آنالنا
گراتزیا دلددا
ترجمه بهمن فرزانه
انتشارات ثالث، چاپ اول بهار 1393
شمارگان ۱۱۰۰ نسخه
۲۱۱ صفحه ، ۹۰۰۰ تومان
****
بهمن فرزانه سالهای سال به ترجمه آثار ادبی در ایران پرداخت، اما همواره به عنوان مترجم صدسال تنهایی اثر گابریل گارسیا مارکز از او یاد می شد. این درست که ترجمه صد سال تنهایی یکی از موفق ترین ترجمه ها در زمینه ادبیات داستانی محسوب می شود اما بهمن فرزانه کار شاخص در حوزه ترجمه ادبیات داستانی در کارنامه اش کم نداشت.
از این که تنها با چنین عنوانی شناخته شود دلخور بود، چرا که عقیده داشت ترجمه های موفق دیگر کارنامهاش تحت تاثیر این مسئله با بی توجهی روبه رو شده... که در این مورد حق با او بود.
اگر منصفانه به کارنامه بهمن فرزانه نگاه کنیم باید مهمترین دستاورد آن را در ترجمه و معرفی گروهی از نویسندگان شاخص ادبیات ایتالیا به فارسی زبانان دانست، آن هم با کیفیت هایی در خور اعتنا. نمونه بارز آن هم نویسندگانی همچون آلبا دسس پادسس و یا گراتزیا دلددا و... که بخش قابل توجهی از آثار این نویسندگان در روندی مداوم و با کیفیتی مقبول به فارسی برگردانده شده اند.
حسن کار فرزانه آن بود که سالهایی طولانی در ایتالیا زندگی کرده بود و از هر جهت بر این زبان احاطه داشت هرچند که اسپانیولی و انگلیسی را نیز به نیکی می دانست. از طرف او اثر آلبا دسس پادسس یکی از مهمترین پاثار این نویسنده و ادبیات ایتالیا بود که بهمن فرزانه ترجمه ای درخشان از آن ارائه کرده که به لحاظ ارزشی به صد سال تنهایی او پهلو می زند، چنان که ترجمه عشق در سالهای وبایی اثر دیگر مارکز نیز بهمین گونه است.
«آنالنا» اثر گراتزیا گوزیما دلددا یکی از آخرین ترجمه های بهمن فرزانه است که خود او فرصت نیافت شاهد انتشار آن باشد. «غربت»، «بر لب پرتگاه» ، «راه خطا»، «خاکستر»، «حریق در باغ زیتون»، «راز مرد گوشه گیر» ، «وسوسه»، «رقص گردنبند» و «کبوترها و بازها» عناوین آثاری از دلددا هستند که توسط فرزانه ترجمه و منتشر شده است.
گراتزیا در ۲۷ سپتامبر ۱۸۷۱ در شهر نوئورو در جزیره ساردنی در خانوادهای از طبقه متوسط به دنیا آمد. زنان در جامعه عقبافتادهای مانند ساردنی قرن نوزدهم وضعیت مناسبی برای تحصیل و فعالیت اجتماعی نداشتند برای همین گراتزیا تا سوم ابتدایی بیشتر درس نخواند.
در خانه عمهاش تحت تعلیم معلم خصوصی معلومات خود را افزایش داد و در کتابخانه بزرگ این خانه به مطالعه آثار ایتالیایی به مطالعه آثار نویسندگان فرانسوی و روس بپردازد. او به آثار گابریله دانونتزیو شاعر و نویسنده معاصر هموطناش علاقه ویژهای داشت.
زندگی خانوادگی او در دوران نوجوانی و جوانی روز به روز سختتر میشد. پدر در حال ورشکستگی بود و یکی از بردارنش، سانتوس، به مشروبخواری افراطی رو آورده بود و دیگری، آندرئا به جرم ضرب سکه تقلبی و جرائم دیگر مدتی در زندان بهسر برد. با این وجود دلدا شروع به نوشتن کرد و در هفده سالگی اولین داستان کوتاهاش به نام خون کسی از اهالی ساردنی برای یکی از مجلات رم فرستاد که در آن مجله منتشر شد.
دلدا در آخرین سالهای قرن نوزدهم، ۱۸۹۶ با انتشار نخستین رمانش، «راه خطا» خیلی زود طعم شهرت را چشید.
فرا رسیدن قرن بیستم برای او با عشق و ازدواج همراه شد، در این زمان بیست و نه ساله بود و با پالمیرو مادزانی ازدواج کرد و سپس همراه او به رم نقل مکان کرد و تا پایان عمر در آن رم زندگی کرد و صاحب دو پسر شد؛ ساردوس و فرانتز.
او خیلی زود به نویسندهای پر کار تبدیل شد و در فاصله سالهای ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۹ تقریباً هر سال یک کتاب منتشر کرد.
دلدادا تحصیلات منظمی نداشت اما کتابخانه بزرگ عمه اش به محیطی برای پرورش و آموختن او بدل شد تا با آثار نویسندگان و شاعران مطرح جهان آشنا شد. از نوزده سالگی شروع به نوشتن کرد و با انتشار آثاری درخشان به موفقیتی کم نظیر در داخل و خارج کشورش رسید.
دلددا که در سال ۱۹۲۶ موفق شده بود به عنوان نخستین زن ایتالیایی جایزه ادبی نوبل را به دست آورد، شد و تا کنون نیز هیچ زن ایتالیایی دیگری نتوانستهاست این جایزه را کسب کند.
آخرین کتابی که در زمان حیاتاش منتشر شد، کلیسای مریم منزوی، داستان زن جوانی است که سرطان دارد. گراتزیا دلدا خود نیز در ۱۵ اوت ۱۹۳۴ بر اثر ابتلا به بیماری سرطان درگذشت.
چند ماه پس از مرگ او پسرش ساردوس نیز مرد و کمی بعد پسر دیگرش فرانتز نیز از دنیا رفت. اما به هر حال فرزندان فرانتز نامهها و دستنوشتههای او را حفظ کردند و هماکنون نسخههای دستنویس آثار او در موزه شهر نوئورو نگهداری میشود و آثار او در کتابخانه ملی رم موجود است.
داستانهای دلددا اغلب از شخصیت پردازی های دقیق و موشکافانه برخوردارند و ستایش از زندگی و انسان در بستر داستانهایی جذاب از ویژگی های اساسی آثار او به شمار می آید.
این وبژگی از بارزترین وجوه رمان «آنالنا» نیز به نظر می رسد و نویسنده با نگاهی انسان گرایانه به زندگی و رنج و عشق انسانها پرداخته و همچون همیشه قلم موشکافش تصویری ملموس از قهرمانان رمانش ارائه کرد است.
رمان آنالنا شروعی جذاب دارد که خواننده را به خوبی با خود همراه می کند، به خصوص اینکه زبان رمان دلنشین و روان است.
کتاب «آنالنا» به همت
نشر ثالث در ۲۱۱ صفحه و به قیمت ۹۰۰۰ تومان منتشر شده است.