رقابت هاي انتخاباتي در آمريكا بين دونالد ترامپ از حزب جمهوري خواه و هيلاري كلينتون از حزب دموكرات در جريان است و حدوداً دو هفته ديگر يعني 8 نوامبر 2016 (18 آبان 1395) چهل و پنجمین رئیس جمهوری این کشور مشخص مي شود. بر اساس نظرسنجي هاي صورت گرفته، دو نامزد انتخابات با مخالفت هاي سرسختي در جامعه آمريكا روبه رو هستند. به عبارتي بهتر شهروندان آمریکایی از دونالد ترامپ و هيلاري كلينتون نفرت عجيبي دارند. مثلاً طبق نظرسنجیهای واشنگتن پست و ایبیسی نیوز56 درصد از رأی دهندگان کلینتون را منفور دانستهاند. اما آمار دونالد ترامپ رقیب هیلاری کلینتون در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از این هم بدتر است بهگونهای که تنها 35 درصد از رأی دهندگان وی را کاندیدایی محبوب خوانده و در عین حال 63 درصد نیز ترامپ را کاندیدایی منفور تلقی کردهاند.
محدوديت سيستم انتخاباتي آمريكا
سيستم انتخاباتي آمريكا به گونه طراحي شده كه نامزدهاي احزاب و گروه هاي سياسي از قدرت و توانايي چنداني براي رقابت برخوردار نيستند. در واقع رقابتهای سیاسی در آمریکا تنها با محوریت دو حزب انجام میشود و مجالی جدي برای خودنمایی نامزدهای مستقل ریاست جمهوری، نمایندگان کنگره و فعالیت احزاب سوم بهوجود نمیآورد. بنیانگذاران آمریکا، قانون اساسی این کشور را به نحوی تدوین كرده اند که مبیّن عدم تمایل آنها به ایفای نقش و نفوذ مستقیم عامهی مردم در انتخاب رییسجمهور بوده است و خواهان یک دموکراسی با رقابت محدود، فقط بین دو حزب بودهاند. نخبگان حاکم در آمریکا از دو حزب مسلط، به دلیل استناد به ثبات سیاسی از تغییر و اصلاحات حقوقی در این زمینه خودداری میورزند.
گفتني است در ایالات متحده آمریکا انتخابات بیش از آن که در میان احزاب مختلف جریان داشته باشد، میان رقبای داخل یک حزب صورت میگیرد و تنها در آخرین مرحله و چند هفته مانده به برپایی انتخابات عمومی، نامزدهای احزاب رو در روی یکدیگر قرار میگیرند. هر فردی که قصد داشته باشد در انتخابات شرکت کند، ابتدا باید در سلسله مراتب حزب يعني جهوري خواه و يا دموكرات به پیروزی دست یابد. هر یک از نامزدها باید در انتخابات مقدماتی در سطح ایالتی به پیروزی دست یابند و رقبای خود را از صحنه خارج کنند. آنان در این مسیر طولانی بیش از هر عاملی به توان مالی نیاز دارند تا بتوانند هزینههای تبلیغاتی پرخرج خود را پرداخت نمایند. در نتیجه برای پیروزی در انتخابات، کسب حمایت گروههای ذی نفوذ و محافل مالی- اقتصادی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
در سطح دولت فدرال، رییس جمهور از راه یک سیستم دو مرحلهای انتخابات میشود. از یک سو توسط مردم و از سوی دیگر توسط هیأتهای انتخابی موسوم به «الکترال کالج» برای 4 سال برگزیده میشود. مردم هر ایالت در نظام انتخاباتی آمریکا به صورت جداگانه و مستقل از ایالتهای دیگر، همزمان در روز انتخابات نمایندگان کنگرهی سنا،افرادی موسوم به الکترال کالج را انتخاب میکنند. تعداد الکترال کالج هر ایالت برابر با تعداد نمایندگان آن ایالت در کنگرهی فدرال به اضافهی دو (که همان تعداد نمایندهی سنای هر ایالت در سنای فدرال است) میباشد. تعداد الکترال کالجها، 538 نفر در کل کشور هستند که برای کسب ریاست جمهوری باید 270الکترال کالج کسب شود.
طبق یک سنت دیرینه در هر ایالت به صورت جداگانه براساس این که کدام نامزد آرای بیشتری به دست آورده (صرف نظر از میزان اختلاف در تعداد آرای مردمی مربوط به هر ایالت) همهی الکترال کالجهای هر ایالت به فرد پیروز اختصاص داده میشود. به همین دلیل ممکن است فردی با الکترال کالجهای بیشتر و آرای مردمی کمتر به پیروزی دست یابد، در حالی که رقیب وی، رأی مردمی بیشتری به دست آورده باشد. تا کنون چندین بار رؤسای جمهور منتخب بدون آن که 50 درصد آرای مردمی را به دست آورده باشند، تنها با اتکا به کسب حداقل 270 رأی انتخاباتی وارد کاخ سفید شدهاند. نظیر آنچه در سال 2000ميلادي در زمان رودررویی جورج بوش و ال گور رخ داده بود. ال گور نامزد حزب دموکرات، از شمار آرای عمومی بیشتری برخوردار شد ولی جورج بوش آرای الکترال کالج را کسب کرد و به ریاست جمهوری رسید.
در ادامه تلاش شده تا افكار و عقايد دو نامزد ديگر رقابت هاي انتخاباتي كه شانس چنداني براي پيروزي ندارند بررسي شود.
جيل استاين
جیل الن استاین متولد 14 می 1950 پزشک، فعال و سیاستمدار است. وی نامزد حزب سبز در انتخابات است كه در یک خانوادۀ یهودی بزرگ شده و به گفتۀ خودش اقوامی نیز در سرزمینهای اشغالی دارد.
استاین در سال 2012 نیز کاندیدای حزب سبز آمریکا بوده و توانست 469 هزار و 501 رأی (0.4 درصد) به دست آورد. وی همچنین دو بار در سالهای 2002 و 2010 در انتخابات فرمانداری ایالت ماساچوست شرکت کرده است. وی شعار تبلیغاتی خود را «قدرت مردم» نام نهاده و اهداف دوران ریاست جمهوری خود را نیل به فهم و قرائت مشترک از انرژی سبز با دیگر کشورها، برچیدن فقر، سلامتی به عنوان حق مسلم هر فرد، تحصیلات به عنوان حق مسلم هر فرد، اقتصاد عادلانه، حفاظت از سیاره زمین، آزادی و برابری، عدالت برای همه، صلح و حقوق بشرو قدرت برای مردم عنوان كرده است.
استاین از آنجایی که به عنوان نامزد مستقل وارد جریان انتخابات شده در نظرسنجي ها حدوداً زير 5 درصد از آراء مردمی را به خود اختصاص داده و بنابراین نتوانست در مناظره ها شرکت کند؛ از اين رو بخت اندکی برای كسب صندلي ریاست جمهوری آمریکا دارد. جیل استاین قبلاً عنوان كرده بود با توجه به غلبه سیستم دو حزبی جمهوریخواه و دموکرات بر ساختار انتخاباتی و سیاسی، فرصت محدودی برای ارائه نظرات و جلب آرا داشته است.
رهبر حزب سبزها در سخنراني ها خود بر لزوم تحریم تسلیحاتی و بانکی عربستان سعودی و اسراییل، توقف تروریسم با روش غیرنظامی، ايجاد روابط نزديك با روسیه و ایران و اعمال سیاستهای معقولانه اقتصادی تاكيد داشته است.
نامزد حزب سبزها در انتقاد از مواضع سیاست خارجی این کشور، انتقادات تندی درباره حمایتها از عربستان سعودی و سیاستهای جنگ طلبانه در قبال خاورمیانه ابراز کرده است. وی با اشاره به جنگ یمن تصریح کرده بود «چرا ما به عربستان سعودی اجازه میدهیم که پای آمریکا را به جنگ یمن بکشد؟ به خاطر نفت، فروش تسلیحات یا حمایت بنیاد کلینتون از این کار؟».
استاین همچنين عنوان كرده تا زمانی که ارتش رژیم صهیونیستی در حال اشغال سرزمین فلسطین است نباید روزانه ۸ میلیون دلار آمریکا بدان تقدیم شود.
استاین بارها به انتقاد از سیاستهای بنیامین نتانیاهو پرداخته و عنوان كرده وی از حمایت یک صاحب نفوذ کازینودار برخوردار است که در سیاست اسرائیل تأثیرگذار است. به نظر میرسد منظور نامزد حزب سبز امریکا شلدون آدلسون، سرمایهدار یهودی-آمریکایی است كه سهامدار عمده، رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت سندز لاسوگاس، مالک بسیاری از هتلها و کازینوها در سراسر جهان از جمله در شهرهای لاسوگاس و پنسیلوانیا در ایالات متحده است.
وی در مصاحبهای با روزنامه امریکنهرالدتریبون در مارس 2016 با اشاره به حمایتهای آمریکا از پادشاهی سعودی گفت: «آشکار است سعودیها پشت گروههای تروریستی قرار دارند که سوریه را تکه تکه میکنند.»
استاین در ادامه با اشاره به کودتای آمریکایی - انگلیسی سال 1332 در ایران آن را «نمونهای بارز از فاجعه تغییر رژیم» دانست.
وي راهحل شکست داعش را همراهی با ایران و روسیه میداند و مخالف جدی سلاحهای هستهای آمریکا مي باشد. استاين درباره دو نامزد حزب جمهوري خواه و دموكرات تاكيد كرده بود كه هیلاری کلینتون گزینه مورد انتخاب و علاقه جنگطلبان نومحافظهکار است و دونالد ترامپ از نظر فیزیکی، ذهنی، عاطفی و ادراکی مشکل دارد. استاین عنوان كرده مخارج نظامی آمریکا را تا 50 درصد کاهش داده و پایگاههای نظامی این کشور را در خارج تعطیل مي کند.
نامزد حزب سبز آمریکا همچنين معتقد است حزب دموکرات این کشور با حمايت از هيلاري كلينتون به برنی سندرخیانت کرده است.
گری جانسون
گری جانسون، فرماندار نیکومکزیکو بین سال های 1995 تا 2003میلادی و 63 ساله نامزد حزب ليبرتارين در انتخابات مي باشد. حزب لیبرتارین که در سال 1971 میلادی تاسیس شده هیچ کرسی در دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا ندارد.
جانسون 29 می 2016 در رقابت هاي درون حزبي توانسته بود با شکست دادن آستین پترسون، مالک و بانی مجله لیبرترین رپابلیک و جان مک آفی برنامه نویس و پدید آورنده شرکت مک آفی، بعنوان نامزد نهایی این حزب برگزیده شود. جانسون در انتخابات سال 2012، پس از اینکه در انتخابات درونحزبی جمهوریخواهان شکست خورد از حزب لیبرتارین کاندیدای ریاست جمهوری شد. وی توانست 0.99 درصد آراء، یعنی 1.27 میلیون رأی، را به خود اختصاص دهد که رکوردی در تاریخ حزب لیبرتارین آمریکا بود. جانسون در ماه می 2016 ویلیام ولد، فرمانداری جمهوریخواه پیشین ماساچوست را بهعنوان معاون خود برگزید.
جانسون بعد از انتخاب شدن به خبرگزاری آسوشتیدپرس گفت که درصورت رئیس جمهور شدن، مداخلات نظامی آمریکا که پیامدهای ناخواسته ناامن ساختن جهان را به همراه داشته است، قطع مي كند. جانسون عنوان كرده قصد دارد اصلاحات اساسی در دولت فدرال انجام دهد، مالیاتها را کاهش دهد، مقررات را کمتر کرده و بهطور کلی رویکرد کمتر مداخلهگرایانهای نسبت به اداره اقتصاد اتخاذ میکند.
جانسون مطرح كرده است در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری کاهش مخارج دولتی یکی از اولویتهایش است و طرح بیمه اوباماکر را نیز لغو خواهد كرد.
نامزد حزب ليبرتارين معتقد است بايد بودجه نیروهای نظامی را کاهش داد و بهجای تهاجم بر دفاع متمرکز شد. به عقيده وي آمریکا باید تنها بهعنوان آخرین گزینه و بر مبنای قانون اساسی به نیروی نظامی متوسل شود.
با وجود اینکه در مناظرات درونحزبی، بسیاری از لیبرتارینهای موافق توافق هستهای ایران و آمریکا بودند، جانسون درباره برجام بدبین بوده و در مناظرات اعلام کرد که از توافق هستهای حمایت نمیکند. وی مدعی شد: «ایران ثابت کرده که از تروریسم حمایت مالی میکند». از اين رو آزادی مبلغ 165 میلیارد دلار از داراییهای ایران اشتباه بوده؛ چرا كه مقداری از این پول صرف تروریسم خواهد شد.
گفتني است چند ماه قبل مصاحبه رهبر حزب لیبرتارین با شبکه خبری ام اس ان بی سی جنجالي شد؛ هنگامي كه در پاسخ به اين سوال كه در صورت پیروزی در انتخابات در مورد حلب چه خواهد کرد پرسید: منظورتان از حلب چیست؟ و مجری برنامه در اینجا برای نامزد ریاست جمهوری آمریکا توضیح داد که حلب نام شهری در سوریه است و وی پاسخ داد که حالا متوجه شد.