داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

دو رویکرد متفاوت در پسابرجام، سهل اندیشی و دلواپسی

بخش تعاملی الف - سید محمد رضا قدردانی

بررسی برنامه جامع اقدام مشترک در مجلس شورای اسلامی، مراحل پایانی را می‌گذراند و در صورت تصویب، به زودی وارد مرحله اجرای توافق هسته‌ای می‌شویم. از جمله مسائل مهم در این دوره، تأمل در «رویکرد گروه‌های مختلف اجتماعی در دوره پسابرجام» است.

هدف این یادداشت، آن است که اقدامات جریان‌های معارض را یادآوری کند و رفتارهای غلط جریان‌ خودی را تذکر دهد. بنابراین، نقش دو گروه «سهل اندیشان» و «دلواپسان» را مورد بررسی قرار داده‌ایم:

۱. سهل اندیشان، آلت دست استعمار فرانو
رهبر انقلاب در دیدار اخیر فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی سپاه با ایشان، به معرفی سهل اندیشان پرداختند: «یک عدّه‌ای در قضیّه‌ مذاکره و مسئله‌ مذاکره سهل‌انگاری می‌کنند، سهل‌اندیشی می‌کنند، مطلب را درست نمی‌فهمند. حالا بعضی‌ها بی‌خیالند - بی‌خیالان جامعه، که هرچه پیش بیاید برای‌شان اهمّیّتی ندارد، مصالح کشور از بین برود، منافع ملّی نابود بشود - که حالا با آن‌ها کاری نداریم امّا بعضی بی‌خیال هم نیستند لکن سهل‌اندیشند، عمق مسائل را نمیفهند. وقتی صحبت مذاکره می‌شود، می‌گویند آقا شما چرا با مذاکره‌ با آمریکا مخالفت می‌کنید؟ ... مشکل کنونی کشور متأسّفانه به‌خاطر وجود آدم‌های بعضاً بی‌خیال و بعضاً سهل‌اندیش [است‌] که البتّه معدودند، اقلّیّتند؛ در مقابل انبوه عظیم جمعیّت انقلابی و آگاه و بصیر کشور چیزی نیستند امّا فعّالند: می‌نویسند، می‌گویند، تکرار می‌کنند؛ تکرار می‌کنند! دشمن هم به این‌ها کمک می‌کند.» (۱۵ مهر ۹۴)

اگر دشمن آگاهانه ضربه می‌زند، سهل اندیشان، گروهی هستند که با ناآگاهی و از روی غفلت، آلت دست دشمن می‌شوند. آن‌ها عموماً غربزده هستند؛ هرچند ظاهراً هیچ ارتباطی با دشمن ندارند و حساب‌شان از جریان‌های معاند جداست اما شیفته غرب‌اند و ذهن و دل‌شان اسیر پیشرفت‌های آن‌جاست.

نکته دیگر درباره سهل اندیشان این است که ابزاری در دست «استعمار فرانو» هستند. اگر در گذشته با استعمار کهن و بعدها با استعمار نو مواجه بودیم، امروز با مسأله «استعمار فرانو» روبرو هستیم. مقام معظم رهبری ۱۰ سال پیش تصریح کردند: «امروز سیاست استکبار، استعمار فرانو است؛ یعنی از استعمار نوینی که در ده‌ها سالِ قرن گذشته وجود داشت، یک قدم بالاتر. استعمار فرانو یعنی چه؟ یعنی دستگاه استکباری کاری کند که عناصری از ملتی که این مستکبر می‌خواهد آن را قبضه و تصرف کند، بدون این‌که بدانند، به او کمک کنند.» (بیانات در دیدار جمعی از ایثارگران و خانواده‌های شهدای استان کرمان، ۱۲ اردیبهشت ۸۴)

بنابراین، با توجه به این که در پسابرجام، مهم‌ترین استراتژی دشمن برای مقابله با نظام اسلامی، پیشبرد پروژه «نفوذ» است، سهل اندیشان، نقش مهمی در پازل حریف بازی می‌کنند و به خصوص در حوزه «نفوذ فرهنگی»، می‌توانند در تغییر سبک زندگی (آمریکایی سازی جامعه) مهره‌های مؤثری باشند.

فعالیت‌های این گروه بر چند محور متمرکز است: مشکلات کشور را بزرگ نمایی می‌کنند و شرایط را بحرانی نشان می‌دهند، بر ناتوانی مدیریت و دانش داخلی تأکید دارند و منابع موجود در کشور را برای رفع معضلات ناکافی می‌دانند، خطر جنگ در صورت برهم خوردن توافق هسته‌ای را برجسته می‌کنند، وانمود می‌کنند تنها راه حل مسائل کشور تعامل با آمریکاست.

۲. دلواپسان و خطر مخدوش کردن وحدت جامعه
گروهی از منتقدان مذاکرات هسته‌ای در دولت یازدهم، تحت عنوان «دلواپس» مطرح هستند. این گروه برجام را «فاجعه»، «جام زهر» و «شلیک به امنیت ایران» معرفی می‌کنند و معتقدند مجلس باید آن را رد کند! یکی از آن‌ها چندی پیش گفته بود: «من هشدار می‌دهم به نمایندگان مردم در مجلس ... فریب نخورید. حقیقت این است که این مسئله ]برجام[، سازش با دشمن است، هر کسی از نمایندگان حسینی است باید فریاد بزند ... دعا کنید برای این نمایندگان که عاقلانه عمل کنند، زیرا اگر آن‌ها اشتباه کنند همه‌ ملت گرفتار می‌شوند.»

گروهی از دلواپسان نیز راه تحصن در مقابل مجلس را برگزیدند و از این طریق، سعی کردند صدای مخالفت‌شان را به گوش بهارستان نشینان برسانند!

رفتارهای این چنینی، موجب می‌شود دوقطبی غیرواقعی مقاومت - سازش در سطح جامعه پدید آید و اثرات سوء‌ آن، در دوره پسابرجام نیز ادامه داشته باشد. این دوگانه سازی به دنبال آن است که طرفداران رد برجام را حامی جبهه مقاومت جا بزند و موافقان برجام را حامی جریان سازش وانمود کند! حال آن که نتیجه‌ این تفسیر غلط، فقط مخدوش کردن وحدت جامعه است و نهایتاً دودش به چشم نیروهای انقلابی و حزب‌اللهی می‌رود.

(همان طور که در خاطرمان هست سال ۹۲، برخی انتخابات ریاست جمهوری را به رفراندوم هسته‌ای تبدیل ساختند و بعد هم با شکست کاندیدای مطلوب‌شان، چه هزینه‌ای را به جریان اصولگرایی تحمیل کردند!)

تحلیل هفته قبل احمد توکلی درخصوص برجام و وظیفه ما در شرایط کنونی، واقع بینانه و خواندنی است: «تاکید بسیار مهم رهبر معظم انقلاب مبنی بر این که این برجام موجب دو دستگی ملی و اختلاف بین سیاستمداران نشود، باید آویزه گوش‌مان باشد ... برادران و خواهران! ما بین خوب و بد انتخاب نمی‌کنیم بلکه بین بد و بدتر را انتخاب می‌کنیم ... بنده ایرادات زیادی به برجام دارم.

این که ما همه ایرادات را پشت تریبون بگوییم و دشمن به آن استناد کند که سیاستمداران ما در مجلس مانند آن‌ها فکر می‌کنند جای بحث دارد. بنده خواهش می‌کنم که به اقتضائات توجه کنید. بنده به عنوان اقتصاددانی که تقریبا ۵۰ سال است که مبارزه سیاسی می‌کنم، با موی سفیدم به شما می‌گویم که اگر ما این تلاش را به سرانجام نرسانیم ضررش بیشتر از وضعی است که در این طرح داشته باشیم. بنده هم معتقدم که قوی‌تر هم می‌شود در عالم کاغذ نوشت اما در اجرا دولت دچار مشکل می‌شود. الان شرایط به گونه‌ای است که ما باید نگران نقشه‌های دشمن برای نفوذ در کشور باشیم.» (سخنان احمد توکلی در موافقت با دو فوریت طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام»، ۱۲ مهر ۹۴)