراکه اندیشه در بنیان این نمایشنامه وجود دارد و در آن ستیز میان اندیشه ها از زبان شخصیت ها پیداست.
از این رو «ببر پشت دروازه» بی آنکه ایده خاص یا دیدگاه نویسنده را به خواننده تحمیل کند او رادعوت می کند تا به طوری جی به مسائل پیرامون خود در جهان هستی نگریسته و بدانها بیاندیشد.
ژان ژیرودو با احاطه و شناخت دقیقی که از اسطوره ها و داستان های اسطوره ای دارد آنها را به دنیای نمایشی خود آورده به شوخی با آن ها می پردازد. ژیرودو نگاهی عمیق و ویژه به عشق، جنگ، ثروت، قانون و سرنوشت دارد که همگی مفاهیمی کلان و عمومی و جهان شمول که فارغ از زمان مکان در همه دورانها از دغدغه های انسانی محسوب می شوند و با رویکردی چالشی و منتقدانه به سراغ آنها می رود و در این بین استفاده از نگاه دقیق و طناز خود را فراموش نمی کند.
قهرمان این نمایشنامه، هکتور، به همراه نزدیکانش تحول، بازشناسی و رنج را که از اجزای اصلی یک درام و نوشته دراماتیک اند، از سر می گذرانند. پرداخت چندین لایه شخصیت های اصلی این نمایشنامه، چه قهرمان و چه ضدقهرمان، موجب می شود که خواننده آن ها را به خوبی بشناسد و با ایجاد حس همذات پنداری، نگران و دلواپس سرنوشت آن ها شود. سرنوشتی که در گروی آغاز جنگ میان تروا و یونان است.
ژان ژیرودوی فرانسوی هر دو جنگ جهانی را از نزدیک لمس کرده و در جبهه های جنگ جهانی اول حضور داشت. همین مسئله باعث شده اگر چه سرنوشت انسان را ناگزیر از جنگ می داند، اما نگاهش نگاهی ضد جنگ باشد و جنگ را دستاورد نابخردی بزرگان قوم و مردم عادی جامعه به حساب بیاورد.
تحت تاثیر همین نوع نگرش شخصیت های نمایشنامه «ببر پشت دروازه» می کوشند تا در حد توان خود از بروز جنگ جلوگیری کرده و موجب آشتی میان مردم شوند. با این حال ژان ژیرودو نگاهی یک بعدی به جنگ ندارد بلکه آن را از زوایای گوناگونی مورد بررسی قرار می دهد.
از ژان ژیرودو پیش از این کتاب‌های «میان‌پرده؛ کمدی در سه پرده»، «ژودیت: تراژدی در سه پرده»، «تسا (پری‌زاده‌ی وفادار) نمایشنامه در سه پرده و شش تابلو اثر مارگریت کندی» و «آمفیتریون ۳۸» همگی با ترجمه عباس آگاهی و مهشید نونهالی ؛ «زیگفرید» با ترجمه‌ی عباس آگاهی؛ «جنگ تروا اتفاق نمی‌افتد» ترجمه عفت برادران رحیمی؛ «اوندین» ترجمه لیلی گلستان و «الکتر» ترجمه مهرنوش سلوکی به فارسی منتشر شده است.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
