داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

درآمد های نفتی عامل بی توجهی به نخبگان و متخصصان

بخش تعاملی الف - سعید دوستی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

طبع انسان به ندرت حاضر است آنچه را به آسانی بدست می آورد، از راهی تحصیل نماید که نیازمند تلاش و اهتمام بیشتری باشد، هرچند راهی که مستلزم فعالیتی بیشتر باشد، معقول تر اصولی تر و دارای مبنای علمی تر باشد.

اقتصاد نیز در شکور ما از این قاعده مستثنی نیست. وجود درآمد های سهل الوصول نفتی باعث گردیده تا کم ترین توجه ممکن به توسعه فن آوری های تولید محور و درآمد زا باشد، چرا که با وجود نفت که همواره حتی در شرایط تحریم هم سود سرشاری را به کشور گسیل می دارد احتمالا برخی مسئولین محافظه کار و راحت طلب ترجیح می دهند بر اساس همین تک محصول درآمد زا امورات جاری کشور را بگزرانند و خود را درگیر چالش ها و اقتضائات کارآفرینان، نخبگان و فارغ التحصیلان دانشگاهی نکنند.

ناگفته پیداست در چنین شرایط و با در نظر گرفتن روند تورم موجود در اقتصاد، درآمدزاترین مشاغل جامعه دلالی، واسطه گری، بنگاه های معاملات املاک و اتومبیل خواهند بود.

افتتاح پیاپی هتل های تجملاتی که با توجه به عدم رونق صنعت توریسم در کشور ذی نفعان آن تنها اقشار محدود و شاید بعضی از همین مدیران کشوری باشند، شاهد دیگری از این مدعا است.

در چنین شرایطی درآمد های کلان این چنینی حاصل از فروش نفت باعث شده تا بسیاری از مدیران با دهن کجی به قشر دارای تخصص جامعه عمده احتیاجات کشور را از خارج وارد نموده و گاها تحصیل در دانشگاه ها را امری پیش پا افتاده جلوه داده، و کمبود های شخصیتی خود را بدینوسیله جبران نمایند.

تجلی این رویکرد را می توان در راه اندازی و برگزاری دوره های کوتاه مدت برای مدیران رده بالای کشور و اعطای پیاپی مدارک مختلف و گواهی های گوناگون به آنان، طولانی تر شدن و سخت تر شدن شرایط خدمت سربازی و یکسان سازی شرایط سربازی دانشگاهیان با دیگر مشمولین خدمت نظام وظیفه، هدر دادن بیت المال در تشریفات زائد، رابطه مداری در استخدام ها و انتصاب های دولتی، هزینه های گزاف تبلیغات رسانه ای و غیره مشاهده نمود.

هر از چند گاهی نیز شاهد انتقال مدیران امنیتی و نظامی و صنعتی به بازار پُر سود و مافیایی فوتبال نیز هستیم. جایی که میلیاردها میلیارد پولی که حق بلافصل اقشار کم درآمد جامعه است و می تواند بخشی از آن مشکل مسکن قشر عظیمی از جوانان را حل نماید، بدون هیچ نظارتی هزینه می شود. این در حالی است که حداکثر دست آورد در این رشته ورزشی رفتن به جام جهانی است. رقم های قراردادهای فوتبالی بازیکنان و مربیان در حال نزدیک شدن به لیگ های اروپایی است این اتفاق در حالی می افتد که اولا فوتبال حرفه ای دارای اولویت در اقتصاد جامعه ما نیست ثانیا تبعات سوء فرهنگی از فساد اخلاقی بسیاری از بازیکنان اجتماع را آلوده کرده و ثالثا کیفیت فوتبال ایران در رده دوم آسیا طبقه بندی می گردد.

جالب آنجاست که کشوری مانند هند که جمعیتی بالغ بر یک میلیرد نفر در آن زندگی می کنند از صادرات صنعتی به نام نرم افزار دارای درآمدی به مراتب بالاتر از درآمد نفتی ایران است.

همه می دانیم کشور ژاپن از حداقل منابع طبیعی برخوردار نیست اما این کشور قطب سوم اقتصاد در دنیا است که صنایع خودرو سازی، الکترونیک و کامپیوتر آن سرآمد کشور های آسیایی است که از اعتبار جهانی نیز برخوردار هستند.

براستی کدام یک از این عملکرد ها و رویکردهای یاد شده در کشور ما دارای توجیه منطقی است؟

چه زمانی شاهد پاسخگویی صریح مسئولین در این زمینه خواهیم بود؟