کد مطلب: 496026
سازمان سیا در دام کاخ سفید گرفتار شد
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۵ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۴۳
به‌نظر بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، سازمان سیا در مقام مرکز فرماندهی اطلاعاتی و امنیتی آمریکا، شاید بیشتر از هر زمان دیگری در طول تاریخ این کشور به سازمانی سیاسی بدل شده است. به نظر کاخ سفید که با کوهی از مشکلات داخلی و خارجی دست‌به‌گریبان است، از سازمان سیا می‌خواهد در خارج از مرزهای این کشور رویکرد خصمانه‌تری در پیش گیرد ولی هنوز استراتژی و راهبرد مشخص و واضحی را برای این کار ارائه نکرده است و از دیگر سو به نظر نمی‌رسد که درحال‌حاضر، حمایت سیاسی کافی نیز از آن وجود داشته باشد.
به گزارش شرق، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اظهارنظری از سر خشم، دست‌اندرکاران اطلاعاتی را با نازی‌ها مقایسه کرده و هشدار این سازمان درخصوص جدی‌بودن تهدید روسیه را «اخباری جعلی» یا «توهم» می‌خواند. البته این اظهارات ترامپ از سوی دست‌اندرکاران سیا نیز بي‌پاسخ نمانده است؛ به‌طوری‌که «جیمز کلپر» و «جان برنان»، مدیران اسبق امنيت ملی و سیا، اظهارات ترامپ را توهین‌آمیز، نادرست و دور از شأن رئیس‌جمهور دانسته‌اند.
با این حال از نظر دیوید ایگناتیوس در میانه این اوضاع آشوب‌زده، «مایک پمپئو»، رئیس سازمان سیا، یک استثنا به حساب می‌آید. او به نظر همان کسی است که کاخ سفید انتظارش را داشته است. ترامپ عمل می‌خواهد و به نظر پمپئو مرد عمل است. دولت ترامپ در مدت‌زمانی که قدرت را در دست گرفته، از اتخاذ تصمیمات راهبردی مشخص عاجز بوده است؛ مسئله‌ای که شاید بیش از هر جای دیگری خود را در بحران قطر بروز داد. سیاست‌های ترامپ در قبال سوریه، روسیه، ایران و چین نیز ملغمه‌ای از اهداف متضاد و مسائل حل‌نشده است.
در چنین شرایطی، ترامپ سیا را تحت فشار گذاشته تا گزینه‌هایی را پیش‌روی دولت او قرار دهد. تجربه تاریخی به ما نشان می‌دهد که این مسئله می‌تواند پای سازمان سیا را روی پوست خربزه بگذارد. رؤسای جمهوری که می‌خواهند خودی نشان دهند اما فاقد یک استراتژی نظام‌مند دیپلماتیک‌اند، به اقداماتی مانند براندازی دولت‌ها یا راه‌اندازی جنگ‌های ناموجه روی می‌آورند و چه جایی بهتر از سازمان سیا برای پیش‌بردن این اقدامات پنهانی.
اظهارنظرهای اخیر برخی مقامات آمریکایی درخصوص برنامه تغییر نظام سیاسی در ایران را باید در راستای خواست دولت ترامپ و خود سازمان سیا برای ایفای نقشي پررنگ‌تر در مسائل فرامرزی تحلیل کرد. ترامپ نه‌تنها بارها برجام را قراردادی نامطلوب برای طرف آمریکایی دانسته بلکه هم‌زمان با حمایت تمام‌عیار از رقیب منطقه‌ای ایران یعنی عربستان‌سعودی، این چرخش را به خوبی نشان داده است.
در یک مورد نیز، «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه این کشور، ایران را به حمایت از تروریسم، مداخله در امور عراق، حمایت از حوثی‌ها در یمن و حملات سایبری علیه ایالات متحده متهم کرد. جالب اینکه پمپئو نیز درباره ایران نظر مشابهی دارد؛ او بر این باور است که ایالات متحده باید رویه دلجویی و ملاطفت را کنار گذاشته و پلتفرمی پیدا کند که بتواند مانع از توسعه‌طلبی ایران در منطقه شود. او همچنین خواهان آن است که سازمان تحت مدیریتش هم از لحاظ گردآوری و عملیات مخفی علیه اهدافی مانند کره‌شمالی و ایران جسورانه‌تر عمل کند.
کره‌شمالی
هرچند کره‌شمالی و ایالات متحده مدت‌هاست هیچ‌گونه روابط دیپلماتیکی با هم ندارند، اما از زمان روی‌کارآمدن دونالد ترامپ و به‌خصوص بعد از آزمایش‌های موشکی پیونگ‌یانگ در سالروز استقلال آمریکا، تنش میان دو کشور افزایش یافته است. در همین رابطه، رکس تیلرسون در سفر خود به ژاپن با اشاره به اینکه تلاش‌های دیپلماتیک و تحریم‌های اقتصادی در 20 سال گذشته مانع دستیابی کره‌شمالی به بمب اتمی نشده است، از لزوم اتخاذ رویکردی متفاوت به کره‌شمالی سخن گفت. او در کره‌جنوبی نیز از پایان دوران «صبر استراتژیک» خبر داد. در همان زمان، دونالد ترامپ در مصاحبه «فایننشال‌تایمز»، احتمال اقدام نظامی یک‌جانبه علیه کره‌شمالی را مطرح کرد. جالب اینکه پمپئو نیز در قبال پیونگ‌یانگ موضع مشابهی دارد. او در جایی با اشاره به اینکه حتی مردم کره‌شمالی هم از رفتن کیم جونگ اون خوشحال می‌شوند، تلویحا خواستار تغییر رژیم در کره‌شمالی شده بود.
سوریه و روسیه
بااین‌حال، به نظر، ترامپ و سیا در همه زمینه‌ها با هم همسو نیستند. هفته گذشته بود که واشنگتن‌پست از تصمیم ترامپ برای پایان‌دادن به برنامه سیا برای تجهیز و آموزش شورشیان سوری میانه‌رو خبر داد. این برنامه‌ای است که دولت «باراک اوباما» سلف ترامپ، در سال 2013 میلادی آغاز کرد اما به علت محرمانه‌بودن، هیچ‌گاه مورد تأیید مقامات نظامی و دولتی آمریکا قرار نگرفت.
برخی تحلیلگران، این تصمیم ترامپ برای علنی‌کردن این برنامه و پایان‌دادن به آن را نتیجه معامله و توافق با روسیه می‌دانند؛ امری که «تونی توماس»، رئیس فرماندهی عملیات ویژه ایالات متحده، آن را قویا تکذیب می‌کند. در هر صورت، با پایان‌یافتن برنامه سیا در سوریه، مداخله و حضور نظامی آمریکا در این کشور به حملات هوایی علیه مواضع داعش و همچنین برنامه آموزش و تجهیز نیروهای کرد سوری در رقه و حاشیه رود فرات از سوي پنتاگون محدود می‌شود. به نظر آنچه ایالات متحده در سوریه بعد از شکست داعش در بلندمدت دنبال می‌کند، ایجاد یک‌سری آتش‌بس‌های منطقه‌ای میان جنگجویان تحت حمایت آمریکا، دولت سوریه و روسیه باشد. البته برخی تحلیلگران، قطع حمایت از نیروهای میانه‌رو را زمینه‌ساز قدرت‌گیری گروه‌های تندرو و افراطی و اشتباهی استراتژیک برای ایالات متحده می‌دانند که میدان جنگ سوریه را یکسره تحویل روسیه می‌دهد.
درهرصورت، فارغ از پیامدهای این تصمیم برای سیاست خارجی آمریکا، این اقدام به یقین به معنای محدودیت عمل سیا در سوریه است که چندان نباید به مذاق پمپئو خوش بیاید. از دیگر سو، درحالی‌که ترامپ بر همکاری با روسیه برای شکست داعش اصرار دارد، از نظر پمپئو، روسیه نمی‌تواند متحدی مطمئن برای آمریکا در سوریه باشد. شاید روسیه در ادامه بتواند به یکی از نقاط تنش میان سیا و کاخ سفید بدل شده و راه ترامپ و پمپئو را از هم جدا کند. اتفاقی که پیش‌تر برای «جیمز کومی»، رئیس سابق «اف‌بی‌آی» رخ داد. بااین‌حال، تا آن زمان، ترامپ و پمپئو، روزهای خوشی را در پیشبرد جاه‌طلبی‌هایشان خواهند داشت.
مایک پمپئو؛ جاه‌طلب اطلاعاتی
مایک پمپئو، سیاست‌مدار جمهوری‌خواه و تاجر 54ساله آمریکایی، پیش از آن که سکان هدایت سازمان سیا را در 23 ژانویه سال جاری در دست بگیرد، نمایندگی ایالات کانزاس بین سال‌های 2011 تا 2017 را برعهده داشت. مدیر فعلی سازمان سیا همچنین عضویت در مجمع ملی جمهوری‌خواهان و عضویت در مجمع منتخب اطلاعات کنگره را در پرونده سیاسی خود می‌بیند. از اقدامات پمپئو از زمان حضور در رأس سیا، می‌توان به دیدار با «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه و همچنین سفر به عربستان اشاره کرد. او در سفر به عربستان سعودی، مدال «جرج تنت» را به «محمدبن نایف»، ولیعهد پیشین عربستان اهدا کرد که جزء اولین نشانه‌های نگاه مثبت دولت ترامپ به آل‌سعود بود. بااین‌حال، آنچه پمپئو را از اخلاف‌اش متمایز می‌کند، عطش او برای انجام کارها و اقدامات پنهانی است که در برخی اظهارات او درباره ایران، کره‌شمالی و روسیه مشخص است.
از دیگر سو، درحالی‌که مدیران زیرک سیا همواره از درگیرشدن در مباحث سیاسی اجتناب می‌ورزند، پمپئو تقریبا هر روز در کاخ سفید حضور دارد و به ترامپ گزارش می‌دهد. باوجود برخی اختلاف نظرها با کاخ سفید، جاه‌طلبی و ریسک‌پذیری پمپئو، او را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دولت ترامپ بدل کرده است.
به گزارش شرق، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اظهارنظری از سر خشم، دست‌اندرکاران اطلاعاتی را با نازی‌ها مقایسه کرده و هشدار این سازمان درخصوص جدی‌بودن تهدید روسیه را «اخباری جعلی» یا «توهم» می‌خواند. البته این اظهارات ترامپ از سوی دست‌اندرکاران سیا نیز بي‌پاسخ نمانده است؛ به‌طوری‌که «جیمز کلپر» و «جان برنان»، مدیران اسبق امنيت ملی و سیا، اظهارات ترامپ را توهین‌آمیز، نادرست و دور از شأن رئیس‌جمهور دانسته‌اند.
با این حال از نظر دیوید ایگناتیوس در میانه این اوضاع آشوب‌زده، «مایک پمپئو»، رئیس سازمان سیا، یک استثنا به حساب می‌آید. او به نظر همان کسی است که کاخ سفید انتظارش را داشته است. ترامپ عمل می‌خواهد و به نظر پمپئو مرد عمل است. دولت ترامپ در مدت‌زمانی که قدرت را در دست گرفته، از اتخاذ تصمیمات راهبردی مشخص عاجز بوده است؛ مسئله‌ای که شاید بیش از هر جای دیگری خود را در بحران قطر بروز داد. سیاست‌های ترامپ در قبال سوریه، روسیه، ایران و چین نیز ملغمه‌ای از اهداف متضاد و مسائل حل‌نشده است.
در چنین شرایطی، ترامپ سیا را تحت فشار گذاشته تا گزینه‌هایی را پیش‌روی دولت او قرار دهد. تجربه تاریخی به ما نشان می‌دهد که این مسئله می‌تواند پای سازمان سیا را روی پوست خربزه بگذارد. رؤسای جمهوری که می‌خواهند خودی نشان دهند اما فاقد یک استراتژی نظام‌مند دیپلماتیک‌اند، به اقداماتی مانند براندازی دولت‌ها یا راه‌اندازی جنگ‌های ناموجه روی می‌آورند و چه جایی بهتر از سازمان سیا برای پیش‌بردن این اقدامات پنهانی.
اظهارنظرهای اخیر برخی مقامات آمریکایی درخصوص برنامه تغییر نظام سیاسی در ایران را باید در راستای خواست دولت ترامپ و خود سازمان سیا برای ایفای نقشي پررنگ‌تر در مسائل فرامرزی تحلیل کرد. ترامپ نه‌تنها بارها برجام را قراردادی نامطلوب برای طرف آمریکایی دانسته بلکه هم‌زمان با حمایت تمام‌عیار از رقیب منطقه‌ای ایران یعنی عربستان‌سعودی، این چرخش را به خوبی نشان داده است.
در یک مورد نیز، «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه این کشور، ایران را به حمایت از تروریسم، مداخله در امور عراق، حمایت از حوثی‌ها در یمن و حملات سایبری علیه ایالات متحده متهم کرد. جالب اینکه پمپئو نیز درباره ایران نظر مشابهی دارد؛ او بر این باور است که ایالات متحده باید رویه دلجویی و ملاطفت را کنار گذاشته و پلتفرمی پیدا کند که بتواند مانع از توسعه‌طلبی ایران در منطقه شود. او همچنین خواهان آن است که سازمان تحت مدیریتش هم از لحاظ گردآوری و عملیات مخفی علیه اهدافی مانند کره‌شمالی و ایران جسورانه‌تر عمل کند.
کره‌شمالی
هرچند کره‌شمالی و ایالات متحده مدت‌هاست هیچ‌گونه روابط دیپلماتیکی با هم ندارند، اما از زمان روی‌کارآمدن دونالد ترامپ و به‌خصوص بعد از آزمایش‌های موشکی پیونگ‌یانگ در سالروز استقلال آمریکا، تنش میان دو کشور افزایش یافته است. در همین رابطه، رکس تیلرسون در سفر خود به ژاپن با اشاره به اینکه تلاش‌های دیپلماتیک و تحریم‌های اقتصادی در 20 سال گذشته مانع دستیابی کره‌شمالی به بمب اتمی نشده است، از لزوم اتخاذ رویکردی متفاوت به کره‌شمالی سخن گفت. او در کره‌جنوبی نیز از پایان دوران «صبر استراتژیک» خبر داد. در همان زمان، دونالد ترامپ در مصاحبه «فایننشال‌تایمز»، احتمال اقدام نظامی یک‌جانبه علیه کره‌شمالی را مطرح کرد. جالب اینکه پمپئو نیز در قبال پیونگ‌یانگ موضع مشابهی دارد. او در جایی با اشاره به اینکه حتی مردم کره‌شمالی هم از رفتن کیم جونگ اون خوشحال می‌شوند، تلویحا خواستار تغییر رژیم در کره‌شمالی شده بود.
سوریه و روسیه
بااین‌حال، به نظر، ترامپ و سیا در همه زمینه‌ها با هم همسو نیستند. هفته گذشته بود که واشنگتن‌پست از تصمیم ترامپ برای پایان‌دادن به برنامه سیا برای تجهیز و آموزش شورشیان سوری میانه‌رو خبر داد. این برنامه‌ای است که دولت «باراک اوباما» سلف ترامپ، در سال 2013 میلادی آغاز کرد اما به علت محرمانه‌بودن، هیچ‌گاه مورد تأیید مقامات نظامی و دولتی آمریکا قرار نگرفت.
برخی تحلیلگران، این تصمیم ترامپ برای علنی‌کردن این برنامه و پایان‌دادن به آن را نتیجه معامله و توافق با روسیه می‌دانند؛ امری که «تونی توماس»، رئیس فرماندهی عملیات ویژه ایالات متحده، آن را قویا تکذیب می‌کند. در هر صورت، با پایان‌یافتن برنامه سیا در سوریه، مداخله و حضور نظامی آمریکا در این کشور به حملات هوایی علیه مواضع داعش و همچنین برنامه آموزش و تجهیز نیروهای کرد سوری در رقه و حاشیه رود فرات از سوي پنتاگون محدود می‌شود. به نظر آنچه ایالات متحده در سوریه بعد از شکست داعش در بلندمدت دنبال می‌کند، ایجاد یک‌سری آتش‌بس‌های منطقه‌ای میان جنگجویان تحت حمایت آمریکا، دولت سوریه و روسیه باشد. البته برخی تحلیلگران، قطع حمایت از نیروهای میانه‌رو را زمینه‌ساز قدرت‌گیری گروه‌های تندرو و افراطی و اشتباهی استراتژیک برای ایالات متحده می‌دانند که میدان جنگ سوریه را یکسره تحویل روسیه می‌دهد.
درهرصورت، فارغ از پیامدهای این تصمیم برای سیاست خارجی آمریکا، این اقدام به یقین به معنای محدودیت عمل سیا در سوریه است که چندان نباید به مذاق پمپئو خوش بیاید. از دیگر سو، درحالی‌که ترامپ بر همکاری با روسیه برای شکست داعش اصرار دارد، از نظر پمپئو، روسیه نمی‌تواند متحدی مطمئن برای آمریکا در سوریه باشد. شاید روسیه در ادامه بتواند به یکی از نقاط تنش میان سیا و کاخ سفید بدل شده و راه ترامپ و پمپئو را از هم جدا کند. اتفاقی که پیش‌تر برای «جیمز کومی»، رئیس سابق «اف‌بی‌آی» رخ داد. بااین‌حال، تا آن زمان، ترامپ و پمپئو، روزهای خوشی را در پیشبرد جاه‌طلبی‌هایشان خواهند داشت.
مایک پمپئو؛ جاه‌طلب اطلاعاتی
مایک پمپئو، سیاست‌مدار جمهوری‌خواه و تاجر 54ساله آمریکایی، پیش از آن که سکان هدایت سازمان سیا را در 23 ژانویه سال جاری در دست بگیرد، نمایندگی ایالات کانزاس بین سال‌های 2011 تا 2017 را برعهده داشت. مدیر فعلی سازمان سیا همچنین عضویت در مجمع ملی جمهوری‌خواهان و عضویت در مجمع منتخب اطلاعات کنگره را در پرونده سیاسی خود می‌بیند. از اقدامات پمپئو از زمان حضور در رأس سیا، می‌توان به دیدار با «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه و همچنین سفر به عربستان اشاره کرد. او در سفر به عربستان سعودی، مدال «جرج تنت» را به «محمدبن نایف»، ولیعهد پیشین عربستان اهدا کرد که جزء اولین نشانه‌های نگاه مثبت دولت ترامپ به آل‌سعود بود. بااین‌حال، آنچه پمپئو را از اخلاف‌اش متمایز می‌کند، عطش او برای انجام کارها و اقدامات پنهانی است که در برخی اظهارات او درباره ایران، کره‌شمالی و روسیه مشخص است.
از دیگر سو، درحالی‌که مدیران زیرک سیا همواره از درگیرشدن در مباحث سیاسی اجتناب می‌ورزند، پمپئو تقریبا هر روز در کاخ سفید حضور دارد و به ترامپ گزارش می‌دهد. باوجود برخی اختلاف نظرها با کاخ سفید، جاه‌طلبی و ریسک‌پذیری پمپئو، او را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دولت ترامپ بدل کرده است.
کلمات کلیدی : ترامپ، سازمان سیا
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
